Κάποτε ο Αµφιτρύωνας και η γυναίκα του, η Αλκµήνη, κόρη του βασιλιά των Μυκηνών, αναγκάστηκαν να φύγουν από την πατρίδα τους και να ζητήσουν καταφύγιο στη Θήβα. Εκεί η Αλκµήνη γέννησε δυο παιδιά. Τον Ηρακλή, που ήταν γιος του Δία, και τον Ιφικλή.
Η Ήρα ζήλευε την Αλκµήνη και µισούσε πολύ τον Ηρακλή. Ο ∆ίας όµως έστειλε µια µέρα τον Ερµή να φέρει το µωρό στον Όλυµπο και το έβαλε να πιει λίγο γάλα από το στήθος της Ήρας, την ώρα που αυτή κοιµόταν, για να γίνει ανίκητο. Όταν η Ήρα ξύπνησε, κατάλαβε ποιο ήταν το µωρό και τραβήχτηκε απότοµα. Χύθηκε τότε λίγο από το γάλα της στον ουρανό κι έγινε ο Γαλαξίας µε τα χιλιάδες αστέρια του.
Όταν τα δυο παιδιά έγιναν περίπου οκτώ µηνών, η Ήρα έστειλε µια νύχτα δυο φίδια να τα πνίξουν. Μόλις τα φίδια πλησίασαν την κούνια τους, ο Δίας έστειλε φως που έλουσε το δωµάτιο και τα παιδιά ξύπνησαν. Ο Ιφικλής τροµαγµένος έβαλε τα κλάµατα. Ο Ηρακλής όµως, χωρίς κανένα φόβο, άρπαξε τα φίδια απ’ το λαιµό και τα έπνιξε. Όλοι τότε κατάλαβαν ότι ο Ηρακλής είχε θεϊκή καταγωγή.
Όταν µεγάλωσε ο Ηρακλής, παντρεύτηκε την κόρη του βασιλιά της Θήβας, τη Μεγάρα κι έγινε ο ίδιος βασιλιάς. Κυβέρνησε µερικά χρόνια τη Θήβα και ζούσε ευτυχισµένος.

1. Η δημιουργία του Γαλαξία. Ετσι απέδωσε το μύθο ένας ζωγράφος της νεότερης εποχής.

8. Ο Ηρακλής στο σταυροδρόµι της Αρετής και της Κακίας. Έργο ζωγραφικής της νεότερης εποχής.

1. Με ποιους τρόπους ο Δίας εκδηλώνει την αγάπη του για το µικρό του γιο, τον Ηρακλή;
2. Ποια εξήγηση έδωσαν οι αρχαίοι στη δηµιουργία του Γαλαξία; Παρατηρώ πώς παριστάνει το σχετικό µύθο ένας καλλιτέχνης της νεότερης εποχής (εικόνα 1).
3. Ποιο κατόρθωµα έκανε ο Ηρακλής, όταν ήταν ακόµα µωρό; Τι να περιµένουµε απ’ αυτόν όταν µεγαλώσει;

