Μαθηματικά (Α Δημοτικού) - Βιβλίο Μαθητή (Mερικώς Εμπλουτισμένο)
 

Mαθηματικά A΄Δημοτικού

Mαθηματικά της Φύσης και της Zωής

ΠPΩTO TEYXOΣ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
ΣYΓΓΡΑΦΕΙΣ Χαράλαμπος Λεμονίδης, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας
Aθανάσιος Θεοδώρου, Εκπαιδευτικός
Aχιλλέας Kαψάλης, Kαθηγητής του Πανεπιστημίου Mακεδονίας
Δημήτριος Πνευματικός, Λέκτορας του Πανεπιστημίου Δυτικής Mακεδονίας
ΚΡΙΤΕΣ-ΑΞΙOΛOΓΗΤΕΣ Θεοδόσιος Zαχαριάδης, Aναπληρωτής Kαθηγητής του Πανεπιστημίου Aθηνών
Mαρία Kοτσακώστα, Σχολική Σύμβουλος
Θεόφιλος Tζώρτζης, Εκπαιδευτικός
   
EIKONOΓPAΦHΣH Κωνσταντίνος Αρώνης, Σκιτσογράφος-Εικονογράφος
ΦΙΛOΛOΓΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Φρόσω Ξιξή, Φιλόλογος
YΠΕYΘYΝOΣ ΤOY ΜΑΘΗΜΑΤOΣ
ΚΑΤΑ ΤΗ ΣYΓΓΡΑΦΗ		 Γεώργιος Τύπας, Μόνιμος Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
YΠΕYΘYΝOΣ ΤOY YΠΟΕΡΓΟY Mαρία Xιονίδου-Mοσκοφόγλου, Eπίκουρος Kαθηγήτρια του Πανεπιστημίου Aιγαίου
ΕΞΩΦΥΛΛΟ Aνδρέας Γκολφινόπουλος, Εικαστικός Καλλιτέχνης
ΠΡOΕΚΤYΠΩΤΙΚΕΣ
ΕΡΓΑΣΙΕΣ		 ACCESS Γραφικές Tέχνες A.E.

 

Γ΄ Κ.Π.Σ. / ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ / Ενέργεια 2.2.1. / Κατηγορία Πράξεων 2.2.1.α:
«Αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών και συγγραφή νέων εκπαιδευτικών πακέτων»
  ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚO ΙΝΣΤΙΤOYΤO
Μιχάλης Αγ. Παπαδόπουλος
Oμότιμος Καθηγητής του Α.Π.Θ.
Πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Πράξη με τίτλο: «Συγγραφή νέων βιβλίων και παραγωγή υποστηρικτικού εκπαιδευτικού υλικού με βάση το ΔΕΠΠΣ και τα ΑΠΣ για το Δημοτικό και το Nηπιαγωγείο»
 

Επιστημονικός Yπεύθυνος Έργου
Γεώργιος Τύπας
Mόνιμος Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Αναπληρωτής Επιστημονικός Yπεύθυνος Έργου
Γεώργιος Οικονόμου
Mόνιμος Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Έργο συγχρηματοδοτούμενο 75% από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και 25% από εθνικούς πόρους.

 

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗΣ

Λογότυπο ΕΣΠΑΗ επανέκδοση του παρόντος βιβλίου πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών & Εκδόσεων «Διόφαντος» μέσω ψηφιακής μακέτας, η οποία δημιουργήθηκε με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ / ΕΠ «Εκπαίδευση & Διά Βίου Μάθηση» / Πράξη «ΣΤΗΡΙΖΩ».

Οι διορθώσεις πραγματοποιήθηκαν κατόπιν έγκρισης του Δ.Σ. του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

 

Χαράλαμπος Λεμονίδης    Aθανάσιος Θεοδώρου    Aχιλλέας Kαψάλης
Δημήτριος Πνευματικός

 

ANAΔOXOΣ ΣYΓΓPAΦHΣ: ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ Α.Ε Εικόνα

Η συγγραφή και η επιστηµονική επιµέλεια του βιβλίου πραγµατοποιήθηκε
υπό την αιγίδα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Mαθηματικά A΄Δημοτικού

Mαθηματικά της Φύσης και της Zωής

ΠΡΩΤΟ TEYXOΣ










ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΩΝ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»
 

Xρωματικά σύμβολα

Kάθε κεφάλαιο, ανάλογα με τη θεματική περιοχή στην οποία αναφέρεται, έχει ένα χρώμα. Oι περιοχές είναι οι εξής:

  • Εικόνα Αριθμοί
  • Εικόνα Πράξεις
  • Εικόνα Γεωμετρία
  • 3 Μετρήσεις
  • Εικόνα Προβλήματα
  • Εικόνα Επανάληψη
 

