Να διαβάσεις και να συζητήσεις τα εδάφια του άρθρου 23 από την “Παγκόσμια, διακήρυξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων” (10/12/1948):

1. Καθένας έχει το δικαίωμα να εργάζεται και να επιλέγει ελεύθερα το επάγγελμά του, να έχει δίκαιες και ικανοποιητικές συνθήκες εργασίας και να προστατεύεται από την ανεργία.
2. Όλοι, χωρίς καμία διάκριση, έχουν δικαίωμα ίσης αμοιβής για ίση εργασία.
3. Κάθε εργαζόμενος έχει δικαίωμα δίκαιης και ικανοποιητικής αμοιβής, που να εξασφαλίζει σ' αυτόν και στην οικογένεια του συνθήκες ζωής αξιοπρεπείς. Η αμοιβή της εργασίας, αν υπάρχει, πρέπει να συμπληρώνεται με άλλα μέσα κοινωνικής προστασίας.
4. Καθένας έχει το δικαίωμα να ιδρύει μαζί με τους άλλους συνδικάτα και να συμμετέχει σ 'αυτά για την προάσπιση των συμφερόντων του.

Με ποια κριτήρια συνήθως επιλέγει κάποιος ένα επάγγελμα; Ανάλογα με τις προσωπικές του ανάγκες, με την κοινωνική αναγνώριση που μπορεί να του προσφέρει το επάγγελμα ή με τα χρήματα που θα του αποφέρει; Με ποια κριτήρια θα επέλεγες, εσύ προσωπικά, το μελλοντικό σου επάγγελμα;

Διάβασε στη διπλανή στήλη τα αποσπάσματα από άρθρο εφημερίδας και σχολίασε το θέμα και τα συμπεράσματα της έρευνας του Κέντρου Κοινοτικών Ερευνών σχετικά με την επιλογή επαγγέλματος.

“Απόλυτα ενταγμένος στο πνεύμα της νέας εποχής αναμένεται να είναι σύντομα ο τρόπος με τον οποίο οι μαθητές των Γυμνασίων και των Λυκείων θα επιλέγουν το επάγγελμα που θα ακολουθήσουν. Ένα από τα σχέδια που κυκλοφορούν στους κόλπους του “Εθνικού Κέντρου Επαγγελματικού Προσανατολισμού” θέλει τους μαθητές να επιλέγουν το επάγγελμα που τους ταιριάζει με τη βοήθεια ενός ... κεντρικού ηλεκτρονικού εγκεφάλου. Σύμφωνα με το σχέδιο αυτό, οι μαθητές των σχολείων όλης της χώρας θα συμπληρώνουν ειδικά ερωτηματολόγια και οι απαντήσεις τους θα αποστέλλονται σε έναν κεντρικό ηλεκτρονικό υπολογιστή. Ο ηλεκτρονικός εγκέφαλος –θα εγκατασταθεί κατά πάσα πιθανότητα στην Αθήνα– αναλαμβάνει από εκεί και πέρα να επεξεργαστεί τα δεδομένα και να προτείνει σε κάθε μαθητή ξεχωριστά τα επαγγέλματα που ταιριάζουν περισσότερο στην προσωπικότητά του. [...]

Ο επαγγελματικός προσανατολισμός είναι ένας τομέας με καθοριστική σημασία όχι μόνο για την προσωπική και επαγγελματική εξέλιξη των νέων γενιών, αλλά και για την πορεία της αγοράς εργασίας. Χρειάζεται δε πολλή “δουλειά” από μέρους της Πολιτείας, καθώς οι περισσότεροι νέοι σήμερα επιλέγουν επάγγελμα με τρόπους αποσπασματικούς: πολλοί επηρεάζονται από τους γονείς τους, οι οποίοι ναι μεν μπορούν να έχουν καλές προθέσεις, όμως δεν έχουν τη σωστή πληροφόρηση για τις προοπτικές που έχουν οι διάφορες ειδικότητες. Άλλοι μπορεί να μην επηρεάζονται από το οικογενειακό τους περιβάλλον, όμως διαλέγουν επάγγελμα... από τύχη. Ενδεικτικό είναι ότι, σύμφωνα με έρευνα του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), περίπου ο ένας στους επτά φοιτητές της ιατρικής (το 14%) επιλέγει τον ιατρικό κλάδο... στην τύχη. [...]