Ο Ηρακλής έφυγε από τη Θήβα. Μαζί µε τον ανιψιό του, τον Ιόλαο, πήγε στις Μυκήνες για να υπηρετήσει τον Ευρυσθέα. Ο Ευρυσθέας, που φοβόταν τον Ηρακλή, τον έστειλε να κάνει δώδεκα άθλους, δηλαδή δώδεκα δύσκολα κατορθώµατα, ελπίζοντας ότι σε κάποιο από αυτά θα σκοτωνόταν.
Ο πρώτος άθλος που έκανε ο Ηρακλής ήταν να σκοτώσει το λιοντάρι της Νεµέας. Το φοβερό αυτό λιοντάρι το είχε µεγαλώσει η Ήρα. Το δέρµα του ήταν τόσο σκληρό που τα σιδερένια βέλη δεν το περνούσαν. Είχε τη φωλιά του σε µια σπηλιά µε δυο εισόδους, στην πλαγιά ενός βουνού κοντά στη Νεµέα. Καθηµερινά κατέβαινε στην πεδιάδα και κατασπάραζε ζώα και ανθρώπους. Οι κάτοικοι ήταν απελπισµένοι και δεν τολµούσαν να βγουν στην εξοχή.
Ο Ηρακλής, πηγαίνοντας στη Νεµέα, πέρασε από το ιερό άλσος της πόλης, έκοψε µια αγριελιά κι απ’ τον κορµό της έφτιαξε ένα βαρύ ρόπαλο. Μετά πήγε και περίµενε κοντά στη φωλιά του λιονταριού κι, όταν αυτό φάνηκε, το χτύπησε πρώτα µε τα βέλη του. Τα βέλη έπεσαν στη γη χωρίς να το τραυµατίσουν και το λιοντάρι επιτέθηκε στον Ηρακλή. Εκείνος το χτύπησε µε το ρόπαλο. Το λιοντάρι πόνεσε και κρύφτηκε στη φωλιά του. Ο Ηρακλής τότε µάζεψε µεγάλες πέτρες, έκλεισε τη µια είσοδο και µπήκε από την άλλη. Το ζώο βρυχήθηκε και σείστηκε όλο το βουνό. Όρµησε πάνω στον ήρωα και πάλευαν µια ώρα. Τέλος ο Ηρακλής τύλιξε τα χέρια του γύρω από το λαιµό του και το έπνιξε. Μετά πήρε το δέρµα του, τη λεοντή, το φόρεσε και γύρισε στις Μυκήνες. Όταν τον είδε ο Ευρυσθέας τρόµαξε πολύ και διέταξε να του φτιάξουν ένα χάλκινο πιθάρι, για να κρύβεται, όταν θα κινδύνευε.

1. Ο Ηρακλής παλεύει µε το λιοντάρι της Νεµέας. Από αρχαίο ελληνικό αγγείο.

3. Τα χαρίσµατα του Ηρακλή Ηρακλή γενναιόψυχε, µεγαλοδύναµε, ρωµαλέε Τιτάνα, χειροδύναµε, αδάµαστε, γεµάτε µε µεγάλους άθλους, που τους ανθρώπους καθησύχασες διώχνοντας τ’ ανήµερα θεριά… 12ος Ορφικός ύµνος Ηρακλέους, µτφ. ∆.Π. Παπαδίτσα

1. Γιατί ο Ηρακλής δέχτηκε να υπηρετήσει τον Ευρυσθέα;
2. Δείχνω στο χάρτη την πορεία που ακολούθησε ο Ηρακλής από την πόλη που γεννήθηκε µέχρι την πόλη που βασίλευε ο Ευρυσθέας.
3. Ποια µέσα χρησιµοποίησε ο Ηρακλής, για να σκοτώσει το λιοντάρι της Νεµέας; Ήταν αρκετή η σωµατική του δύναµη;

Στη λίµνη Λέρνη της Πελοποννήσου ζούσε ένα φοβερό νερόφιδο, µε τεράστιο σώµα και εννιά κεφάλια. Από τα στόµατά του έβγαινε φωτιά που κατάκαιγε φυτά, ζώα κι ανθρώπους. Οι κάτοικοι της περιοχής ήταν απελπισµένοι και κανείς δεν τολµούσε να πλησιάσει τη λίµνη. Ο Ευρυσθέας διέταξε τον Ηρακλή να σκοτώσει αυτό το τέρας.
Ο Ηρακλής πήγε στη λίµνη Λέρνη µαζί µε τον ανιψιό του, τον Ιόλαο. Κατάφερε να βγάλει τη Λερναία Ύδρα από τη φωλιά της και της επιτέθηκε. Με ένα δρεπάνι άρχισε να κόβει τα κεφάλια της. Μόλις όµως έκοβε ένα κεφάλι, στη θέση του φύτρωναν δύο. Φώναξε τότε τον Ιόλαο, που άναψε ένα δαυλό και µόλις ο Ηρακλής έκοβε ένα κεφάλι, ο Ιόλαος έκαιγε την πληγή. Έτσι σταµάτησαν να φυτρώνουν καινούρια κεφάλια. Το µεσαίο όµως κεφάλι της Λερναίας Ύδρας ήταν αθάνατο. Γι’ αυτό ο Ηρακλής, αφού το έκοψε, το έθαψε βαθιά στη γη κι έβαλε πάνω του µια τεράστια πέτρα. Βούτηξε και τα βέλη του στο δηλητηριασµένο σώµα της Ύδρας κι έγιναν θανατηφόρα.