 

Eικονίδια (σύμβολα κλειδιά)

Στην επάνω αριστερή γωνία κάθε δραστηριότητας υπάρχει ένα από τα ακόλουθα σύμβολα:

Εικόνα

O Πυθαγόρας που σκέφτεται - Σύμβολο σκέψης:

Eμφανίζεται σε δραστηριότητες νοερών υπολογισμών.
Εικόνα

H μέλισσα - Σύμβολο εργατικότητας:

Eμφανίζεται σε δραστηριότητες εφαρμογής και εμπέδωσης.
Εικόνα

O σκύλος ιχνηλάτης - Σύμβολο ανακάλυψης:

Eμφανίζεται στις δραστηριότητες που εισάγουν τους μαθητές στη νέα γνώση.
Εικόνα

O ελέφαντας - Σύμβολο μνήμης:

Eμφανίζεται στις δραστηριότητες επανάληψης.
Εικόνα

Oμάδα μαθητών - Σύμβολο ομαδικότητας:

Eμφανίζεται σε δραστηριότητες που είναι δυνατό να γίνουν σε ομάδες.
 
 
 
Αριθμός
δραστηριότητας
 
Διδακτικοί στόχοι
κεφαλαίου
Σημείωση για το δάσκαλο
για τους νοερούς υπολογισμούς
 
 

 

Εικόνα

 

Πυθαγόρας ο Σάμιος (περίπου 600 π.Χ.)

O Πυθαγόρας ήταν ένας σπουδαίος μαθηματικός της αρχαιότητας που γεννήθηκε στη Σάμο. Ίδρυσε μια σχολή, τη σχολή των Πυθαγορείων, οι οποίοι μελετούσαν τη φιλοσοφία, τα μαθηματικά και τις επιστήμες. Είχε δασκάλους μεγάλους σοφούς της αρχαιότητας και ταξίδεψε στην Ασία και την Αίγυπτο όπου μελέτησε την αιγυπτιακή φιλοσοφία, τα μαθηματικά, την αστρονομία και την ιατρική.

O Πυθαγόρας έμεινε γνωστός ως ο άνθρωπος που έβλεπε παντού αριθμούς.

Εικόνα

Εικόνα
 

Εικόνα

 

 

Yπατία η Αλεξανδρινή (370-415 μ.Χ.)

Η Yπατία ήταν η πρώτη γυναίκα μαθηματικός στην Ιστορία. Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια.Ήταν κόρη του φιλόσοφου Θέωνα, διευθυντή του Πανεπιστημίου της Αλεξάνδρειας. Για το λόγο αυτό είχε την τύχη να αποκτήσει σπάνια μόρφωση, σε μια εποχή που η θέση της γυναίκας στην κοινωνία ήταν πολύ διαφορετική από ό,τι σήμερα. Συνέχισε τις σπουδές της στην Αθήνα και τη Ρώμη εντυπωσιάζοντας όλους όσοι την συναναστρέφονταν με το πνεύμα, τη σεμνότητα, την ομορφιά και την ευγλωττία της. Επιστρέφοντας στην Αλεξάνδρεια πολύ σύντομα αναδείχθηκε σε μεγάλη δασκάλα της φιλοσοφίας και των μαθηματικών.

Εικόνα

 

Εικόνα
 

 

 
Εικόνα
Εικόνα

Χρωματικά σύμβολα

Εικόνα Επανάληψη
  • Εικόνα Αριθμοί
  • Εικόνα Πράξεις
  • Εικόνα Γεωμετρία
  • 3 Μετρήσεις
  • Εικόνα Προβλήματα

 

Δομή του βιβλίου
Οι ήρωες του βιβλίου
Περιεχόμενα
 
Εικόνα
 

 

