Στοιχεία Γεωπονίας & Αγροτικής Ανάπτυξης (Γ΄ Λυκείου) - (Βιβλίο Μαθητή)
4.10 Ανθοκομική και αρωματικά φυτά Η ανθοκομία ως κλάδος της Γεωπονικής επιστήμης αφορά την καλλιέργεια σε ερασιτεχνικό ή επαγγελματικό επίπεδο φυτών που χαρακτηρίζονται από το εντυπωσιακό φύλλωμά τους (φυλλώδη φυτά) και χρησιμοποιούνται για τη διακόσμηση εσωτερικών χώρων, μπαλκονιών κ.λπ., αλλά και φυτών για την παραγωγή δρεπτών (κομμένων) ανθέων που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν στη δημιουργία ανθικών συνθέσεων. Πέραν αυτών, η ανθοκομία ασχολείται με την παραγωγή φυτών για την κηποτεχνία |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 και τη διαμόρφωση χώρων καθώς και με την παραγωγή πολλαπλασιαστικού υλικού (π.χ. σπόρων, βολβών κ.λπ.). Η σημαντική ανάπτυξη του βιοτικού επιπέδου του Έλληνα καταναλωτή, όπως επίσης η απομάκρυνσή του από την ύπαιθρο και η συγκέντρωσή του στις πόλεις, αποτέλεσαν και αποτελούν τους κύριους παράγοντες που συνέβαλαν στην εντυπωσιακή αύξηση των παραγόμενων προϊόντων και κατ' αντιστοιχία στην εντυπωσιακή πρόοδο του κλάδου. Παρόλα αυτά η ελληνική ανθοκομία βρίσκεται σε εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως για παράδειγμα την Ολλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία κ.ά.. Οι αιτίες εντοπίζονται κυρίως στο χαμηλό επίπεδο γνώσεων που χαρακτηρίζει τους Έλληνες ανθοπαραγωγούς, και στις μικρές επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό, με αποτέλεσμα την παραγωγή προϊόντων χαμηλής ποιότητας, μη ανταγωνιστικών. Χώρες όπως οι παραπάνω έχουν καταστήσει την ανθοκομία υψηλό συναλλαγματοφόρο κλάδο και την έχουν μετατρέψει από απλή γεωργική εκμετάλλευση σε επιχείρηση με υψηλές επενδύσεις σε κεφάλαια και τεχνολογικό εξοπλισμό. Αποτέλεσμα η αυξημένη παραγωγικότητα, η υψηλή ποιότητα προϊόντων και η παραγωγή και διάθεση την εποχή που παρατηρείται αυξημένη ζήτηση. Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι η προοπτική ανάπτυξης της ελληνικής ανθοκομίας είναι εξαιρετικά ισχυρή και μπορεί να αποτελέσει τομέα απασχόλησης με σημαντικό κέρδος. Προϋπόθεση αποτελεί η εκπαίδευση των ανθοπαραγιογών και η οργάνωση του κλάδου. Συγχρόνως θα πρέπει να επεκταθεί η εγκατάσταση θερμοκηπίων τα οποία εκμεταλλευόμενα τις εξαιρετικά ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες του τόπου μας (μεγάλη ηλιοφάνεια) μπορούν να λειτουργήσουν περισσότερο οικονομικά σε σχέση με εκείνα των προηγμένων στον τομέα αυτό χωρών της Ευρώπης. Αποτέλεσμα θα είναι η παραγωγή προϊόντων με χαμηλό κόστος και υψηλή ποιότητα, με εξαγωγικό προσανατολισμό. Με την επέκταση των θερμοκηπίων και τη βελτίωση της καλλιεργητικής τεχνικής (νέοι μέθοδοι πολλαπλασιασμού, κατάλληλα υποστρώματα ριζοβολίας, κλιματιζόμενα θερμοκήπια κ.λπ.) θα καλυφθούν οι ανάγκες της εσωτερικής αγοράς σε έτοιμα - φτασμένα φυτά- που εισάγονται σήμερα από το εξωτερικό και θα αυξηθούν οι εξαγωγές. Τα καλλωπιστικά φυτά διακρίνονται σε ποώδη και ξυλώδη (δέντρα, δενδρύλλια, θάμνοι). Στις κατηγορίες αυτές ανήκουν φυτά που ανάλογα με τον τρόπο ανάπτυξης ή την αντοχή τους σε ορισμένες συνθήκες του περιβάλλοντος αποτελούν ιδιαίτερες ομάδες, όπως είναι τα αναρριχητικά, τα ξηρόφυτα, τα υδροχαρή, τα σκιόφιλα κ.ά. |
ΤΑ ΦΥΤΑ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥΣ α. Ποώδη (ανθοφόρα) φυτά: "Πόες" ονομάζουμε τα φυτά που δεν έχουν ξυλώδη κορμό, παράγουν σπέρματα και ζουν ένα ή περισσότερα χρόνια.
