Γλώσσα Α΄ Δημοτικού - Βιβλίο Μαθητή (εμπλουτισμένο)

Καράβια

Ένα γράμμα
για την Ιωάννα

Δώρα για την Ιωάννα

Τι κρύβει το μπαούλο;

Καράβια

Παιχνίδια που ταξιδεύουν

Το πετροκάραβο

Η 25η Μαρτίου

Μια Κυριακή
του Μάρτη

Εικόνα

Ένα γράμμα για την Ιωάννα

Η Ιωάννα διαβάζει και ξαναδιαβάζει το γράμμα που έστειλε ο θείος Παύλος.

Κένυα, Πέμπτη 5 ΜαρτίουΑγαπημένη μου Ιωάννα,Τι κάνεις; Χάρηκα πολύ που πήρα το γράμμα σου. Τώρα που έμαθες να γράφεις,θα γράφουμε ο ένας στον άλλο τις περιπέτειές μας.Μου έγραψες πως έχεις ένα σκυλάκι.Πως το λένε; Έχω κι εγώ να σου διηγηθώιστορίες για μεγάλα ζώα. Πού τα είδα όλα αυτά;Πήγα σε ένα πάρκο άγριων ζώων. Εκεί τα ζώαζουν ελεύθερα. Είδα έναν ελέφαντα που έπινενερό με την προβοσκίδα του. Είδα μαϊμούδεςπάνω στα δέντρα. Μπορείς να τα δεις και νατα φωτογραφίσεις μόνο από μακριά.Σου στέλνω μερικές φωτογραφίες που τράβηξα.Σε λίγες μέρες γυρίζω στην Ελλάδα.Θα διαβάσουμε μαζί το βιβλίο με τις σαύρες που σου έστειλα.Με πολλή αγάπη,ο θείος Παύλος

Πού πάει ο παπαγάλος που φεύγει;

Είπε πως θα πάει στην Αφρική. Πώς;

Καράβια


Εικόνα

Παρατηρήστε τις φωτογραφίες. Συζητήστε και γράψτε τι κάνουν
τα ζώα σε κάθε φωτογραφία.


Εικόνα



Εικόνα



Εικόνα



Εικόνα

Γιατί στο πάρκο των άγριων ζώων οι άνθρωποι μπορούν
να φωτογραφίσουν τα ζώα μόνο από μακριά;

Εικόνα

Δώρα για την Ιωάννα

Εικόνα

Λίγες μέρες μετά ο θείος
Παύλος έφτασε φορτωμένος
με δώρα για την Ιωάννα.

- Ποιο πακέτο θα ανοίξεις
πρώτα; Το κόκκινο ή το
πράσινο; ρώτησε ο θείος
Παύλος.

- Το κόκκινο, είπε η
Ιωάννα. Α! Ο Πινόκιο. Δες
πόσο μεγάλη είναι η μύτη του!

- Τον αγόρασα από την Ιταλία, είπε ο θείος Παύλος. Τώρα διάλεξε. Το πράσινο πακέτο
ή τη σακούλα;

- Το πράσινο πακέτο, απάντησε η Ιωάννα. Ένα καπέλο!
Δεν έχω ξαναδεί τόσο μεγάλο καπέλο!

- Είναι από το Μεξικό, της είπε ο θείος Παύλος.

- Και αυτή η σακούλα τι έχει; ρώτησε η Ιωάννα.

- Άνοιξε και θα δεις, της απάντησε ο θείος Παύλος.

- Ένα τύμπανο! Φώναξε χαρούμενη η Ιωάννα.

- Ένα τύμπανο από την Αφρική για να παίζεις μουσική,
της είπε ο θείος Παύλος γελώντας.

Ποια σακούλα είναι για μένα;
Η μικρή ή η μεγάλη;

Καράβια


Τι κρύβει το μπαούλο;

Χθες ο θείος Παύλος άνοιξε το συρτάρι της κουζίνας. Και τι να δει! Το κλειδί που είχε βρει ο Μολύβιος. Άρχισε τότε να φωνάζει:

- Το κλειδί μου! Ποιος το 'βαλε εδώ; Το 'ψαχνα παντού! Πίστευα πως το 'χα χάσει. Ιωάννα, εσύ το βρήκες;

- Όχι εγώ. Ο Μολύβιος, απάντησε η Ιωάννα.

- Μπράβο Μολύβιε! Σ' ευχαριστώ, είπε ο θείος Παύλος.

- Θείε, τι ανοίγεις μ' αυτό το κλειδί; ρώτησε η Ιωάννα.

- Το μπαούλο με τους θησαυρούς μου, απάντησε ο θείος Παύλος.

- Τι θησαυρούς, αληθινούς; ρώτησε η Ιωάννα.