Ο σημαντικός ρόλος που παίζει το οικογενειακό περιβάλλον στη διαμόρφωση της γνώμης του μαθητή για το επάγγελμα που θα ακολουθήσει καταγράφεται ξεκάθαρα στην έρευνα του ΕΚΚΕ που πραγματοποιήθηκε στους φοιτητές της ιατρικής. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των φοιτητών –που φθάνει στο 41%– δήλωσε ότι ακολούθησε τον ιατρικό κλάδο “αναγκαστικά”. Δέχθηκαν, δηλαδή, πίεση από τις οικογένειές τους (αλλά και από το σχολικό περιβάλλον, που τους ωθούσε να δώσουν εξετάσεις για την ιατρική, επειδή ήταν πολύ καλοί μαθητές)].

(από τον ημερήσιο Τύπο, 6-6-1999).

* Έρευνα σε φοιτητές της Ιατρικής

Πηγή: Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών

Έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς οι εξής απόψεις για την εκλογή επαγγέλματος:

“Όλοι είναι ικανοί για όλα”.
“Ο καθένας είναι ικανός μόνο για ένα επάγγελμα” και
“Ο καθένας μπορεί να ασκήσει αρκετά επαγγέλματα”.

Ποια από τις τρεις αυτές απόψεις θεωρείς σωστότερη; Να τεκμηριώσεις την απάντηση σου.

Να συζητήσετε την άποψη  του συγγραφέα και να διατυπώσετε τις δικές σας σκέψεις  για το θέμα.

“...Εάν το επάγγελμα που θα ασκήσεις ικανοποιεί μόνο τη ματαιοδοξία σου ή υπηρετεί μόνο το στενό υλικό συμφέρον σου, θα είσαι άνθρωπος αποτυχημένος και δυστυχής.”

(Ε. Παπανούτσος, Πρακτική φιλοσοφία).

Η οικιακή εργασία της γυναίκας θεωρείται συνήθως ως αυτονόητη προσφορά και δεν αναγνωρίζεται από όλους η αξία της.

Πιστεύεις ότι θα άλλαζε η κατάσταση, εάν η γυναίκα αμειβόταν από την πολιτεία ή εάν υπήρχε δίκαιη κατανομή της οικιακής εργασίας σ' όλα τα μέλη της οικογένειας;

Δικαιολογείς την ύπαρξη “καθαρά” γυναικείων και αντρικών επαγγελμάτων; Να στηρίξεις με επιχειρήματα τις απόψεις σου.

Να σχολιάσεις τις απόψεις του διπλανού παραθέματος και να γράψεις τις δικές σου σκέψεις για το θέμα.

“... Η αποκλειστική, ολοκληρωτική και στεγνή ειδίκευση μπορεί να προωθεί τον τεχνικό πολιτισμό, αλλά δεν προωθεί τον πνευματικό πολιτισμό. Στρεβλώνει το άτομο· από σφαιρικό άνθρωπο τον κάνει ειδικευμένο εργαλείο. Η ειδίκευση, βέβαια, είναι ανάγκη, αλλά είναι και κίνδυνος. Είναι μια άλλη πρόκληση του βιομηχανικού πολιτισμού κατά της ακεραιότητάς μας”.

(Χρ. Μαλεβίτση, Προοπτικές, εκδ. Δωδώνη).

Να διαβάσεις και να συζητήσεις και τις απόψεις του διπλανού κειμένου σχετικά με την ανάγκη εξειδίκευσης, συνεχούς κατάρτισης και επαγγελματικού προσανατολισμού των νέων. Παρατηρήστε και τους σχετικούς πίνακες που ακολουθούν στις χρωματιστές σελίδες.

Οι αλλαγές στην αγορά, όπως αυτές προσδιορίζονται από τη συγκεκριμένη ζήτηση, “υποχρεώνουν” τους αρμόδιους θεσμικούς φορείς (σχολείο, πολιτεία και οικογένεια) να επαναπροσδιορίσουν το ρόλο τους. Το νέο εργασιακό τοπίο μοιάζει σαν “άγνωστη χώρα” σε σχέση με τις παραδοσιακές αντιλήψεις της κοινωνίας και οι νέοι μοιάζουν ωσάν να ισορροπούν σε τεντωμένο σχοινί στην προσπάθεια τους να εναρμονισθούν με τις σημερινές ανάγκες της αγοράς και τις αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις αλλά και ταυτόχρονα να διασφαλίσουν μία σταθερή και σίγουρη για το μέλλον δουλειά. [...]

Στο τρίπτυχο “μεταπτυχιακές σπουδές - εξειδίκευση”, “ενίσχυση του ρόλου των διαμεσολαβητικών κρατικών φορέων απασχόλησης” και “ανάπτυξη ενός σωστού σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού”, εστιάζει ο αναπληρωτής καθηγητής στον τομέα της Οικονομικής της Εργασίας και της Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Ιωάννης Σακέλλης του άξονες ενεργειών στις οποίες οφείλει να προβεί η πολιτεία ώστε να μη δημιουργηθεί ένα τεράστιο χάσμα με άμεση συνέπεια την ανεργία. [...]