A΄ Περίοδος

Αριθμοί: Οι αριθμοί μέχρι το 20 – Τα σύμβολα της σύγκρισης – Τακτικοί αριθμοί.
Πράξεις: Προσθέσεις με αριθμούς μέχρι το 10.
Γεωμετρία: Προσανατολισμός στο χώρο – Γεωμετρικά σχήματα.
Μετρήσεις: Σύγκριση συνεχών μεγεθών – Τα νομίσματα μέχρι το 10.
Ενότητα 1η:
ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 5 – ΧΩΡΟΣ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΑ
1 Κεφάλαιο 1o:
Προσανατολισμός στο χώρο		  
2 Κεφάλαιο 2ο:
Γεωμετρικά σχήματα		  
3 Κεφάλαιο 3ο:
Σύγκριση και εκτίμηση ποσοτήτων		  
4 Κεφάλαιο 4ο:
Οι αριθμοί από το 1 έως το 5 		 
5 Κεφάλαιο 5ο:
Αρίθμηση, ανάγνωση και γραφή των αριθμών (I)		  
6 Κεφάλαιο 6ο:
Αρίθμηση, ανάγνωση και γραφή των αριθμών (II)		  
7 Κεφάλαιο 7ο:
Πρόσθεση και ανάλυση των αριθμών μέχρι το 5 (Ι)		  
8 Κεφάλαιο 8ο:
Επαναληπτικό μάθημα		  
Ενότητα 2η:
ΠΡΟΣΘΕΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛYΣΗ ΑΡΙΘΜΩΝ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 5
9 Κεφάλαιο 9o:
Σύγκριση μεγεθών - Ορολογία 		 
10 Κεφάλαιο 10ο:
Οι αριθμοί από το 6 μέχρι το 10 (I) 		 
11 Κεφάλαιο 11ο:
Οι αριθμοί από το 6 μέχρι το 10 (II) 		 
12 Κεφάλαιο 12ο:
Σύγκριση αριθμών – Τα σύμβολα =, > και <		  
13 Κεφάλαιο 13ο:
Πρόσθεση και ανάλυση των αριθμών μέχρι το 5 (ΙΙ) 		 
14 Κεφάλαιο 14ο:
Γραφή της πρόσθεσης με τη χρήση συμβόλων 		 
15 Κεφάλαιο 15ο:
Προβλήματα 		 
16 Κεφάλαιο 16ο:
Επαναληπτικό μάθημα		  
Ενότητα 3η: ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 20 – ΑΘΡΟΙΣΜΑΤΑ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 10 – ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ
17 Κεφάλαιο 17ο:
Οι αριθμοί από το 10 μέχρι το 20		  
18 Κεφάλαιο 18ο:
Αθροίσματα μέχρι το 10-
Αντιμεταθετική ιδιότητα της πρόσθεσης		  
19 Κεφάλαιο 19ο:
Οι τακτικοί αριθμοί – Τα διπλά αθροίσματα		  
20 Κεφάλαιο 20o:
Τα νομίσματα μέχρι το 10		  
21 Κεφάλαιο 21ο:
Προσθετική ανάλυση αριθμών από το 6 μέχρι το 10		  
22 Κεφάλαιο 22ο:
Προβλήματα 		 
23 Κεφάλαιο 23ο:
Επαναληπτικό μάθημα		  

B΄ Περίοδος

Αριθμοί: Οι αριθμοί μέχρι το 50 – Σύστημα αρίθμησης, μονάδες και δεκάδες.
Πράξεις: Αφαιρέσεις με αριθμούς μέχρι το 10 – Αθροίσματα με πολλούς όρους – Προσθέσεις με υπέρβαση της δεκάδας.
Γεωμετρία: Χάραξη γραμμών – Κίνηση σε τετραγωνισμένο χαρτί – Γεωμετρικά σχήματα.
Μετρήσεις: Μοτίβα – Ο χρόνος.
Ενότητα 4η:
ΑΦΑΙΡΕΣΗ – ΧΑΡΑΞΗ ΓΡΑΜΜΩΝ – ΜΟΤΙΒΑ
25 Κεφάλαιο 25ο:
Οι αριθμοί μέχρι το 50		  
26 Κεφάλαιο 26ο:
Χάραξη γραμμών		  
27 Κεφάλαιο 27o:
Μοτίβα		  
28 Κεφάλαιο 28ο:
Αφαίρεση με αφαιρετέο μικρό αριθμό		  
29 Κεφάλαιο 29ο:
Διάκριση των συμβόλων «+» και «–»		  
30 Κεφάλαιο 30ο:
Αφαίρεση με αφαιρετέο μεγάλο αριθμό		  
31 Κεφάλαιο 31ο:
Το συμπλήρωμα		  
32 Κεφάλαιο 32ο:
Επαναληπτικό μάθημα		  
 

 