- Και βέβαια αληθινούς. Είναι πράγματα που 'χω μαζέψει απ' τα ταξίδια μου, είπε ο θείος Παύλος.

Εικόνα

- Τι 'ναι; Θα 'θελα να δω! Να φωνάξω και τους φίλους μου; ρώτησε η Ιωάννα.

- Εντάξει. Αύριο, μετά το σχολείο, ελάτε όλοι σπίτι μου.


Τι 'ναι σ' αυτό το μπαούλο;

Τι είναι σε αυτό το μπαούλο;

Εικόνα

Καράβια

Καράβια μεγάλα, καράβια μικρά, καράβια με πανιά, καράβια με φουγάρα*, βάρκες, καΐκια, υπερωκεάνια… Αυτός είναι ο θησαυρός του θείου Παύλου. Καράβια παρόμοια με τα αληθινά, όμως πολύ μικρότερα. Μοιάζουν με παιχνίδια. Από παιδί τα μαζεύει κι έχει πια μια μεγάλη συλλογή.

Κάθε φορά που γυρίζει απ' τα ταξίδια του, βγάζει τα καράβια από το μπαούλο. Τα ξεσκονίζει, τα χαϊδεύει, τα καμαρώνει. Όλα τα καράβια έχουν ονόματα. Το αγαπημένο του είναι η «Σαΐτα», ένα ξύλινο καΐκι με πανιά. Το έφτιαξε ένα γέρος ναυτικός από τη Σκόπελο.

Εικόνα

Στον Ορφέα άρεσε περισσότερο το καράβι που είχε ζωγραφισμένα δύο τεράστια μάτια στα πλαϊνά της πλώρης** του.

- Έτσι ήταν τα πολεμικά καράβια στην αρχαία Ελλάδα, είπε ο θείος Παύλος.


*  φουγάρο: το μέρος απ' όπου βγαίνει ο καπνός από τις μηχανές του πλοίου.
** πλώρη: το μπροστινό μέρος ενός πλοίου.

Θέλω να ταξιδέψω με ένα καΐκι.

Καράβια


Τα παιδιά έψαξαν πληροφορίες για τα πλοία που είδαν.

ΠΛΟΙΑ


Υπερωκεάνιο: Πολύ μεγάλο πλοίο που κάνει μακρινά ταξίδια. Διασχίζει τους ωκεανούς και μεταφέρει επιβάτες από λιμάνι σε λιμάνι.

Εμπορικό πλοίο: Μεγάλο ή μικρό πλοίο που κινείται με μηχανές. Μεταφέρει πράγματα από λιμάνι σε λιμάνι.

Καΐκι: Μικρό πλοίο που κινείται με πανιά και μηχανή. Το χρησιμοποιούν για ψάρεμα και για ταξίδια.

22

Εικόνα

Ποιο είναι ποιο;
Βοήθησε τα παιδιά να βρουν ποιο είδος πλοίου δείχνει η κάθε εικόνα.


1

Εικόνα

2

Εικόνα

3

Εικόνα

Εικόνα

Παρατηρήστε την εικόνα. Περιγράψτε τη διαλέγοντας κάθε φορά μία από τις λέξεις.

πλοίο / ποδήλατο κουπιά / ρόδες μηχανή / πετάλια

4

Εικόνα

Βάρκα: Πολύ μικρό ___________
για κοντινές βόλτες και για ψάρεμα.
Κινείται με _____________ και
______________.


Εικόνα

Παιχνίδια που ταξιδεύουν

Τα παιδιά διάβασαν σε ένα βιβλίο με κατασκευές πώς να
φτιάχνουν καραβάκια από απλά υλικά.

Ακολούθησε τις οδηγίες και φτιάξε το δικό σου καράβι.

Υλικά

  1. Ένα πλαστικό μπουκάλι με το καπάκι του
  2. Πινέλα
  3. Χρώματα
  4. Κόλλα
  5. Φελλοί
  6. Ένα φλιτζάνι ρύζι

Οδηγίες

  1. Βάφουμε ολόκληρο το μπουκάλι.
  2. Ζωγραφίζουμε φινιστρίνια*
    πάνω στο μπουκάλι.
  3. Κολλάμε τους φελλούς για φουγάρα.
  4. Όταν στεγνώσει καλά η κόλλα,
    τους χρωματίζουμε.
  5. Ανοίγουμε το καπάκι του μπουκαλιού και
    ρίχνουμε μέσα στο μπουκάλι ένα φλιτζάνι ρύζι.
    Βάζουμε το ρύζι για να μην αναποδογυρίζει
    το καράβι μας στο νερό.
  6. Κλείνουμε καλά το καπάκι.
  7. Γράφουμε στο καράβι το όνομά του.