“Οι μεταβολές που επήλθαν στην παραγωγή ήταν ραγδαίες και όντως δημιούργησαν τις ανάγκες για καινούργιες εξειδικεύσεις και επαγγέλματα. Όμως, προοδευτικά –από τα μέσα της δεκαετίας του '80– διαπιστώνεται ότι η ανάγκη αυτή πλέον γίνεται όλο και πιο επιτακτική, ενώ παράλληλα κρίνεται προσφορότερο να καλύπτεται μέσα από μεταπτυχιακά τμήματα, ή ανάλογα, από τα προγράμματα συνεχούς κατάρτισης, τα οποία θα οργανωθούν αργότερα.

Η εξειδίκευση, εξάλλου, θα βοηθήσει να ξεπερασθεί η κρίση που μαστίζει ορισμένα από τα παραδοσιακά “καλά” επαγγέλματα. “Επιγραμματικά, οφείλουμε να φτιάξουμε τη σχέση εκπαίδευσης - κατάρτισης, καθώς η πρώτη δίνει το χρώμα στο υλικό της δεύτερης”. [...]

“Σήμερα διαπιστώνεται το οξύμωρο, παρά την ανεργία, να έχουμε κενές θέσεις εργασίας λόγω ελλείψεων σε συγκεκριμένες ειδικότητες. Οφείλουμε ταυτόχρονα η ανάπτυξη που θα υπάρχει να είναι “εντάσεως απασχόλησης” σύμφωνα με τον ορισμό της Ε.Ε., δηλαδή να δημιουργεί θέσεις εργασίας”.

Ο σχολικός επαγγελματικός προσανατολισμός, τέλος, είναι ο πλέον αδύναμος τομέας στη χώρα μας παρά τη σημαντική διεθνώς εξέλιξη του θεσμού. “Η ισορροπία ανάμεσα στα ταλέντα και τις ανάγκες της αγοράς εργασίας είναι επιβεβλημένη. Στην προβληματική, όμως, των παιδιών σήμερα υπάρχει κυρίως έλλειψη στόχου. Συνήθως τα παιδιά αναφέρονται σε δέσμες και κατευθύνσεις και όχι σε στόχους που να ανταποκρίνονται σε κάποια ταλέντα”, παρατηρεί ο κ. Σακέλλης.

(από τις εφημερίδες, 31-5-1998)

Λέγεται ότι ο τεχνικός πολιτισμός προκάλεσε την εξαφάνιση ορισμένων παραδοσιακών επαγγελμάτων.

Ποια είναι η δική σου γνώμη για το θέμα αυτό; Γνωρίζεις κάποια παραδοσιακά επαγγέλματα που επιβιώνουν ακόμη, και ποιες είναι οι προοπτικές τους για το μέλλον; Μπορείς να διαβάσεις βοηθητικά το σχετικό διήγημα του Δ. Χατζή “Ο Σιούλας ο Ταμπάκος”, από τη συλλογή “Το τέλος της μικρής μας πόλης”.

Ποιες σκέψεις και αντιδράσεις σου προκαλεί το σύνθημα του Ο.Α.Ε.Δ. για τα άτομα με ειδικές ανάγκες;

Μπορείς να υποθέσεις ποιοι είναι οι στόχοι και τα μέτρα του προγράμματος, για την ένταξη των ατόμων με ειδικές ανάγκες στην παραγωγική διαδικασία; Ποια άλλα μέτρα νομίζεις ότι θα μπορούσε να πάρει η πολιτεία γενικά για την ομαλή ένταξη των ατόμων αυτών στην κοινωνία;

Νομίζεις ότι η ανεργία είναι ένας από τους παράγοντες που προκαλούν την αντικοινωνική συμπεριφορά των νέων;

Να τεκμηριώσεις την άποψη σου με παραδείγματα. Μπορείς να προτείνεις κάποια μέτρα για τη θεραπεία του προβλήματος; π.χ. η μείωση του ορίου ηλικίας θα εξασφάλιζε στους νέους μεγαλύτερες δυνατότητες να βρουν εργασία;

Αφού διαβάσετε στη διπλανή στήλη τα αποσπάσματα από τον τύπο που αφορούν τη μερική εργασία και την τηλεργασία, να συζητήσετε για τις θετικές και αρνητικές πλευρές αυτών των μορφών εργασίας.