B΄ Περίοδος

Αριθμοί: Οι αριθμοί μέχρι το 50 – Σύστημα αρίθμησης, μονάδες και δεκάδες.
Πράξεις: Αφαιρέσεις με αριθμούς μέχρι το 10 – Αθροίσματα με πολλούς όρους – Προσθέσεις με υπέρβαση της δεκάδας.
Γεωμετρία: Χάραξη γραμμών – Κίνηση σε τετραγωνισμένο χαρτί – Γεωμετρικά σχήματα.
Μετρήσεις: Μοτίβα – Ο χρόνος.
Ενότητα 5η:
ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 50, ΜΟΝΑΔΕΣ ΚΑΙ ΔΕΚΑΔΕΣ – ΤΕΤΡΑΓΩΝΙΣΜΕΝΟ ΧΑΡΤΙ
33 Κεφάλαιο 33o:
Οργάνωση συλλογών – Οι αριθμοί μέχρι το 50		  
34 Κεφάλαιο 34ο:
Μονάδες και δεκάδες (Ι) 		 
35 Κεφάλαιο 35ο:
Αθροίσματα με πολλούς όρους		  
36 Κεφάλαιο 36ο:
Κίνηση σε τετραγωνισμένο χαρτί		  
37 Κεφάλαιο 37ο:
Προβλήματα		  
38 Κεφάλαιο 38ο:
Επαναληπτικό μάθημα		  
Ενότητα 6η:
MONAΔEΣ KAI ΔEKAΔEΣ – ΓEΩMETPIKA ΣXHMATA – XPONOΣ
39 Κεφάλαιο 39o:
Μονάδες και δεκάδες (ΙΙ)		  
40 Κεφάλαιο 40ο:
Γεωμετρικά σχήματα		  
41 Κεφάλαιο 41ο:
Ο χρόνος 		 
42 Κεφάλαιο 42ο:
Προσθέσεις με υπέρβαση της δεκάδας 		 
43 Κεφάλαιο 43ο:
Επαναληπτικό μάθημα 		 

Γ΄ Περίοδος

Αριθμοί: Οι αριθμοί μέχρι το 100.
Πράξεις: Προσθέσεις και αφαιρέσεις διψήφιων και μονοψήφιων αριθμών – Προσθέσεις και αφαιρέσεις με υπέρβαση της δεκάδας – Πολλαπλασιασμός.
Γεωμετρία: Χαράξεις, παζλ, πλακόστρωτο και μωσαϊκά – Γεωμετρικά σχήματα – Συμμετρία.
Μετρήσεις: Μέτρηση συνεχών μεγεθών – Βάρος – Νομίσματα.
Ενότητα 7η: ΧΑΡΑΞΕΙΣ KAI ΠΑΖΛ – ΠΡΟΣΘΕΣΗ ΚΑΙ ΑΦΑΙΡΕΣΗ – Η YΠΕΡΒΑΣΗ ΤΗΣ ΔΕΚΑΔΑΣ
45 Κεφάλαιο 45ο:
Χαράξεις, παζλ και μωσαϊκά 		 
46 Κεφάλαιο 46ο:
Προσθέσεις και αφαιρέσεις διψήφιων και μονοψήφιων αριθμών 		 
47 Κεφάλαιο 47ο:
Η πρόσθεση και η αφαίρεση ως αντίστροφες πράξεις – Η υπέρβαση της δεκάδας		  
48 Κεφάλαιο 48o:
Yπολογισμοί – Επιστροφή στην πεντάδα 		 
49 Κεφάλαιο 49ο:
Πρόσθεση και αφαίρεση –
Διψήφιοι και μονοψήφιοι αριθμοί		  
50 Κεφάλαιο 50ο:
Προβλήματα 		 
51 Κεφάλαιο 51ο:
Επαναληπτικό μάθημα		  
Ενότητα 8η:
ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 70 – ΠΡΑΞΕΙΣ – ΜΕΤΡΗΣΗ – ΣYΜΜΕΤΡΙΑ
52 Κεφάλαιο 52ο:
Οι αριθμοί μέχρι το 70 		 
53 Κεφάλαιο 53ο:
Εισαγωγή στον πολλαπλασιασμό 		 
54 Κεφάλαιο 54o:
Μέτρηση μεγεθών		  
55 Κεφάλαιο 55ο:
Πρόσθεση και αφαίρεση διψήφιων αριθμών 		 
56 Κεφάλαιο 56ο:
Εισαγωγή στη συμμετρία 		 
57 Κεφάλαιο 57ο:
Επαναληπτικό μάθημα		  
Ενότητα 9η:
ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 100 – ΠΡΑΞΕΙΣ – ΒΑΡΟΣ – ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ
58 Κεφάλαιο 58ο:
Οι αριθμοί μέχρι το 100 – Χρήμα 		 
59 Κεφάλαιο 59ο:
Πολλαπλασιασμός και διαίρεση 		 
60 Κεφάλαιο 60o:
Βάρος – Λειτουργία ζυγαριάς 		 
61 Κεφάλαιο 61ο:
ΑΧαράξεις σχημάτων – Παζλ και πλακόστρωτο		  
62 Κεφάλαιο 62ο:
Προβλήματα 		 
63 Κεφάλαιο 63ο:
Επαναληπτικό μάθημα