5.9 Τύποι πεπτικών συστημάτων αγροτικών ζώων

Το πεπτικό σύστημα παρουσιάζει ουσιαστικές διαφορές στα διάφορα αγροτικά ζώα. Έτσι υπάρχει το πεπτικό σύστημα των μονογαστρικών που ήδη έχει περιγραφεί στο προηγούμενο κεφάλαιο, και το πεπτικό σύστημα των μηρυκαστικών. Στα μηρυκαστικά ανήκουν τα βοοειδή και τα αιγοπρόβατα, ενώ στα μονογαστρικά ο χοίρος, τα πτηνά, το άλογο και το κουνέλι.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

Μονογαστρικά

Tα μονογαστρικά ζώα μπορούν να διατραφούν αποκλειστικά με συμπυκνωμένες τροφές (δημητριακούς καρπούς, σπέρματα, υποπροϊόντα γεωργικών βιομηχανιών), ενώ δεν μπορούν να αξιοποιήσουν ικανοποιητικά τις χονδροειδείς ζωοτροφές. Η μόνη χονδροειδής ζωοτροφή που μπορεί να αξιοποιηθεί, ακόμα και από τα πτηνά, είναι η χλωρανομή (βοσκή).

Εικόνα 5-13
Ο πεπτικός σωλήνας του χοίρου
1 οισοφάγος 2.στομάχι 3.ήπαρ 4. πάγκρεας 5.λεπτό έντερο 6. παχύ έντερο.

Το άλογο ανήκει στα μονογαστρικά φυτοφάγα με τη διαφορά ότι το πεπτικό του σύστημα (Εικ. 5-12) έχει προσαρμοσθεί και μπορεί να αξιοποιεί χονδροειδείς τροφές. Η ικανότητά του αυτή οφείλεται, όπως ήδη έχει αναφερθεί, στη διάπλαση του τυφλού εντέρου, που είναι αρκετά ανεπτυγμένο και περιέχει τον κατάλληλο πληθυσμό βακτηρίων για τη ζύμωση των χονδροειδών τροφών.

Το πεπτικό σύστημα των πτηνών (Εικ.5-14) διαφέρει από αυτό των χοίρων και περιλαμβάνει στο πάνω μέρος του πεπτικού σωλήνα τον πρόλοβο (μονόλοβος στις κότες και δίλοβος στα περιστέρια) και το μυώδες στομάχι. Ο πρόλοβος εντοπίζεται στη βάση του λαιμού και χρησιμεύει για την προσωρινή αποθήκευση και ύγρανση της τροφής. Από τον πρόλοβο η τροφή περνά στο αδενώδες στομάχι, που παρεμβάλλεται μεταξύ πρόλοβου και μυώδους στομάχου.

ΖΩΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

Εκεί οι τροφές εμποτίζονται με το γαστρικό υγρό και προωθούνται στο μυώδες στομάχι, όπου γίνεται η κύρια πέψη των τροφών.

Εικόνα 5-14
Ο πεπτικός σωλήνας των πτηνών, ένας άλλος τύπος
μονογαστρικού πεπτικού συστήματος
1. Οισοφάγος 2. πρόλοβος 3.αδενώδες στομάχι 4. μυώδες στομάχι
5. ήπαρ 6. λεπτό έντερο 7. τυφλό έντερο 8. παχύ έντερο 9. αμάρα

Βοοειδή και αιγοπρόβατα (μηρυκαστικά)

Τα βοοειδή και τα αιγοπρόβατα έχουν πεπτικό σύστημα που τους δίνει την ικανότητα να πέπτουν σύνθετους υδατάνθρακες, όπως κυτταρίνες και ημικυτταρίνες, που περιέχονται κυρίως στις χονδροειδείς τροφές. Τα ζώα αυτά μασούν βιαστικά την τροφή τους κατά την βόσκηση και την αποθηκεύουν στη μεγάλη κοιλία. Όταν βρεθούν στην ησυχία τους έχουν τη δυνατότητα να ξαναφέρουν την τροφή από τους προστομάχους στο στόμα, με αντιπερισταλτικές κινήσεις του οισοφάγου, και να την ξαναμασούν. Η λειτουργία αυτή ονομάζεται μηρυκασμός (αναχάραμα, αναμάσημα) και τα ζώα μηρυκαστικά. Τα μηρυκαστικά διαθέτουν τους προστομάχους (μεγάλη κοιλία και κεκρύφαλο), τον εχίνο ή βίβλο και ένα κυρίως στομάχι ,το ήνυστρο. (Εικ. 5-15)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

Εικόνα 5-15
Το πεπτικό σύστημα των μηρυκαστικών έχει την ικανότητα να πέπτει
μεγάλες ποσότητες χονδροειδών τροφών
1. οισοφάγος 2. μεγάλη κοιλιά 3. κεκρύφαλος 4. εχίνος ή βίβλος
5. ήνυστρο 6. λεπτό έντερο

Οι προστόμαχοι αναπτύσσονται και λειτουργούν μετά τον πρώτο μήνα της ζωής τους. Στους προστομάχους γίνεται το μεγαλύτερο μέρος της πέψης των τροφών με τη βοήθεια ενός μεγάλου αριθμού μονοκύτταρων μικροοργανισμών, την μικροχλωρίδα, που συμβιώνει με τα ζώα. Τα μηρυκαστικά εφοδιάζουν τους μικροοργανισμούς με τροφή και τους εξασφαλίζουν ένα ιδανικό περιβάλλον για να αναπτυχθούν και να αναπαραχθούν, ενώ οι μικροοργανισμοί διασπούν τις διάφορες τροφές και εφοδιάζουν τα ζώα με τη μικροβιακή πρωτεΐνη που συνθέτουν. Οι διασπάσεις των τροφών που γίνονται από τη μικροχλωρίδα ονομάζονται ζυμώσεις. Οι μικροοργανισμοί των προστομάχων έχουν την ικανότητα να διασπούν τους σύνθετους υδατάνθρακες σε απλούστερα σάκχαρα, τις αζωτούχες ουσίες σε αμμωνία και αμινοξέα και τα λίπη σε λιπαρά οξέα. Στο ήνυστρο γίνεται η πραγματική πέψη με την έκκριση του πεπτικού υγρού (πεψίνης).

ΖΩΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

Εικόνα 5-16
Κεντρικός πίνακας εργοστασίου παρασκευής ζωοτροφών