1. Ο Ηρακλής και ο Ιόλαος εξοντώνουν τη Λερναία Ύδρα. Από αρχαίο ελληνικό αγγείο.

2. Ο Ηρακλής φέρνει στον Ευρυσθέα τον κάπρο του Ερύµανθου. Από αρχαίο ελληνικό αγγείο.

1. Ποιος βοήθησε τον Ηρακλή να σκοτώσει τη Λερναία Ύδρα και µε ποιο τρόπο;( εικόνα 1).
2. Παρατηρώ την εικόνα 2 και απαντώ. Πώς αντέδρασε ο Ευρυσθέας µόλις είδε τον κάπρο του Ερύµανθου; Τι δείχνει η αντίδρασή του αυτή;

Σ’ ένα βουνό της Πελοποννήσου ζούσε το ιερό ελάφι της θεάς Άρτεµης. Είχε χρυσά κέρατα, χάλκινες οπλές και κανείς δεν το έφτανε στο τρέξιµο. Ο Ευρυσθέας διέταξε τον Ηρακλή να φέρει το ελάφι αυτό ζωντανό στις Μυκήνες. Ένα ολόκληρο χρόνο το κυνηγούσε ο Ηρακλής στα βουνά και στα δάση χωρίς αποτέλεσµα. Μια µέρα το ελάφι µπήκε στον ποταµό Λάδωνα, για να περάσει απέναντι. Τότε ο Ηρακλής το χτύπησε ελαφρά µε ένα βέλος στο πόδι. Μετά το σήκωσε στους ώµους του και το πήγε στις Μυκήνες. Αφού το έδειξε στον Ευρυσθέα, το άφησε ελεύθερο, όπως είχε υποσχεθεί στη θεά Άρτεµη.
Μετά ο Ηρακλής πήγε στη λίµνη Στυµφαλία. Εκεί ζούσαν οι Στυµφαλίδες όρνιθες, µεγάλα πουλιά, µε σιδερένια ράµφη και φτερά, που τρέφονταν µε ανθρώπινο κρέας. Φτάνοντας, άρχισε να χτυπά δυο χάλκινα κρόταλα που του είχε χαρίσει η Αθηνά. Τα πουλιά βγήκαν από τα καλάµια της λίµνης όπου κρύβονταν και πέταξαν τροµαγµένα. Τότε ο Ηρακλής µε τα βέλη του σκότωσε πολλά. Όσα γλίτωσαν έφυγαν µακριά και δεν ξαναφάνηκαν.
Αργότερα ο Ευρυσθέας τον έστειλε να καθαρίσει τους στάβλους του βασιλιά Αυγεία σε µια µέρα. Ο Αυγείας ζούσε στην Ήλιδα κι είχε αµέτρητα κοπάδια που του τα είχε χαρίσει ο πατέρας του, ο Ήλιος. Τα ζώα ήταν πάρα πολλά και οι βοσκοί του δεν προλάβαιναν να καθαρίζουν τους στάβλους. Είχαν µαζευτεί λοιπόν πολλοί σωροί από κοπριά που µύριζαν πολύ άσχηµα. Ο Ηρακλής έσκαψε δύο βαθιά χαντάκια, που περνούσαν µέσα από τους στάβλους κι έφταναν µέχρι τους ποταµούς Αλφειό και Πηνειό. Έστρεψε µετά το ρεύµα των ποταµών µέσα στα χαντάκια. Τα ορµητικά νερά µπήκαν στους στάβλους, παρέσυραν την κοπριά και την πήγαν στη θάλασσα. Έτσι ο Ηρακλής καθάρισε τους στάβλους του Αυγεία σε µια µόνο µέρα.