Η τεχνολογική αναδιάρθρωση της παραγωγής οδηγεί αναπόφευκτα στις δύο νέες μορφές ευέλικτης, όπως καθιερώθηκε να λέγεται, απασχόλησης: της μερικής εργασίας και της τηλεργασίας. Η συνεχής επέκτασή τους οδηγεί σε σαρωτικές αλλαγές στις συνθήκες και στις οργανωτικές δομές στους εργασιακούς χώρους αλλά και της ίδιας της εργασίας. Το φαινόμενο δεν είναι νέο. Κάτι παρόμοιο συντελέσθηκε στο τέλος του προηγούμενου αιώνα και κατά πώς όλα δείχνουν ο χρυσός αιώνας της πλήρους απασχόλησης τουλάχιστον με τη μορφή που γνωρίζουμε είναι μάλλον παρελθόν. [...]

Τηλεργασία

Στην Ευρώπη οι τηλεργαζόμενοι έχουν ήδη υπερβεί τα 10 εκατομμύρια και το 13,6% των επιχειρήσεων έχει στο μισθολόγιο τους υπαλλήλους που εργάζονται από το σπίτι τους. Στην Ελλάδα οι αντίστοιχοι δείκτες είναι εμφανώς μικρότεροι και μόνο σε τρεις χιλιάδες υπολογίζονται όσοι χρησιμοποιούν τις δυνατότητες που παρέχει η τηλεργασία. [...]

Μερικώς απασχολούμενοι

Η μερική απασχόληση συνδέεται με την ικανοποίηση αναγκών ιδιαίτερων κατηγοριών του εργατικού δυναμικού όπως οι γυναίκες με οικογενειακές υποχρεώσεις, οι φοιτητές, οι άνεργοι... όμως, η ευρεία λειτουργία του θεσμού ιδιαίτερα στη χώρα μας, με το χαμηλό επίπεδο αποδοχών, αναπαράγει φαινόμενα οικονομικής ανέχειας και ψυχολογικών επιπτώσεων στους εργαζόμενους. Από μία πλευρά προσφέρεται η δυνατότητα, κυρίως στις εργαζόμενες, αλλά και σε ορισμένους άνδρες να συνδέσουν πιο εύκολα τις οικογενειακές ευθύνες με την επαγγελματική σταδιοδρομία και με την απόκτηση κάποιου εισοδήματος.

Από την άλλη, οι θέσεις αυτές αποτελούν κατώτερες θέσεις απασχόλησης με περιορισμένες επαγγελματικές προοπτικές, οι οποίες καλύπτονται από άτομα που δεν έχουν εναλλακτική λύση.

(από τις εφημερίδες, 3-5-1998)

Να δημιουργήσεις από τα θέματα της διπλανής στήλης μια ιστορία. Πρόσεξε, ώστε η αφήγησή σου να μην ξεπερνάει τις 250-300 λέξεις.

• Ένας απόφοιτος Λυκείου δεν μπορεί να βρει εργασία.
• Ένας οικογενειάρχης απολύεται από την εργασία του.
• Ένας μεσήλικας αναγκάζεται να παραιτηθεί, γιατί η επιχείρηση όπου δουλεύει κάνει περικοπές στο εργατικό δυναμικό.

Δραματοποίηση

Να επιλέξετε μια από τις δύο διπλανές ασκήσεις και να τις παρουσιάσετε στην τάξη.

1 Ένας γονιός προσπαθεί να πείσει το γιο ή την κόρη του να μην ακολουθήσει κάποιο επάγγελμα.

2 Μερικοί μαθητές να υποδυθούν έναν επαγγελματία (επιστήμονα, καλλιτέχνη, εργάτη, γεωργό) και να επιχειρηματολογήσουν, περίπου πέντε λεπτά ο καθένας, για την κοινωνική προσφορά του επαγγέλματος που υποτίθεται ότι ασκούν. Η τάξη, ως ακροατήριο, θα αποφασίσει τελικά ποια επιχειρηματολογία ήταν πειστικότερη και γιατί.

Έρευνα

Να απευθυνθείτε σε ανθρώπους του οικογενειακού και κοινωνικού σας περιβάλλοντος και να ρωτήσετε τι σημαίνει γι' αυτούς η εργασία που κάνουν ή έκαναν στο παρελθόν (αν πρόκειται για συνταξιούχους).

Να συγκεντρώσετε τις απαντήσεις τους και να προσπαθήσετε να καταλήξετε σε κάποια συμπεράσματα σχετικά με τη σημασία της εργασίας στη ζωή του ανθρώπου.