9

* φινιστρίνια: τα στρογγυλά παράθυρα στα πλοία.

Με το καράβι μου που λέγεται «Βοριάς»
θα κάνω ταξίδια μακρινά.

Καράβια


Το πετροκάραβο

Ο θείος Παύλος διηγήθηκε στα παιδιά μια ιστορία. Την είχε ακούσει από ένα γέρο ναυτικό.

Εικόνα

«Κοντά στην Κέρκυρα υπάρχει ένα μικρό νησάκι που μοιάζει με καράβι. Λένε ότι κάποτε, στα παλιά χρόνια, φάνηκε από μακριά ένα παράξενο καράβι. Όλος ο κόσμος βγήκε στην ακρογιαλιά για να το δει. Να ήταν άραγε φίλοι ή εχθροί;

Το καράβι έφτασε στο πέρασμα ανάμεσα στα βράχια.
Τότε είδαν τη σημαία του. Ήταν από μαύρο ύφασμα κι είχε ζωγραφισμένο ένα θεριό. Όλοι έτρεξαν στα σπίτια τους φοβισμένοι.
Έσβησαν λάμπες και κεριά. Μόνο η Σμαρώ, ένα σγουρομάλλικο κορίτσι, έμεινε στην ακρογιαλιά.

- Θεέ μου, αν είναι εχθροί, ας γίνει το καράβι τους πέτρα, ευχήθηκε η Σμαρώ.

Αμέσως το καράβι πέτρωσε και έγινε ένα μικρό νησί.»

Ελεύθερη διασκευή λαϊκής παράδοσης από την Κέρκυρα

Εικόνα
  • Γράψε για το καράβι που θα ήθελες να έχεις. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις λέξεις όπως: φουγάρο, πανιά, άγκυρα, πλώρη, ωκεανός, κύμα.

  • Χωριστείτε σε ζευγάρια. Ανταλλάξτε τις ιστορίες σας.

  • Διαβάστε και εικονογραφήστε ο ένας την ιστορία του άλλου.

Στο ύφασμα βλέπω ζωγραφισμένο ένα θεριό.

Η 25η Μαρτίου

Ύμνος εις την ελευθερία

Σε γνωρίζω από την κόψη
του σπαθιού την τρομερή,
σε γνωρίζω από την όψη,
που με βία μετράει τη γη.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Απ' τα κόκαλα βγαλμένη
των Ελλήνων τα ιερά,
και σαν πρώτα ανδρειωμένη,
χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά!

Διονύσιος Σολωμός

Σολωμός, Δ. 1999. «Ύμνος εις την Ελευθερίαν»,
απόσπασμα· στο Ποιήματα. Αθήνα: Ίκαρος

Θεόδωρος Βρυζάκης, Το στρατόπεδο του Καραϊσκάκη

Θεόδωρος Βρυζάκης, Το στρατόπεδο του Καραϊσκάκη

Η 25η Μαρτίου


Ρήγας Φεραίος

Φεραίος, Ρ. [χ.χ.]. «Θούριος», απόσπασμα·
στο Ο Θούριος και άλλα επαναστατικά τραγούδια.
Θεσσαλονίκη: Εκδοτική Θεσσαλονίκης

Τα παιδιά βρίσκονται στο Ναυτικό μουσείο και κοιτάζουν πλοία και ρούχα που φορούσαν οι νησιώτες την εποχή του 1821.

1 Εικόνα 2 Εικόνα 3 Εικόνα4 Εικόνα
5 Εικόνα 6 Εικόνα

Εικόνα

Μια Κυριακή του Μάρτη

Μια Κυριακή του Μάρτη
και μια Σαρακοστή*
εσύ 'σουν στο κατάρτι
κι εγώ στην κουπαστή**.
. . . . . . . . . . . .
Και δίπλα στο τιμόνι
όταν γυρίσαμε
το πρώτο χελιδόνι
καλωσορίσαμε.

Δε σου 'στειλα το μήλο
και σ' έχασα από φίλο
μα μ' ένα πορτοκάλι
θα σε κερδίσω πάλι.

Νίκος Γκάτσος

Γκάτσος, Ν.20025 . «Μια Κυριακή
του Μάρτη», απόσπασμα· στο
Όλα τα τραγούδια. Αθήνα: Πατάκης


*  Σαρακοστή: οι σαράντα μέρες νηστείας από την Καθαρή Δευτέρα ως την Κυριακή του Πάσχα.

** κουπαστή: το πάνω μέρος του τοίχου του πλοίου στο κατάστρωμα, εκεί που μπορεί κανείς να ακουμπήσει.

Κωνσταντίνος Παρθένης, το Λιμάνι της Καλαμάτας

Κωνσταντίνος Παρθένης, το Λιμάνι της Καλαμάτας