1. Ο Ηρακλής και το ελάφι της Άρτεµης. Πάντα βοηθός ο Ιόλαος. Από αρχαίο ελληνικό αγγείο.

	5. Πώς ο Ηρακλής χρησιµοποίησε το νερό, για να καθαρίσει τους στάβλους του Αυγεία Οδήγησε τον Αλφειό ποταµό µέσα στους στάβλους και τους καθάρισε µε το ρεύµα του ποταµού εκτελώντας κι αυτόν τον άθλο µέσα σε µια ηµέρα. Και βέβαια στέκεται κανείς µε θαυµασµό µπροστά στη σύλληψη αυτής της ιδέας. 4, 13, 3, µτφ. ∆ιόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη 4, 13, 3, µτφ. Απ. Παπανδρέου (µε µικρές αλλαγές)
	6. Ο Ηρακλής µε τη βοήθεια της Αθηνάς καθαρίζει τους στάβλους του Αυγεία. Γλυπτό από το ναό του ∆ία στην Ολυµπία.

1. Διαβάζω το κείµενο 2 και απαντώ. Με ποιο τρόπο ο Ηρακλής έπιασε το χρυσοκέρατο ελάφι;
2. Διαβάζουµε το κείµενο 5 και συζητάµε στην τάξη για τις προσπάθειες των ανθρώπων να χρησιµοποιήσουν τα νερά των ποταµών για το καλό τους.
3. Διαβάζω το κείµενο 7 και απαντώ. Ποια ήταν η σχέση του Ηρακλή µε τους Ολυµπιακούς αγώνες; Ποιους άλλους αγώνες είδαµε ότι καθιέρωσε;

Μετά απ’ όλα αυτά τα κατορθώµατα, ο Ευρυσθέας έστειλε τον Ηρακλή σε πιο µακρινά µέρη. Έτσι, ο Ηρακλής πήγε στην Κρήτη κι έπιασε τον άγριο ταύρο του Μίνωα, που από το στόµα του έβγαιναν φλόγες κι έκανε πολλές καταστροφές. Ανεβασµένος στη ράχη του, πέρασε το Αιγαίο κι έφτασε στις Μυκήνες.
Ο Ηρακλής µετά πήγε στη Θράκη, όπου ζούσε ο βασιλιάς Διοµήδης, ο γιος του θεού Άρη. Αυτός είχε τέσσερα άγρια άλογα, που τρέφονταν µε ανθρώπινες σάρκες. Σκότωσε το Διοµήδη, έπιασε τα άλογα και τα έφερε στις Μυκήνες.
Ταξίδεψε και πιο µακριά, στον Εύξεινο πόντο, στη χώρα των Αµαζόνων. Οι Αµαζόνες ήταν όλες τους όµορφες και ξακουστές στο τόξο και στην ιππασία. Ο Ηρακλής πολέµησε µαζί τους, τις νίκησε και πήρε τη ζώνη της βασίλισσάς τους, της Ιππολύτης, και την έφερε στον Ευρυσθέα. Αργότερα ταξίδεψε στη Δύση, πιο πέρα από την άκρη της γης, για να φέρει στις Μυκήνες τα βόδια του Γηρυόνη. Ο Γηρυόνης ήταν ένα τέρας που από τη µέση κι επάνω είχε τρία σώµατα. Τα βόδια του τα φύλαγε ο σκύλος του, ο Όρθος, που είχε δυο κεφάλια και η ουρά του ήταν φίδι. Ο Ηρακλής σκότωσε και τους δυο, κι έφερε τα βόδια στον Ευρυσθέα που τα θυσίασε στη θεά Ήρα.

1. Ο Ηρακλής πιάνει τον ταύρο της Κρήτης. Από αρχαίο ελληνικό αγγείο.

4. Ο Ηρακλής και οι Αµαζόνες. Από αρχαίο ελληνικό αγγείο.	5. Ο Ηρακλής και ο Γηρυόνης. Από αρχαίο ελληνικό αγγείο.

6. Ο Ηρακλής ταξιδεύει µε το κύπελλο του Ήλιου. Από αρχαίο ελληνικό αγγείο.

7. Το κύπελλο του Ήλιου Ψάχνοντας ο Ηρακλής να βρει το γίγαντα Γηρυόνη, ταξίδεψε ως εκεί που ενώνονται η Ευρώπη µε την Αφρική. Έπρεπε όµως να διασχίσει τον Ωκεανό. Γι’ αυτό ζήτησε από τον Ήλιο να του δανείσει το χρυσό του κύπελλο. M’ αυτό ταξίδευε και εκείνος, όταν ήθελε να φέρει το φως της µέρας. Ο Ήλιος θαύµασε την παλικαριά του και του το έδωσε. Έτσι ο Ηρακλής πέρασε τον Ωκεανό και έφτασε στη χώρα του Γηρυόνη. Απολλόδωρος, Βιβλιοθήκη Β 5,10, (διασκευή)

1. Πώς ήρθε ο Ηρακλής από την Κρήτη στις Μυκήνες; Θυµάσαι κάτι παρόµοιο από τα προηγούµενα µαθήµατα;
2. Πώς έφτασε ο Ηρακλής στη χώρα του Γηρυόνη; Θα σε βοηθήσει το κείµενο 7.

3. Η Αθηνά, ο Ηρακλής που κρατάει τον ουρανό και ο Άτλαντας, που του φέρνει τα χρυσά µήλα. Γλυπτό από το ναό του Δία στην Ολυµπία.

4. Ο Ηρακλής σκοτώνει το δράκοντα και παίρνει τα χρυσά µήλα Κι ήρθε (ο Ηρακλής) στις τραγουδίστρες κόρες, στον κήπο τον εσπέριο, να κόψει τα µήλα απ’ τα χρυσά κλωνάρια. Το δρακοντόφιδο θανάτωσε που ’χε τη ράχη κόκκινη κι αζύγωτο τα φύλαγε κουλουριασµένο. Ευριπίδης, Ηρακλής Μαινόµενος 394-400, µτφ. Τ. Ρούσσος

1. Τι ήταν ο Κέρβερος; Να τον περιγράψεις παρατηρώντας µε προσοχή την εικόνα 1. Σήµερα όταν λέµε κάποιον «κέρβερο», τι εννοούµε;
2. Διαβάζω το κείµενο 2 και απαντώ. Ποιοι βοήθησαν τον Ηρακλή να πιάσει τον Κέρβερο;
3. Διαβάζω το κείµενο 4 και παρατηρώ την εικόνα 3. Ποια από τις δυο αυτές πηγές συµφωνεί µε όσα έµαθες στο σηµερινό µάθηµα;

	6. Ο Ηρακλής µετά το τέλος των άθλων του. Άγαλµα Ρωµαϊκής εποχής.		7. Αρχαίο νόµισµα της Θάσου µε παράσταση του Ηρακλή.
			8. Ο Μέγας Αλέξανδρος που φορά τη λεοντή, σε νόµισµα.

1. Ποιο ήταν το τέλος του Ηρακλή; Πώς φαντάζεσαι ότι τον υποδέχτηκαν οι θεοί στον Όλυµπο;
2. Διαβάζω το κείµενο 3 και απαντώ. Πώς ο Ηρακλής συµφιλιώθηκε µε την Ήρα;
3. Παρατηρώ µε προσοχή το χάρτη µε τις περιοχές απ’ όπου πέρασε ο Ηρακλής. Τι συµπεραίνω;