Εικόνα 4-47 Η καλλωπιστική τους αξία είναι πάρα πολύ μεγάλη και καλλιεργούνται κυρίως για τα άνθη τους, μερικά για το φύλλωμά τους, άλλα για το παράστημά τους και ορισμένα για τους καρπούς τους. Δίνουν ωραία εμφάνιση στον ανθόκηπο, διακοσμούν εξωτερικούς χώρους, όπως μπαλκόνια, βεράντες κ.λπ. και δίνουν ωραίες ανθοδέσμες που διατηρούνται αρκετά στα ανθοδοχεία (Γαριφαλιά, Πετούνια, Χρυσάνθεμο, Βιόλα, Γεράνιο, Τουλίπα, Ανεμώνη, Νάρκισσος, Υάκινθος, Ντάλια, Γλαδίολος, κ.λπ.). |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Εικόνα 4-48
|
ΤΑ ΦΥΤΑ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥΣ β. Ξυλώδη καλλωπιστικά (δέντρα, θάμνοι, δενδρύλλια): Τα καλλωπιστικά δέντρα είναι ξυλώδη φυτά που χρησιμοποιούνται για καλλωπιστικούς σκοπούς χάρις σε ορισμένα διακοσμητικά χαρακτηριστικά τους όπως : το φύλλωμα, τα άνθη, τη μορφή, το ύψος, το φλοιό (Ακακία, Πεύκη, Τούγια, Κέδρος, Μανόλια, Λεύκη)
Εικόνα 4-50 Οι θάμνοι είναι φυτά με πολλά ξυλώδη στελέχη στη βάση τους που ζουν πολλά χρόνια και ανανεώνονται περιοδικά από νέους βλαστούς που βγαίνουν από τη βάση τους. Το δενδρύλλιο είναι ένα ξυλώδες φυτό που διακλαδίζεται στο πάνω μέρος του και σχηματίζει κορμό όπως τα δέντρα. Το ύψος του κορμού δεν περνάει τα 5 μ. |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Διακοσμητικά στοιχεία στους θάμνους και τα δενδρύλλια είναι το παράστημα, το φύλλωμα, τα άνθη και οι καρποί. Καλλιεργούνται για στόλισμα των κήπων ή σε δοχεία τα οποία τοποθετούνται στην αυλή, τη βεράντα, τα μπαλκόνια, τις ταράτσες ή και στο εσωτερικό της κατοικίας. Πολλοί θάμνοι χρησιμοποιούνται σαν ζωντανοί φράχτες του κήπου ή για την κάλυψη τοίχοι μικρού πάχους. Τέλος πολλοί θάμνοι που καλλιεργούνται για το φύλλωμα τους φυτεύονται μεμονωμένα μέσα στο πράσινο ή σε άλλα σημεία του κήπου, οπότε κλαδεύονται και λαμβάνουν διάφορα σχήματα (Βιβούρνο, Πικροδάφνη, Λιγκούστρο, Τριανταφυλλιά, Πασχαλιά κ.λπ.) γ. Φυτά εσωτερικών χώρων. Είναι τα φυτά που χρησιμοποιούνται για διακόσμηση διαμερισμάτων, καταστημάτων, ξενοδοχείων, γενικά εσωτερικών χώρων στους οποίους οι συνθήκες ανάπτυξης είναι διάφορες εκείνων που επικρατούν στην ύπαιθρο (Ορτανσία, Υάκινθος, Αζαλέα, Κυκλάμινο, κ.λπ.)
Εικόνα 4-51 δ. Φυτά για χλοοτάπητες. Για τη δημιουργία χλοοταπήτων (γκαζόν) στους κήπους, πάρκα κ.λπ. χρησιμοποιούνται διάφορα φυτά, τα οποία έχουν την ικανότητα να απλώνουν και να καλύπτουν όλο το μέρος, όπου σπέρνονται, σχηματίζοντας έτσι ένα πυκνό φυτικό πλαίσιο το οποίο κουρεύεται τακτικά. (Φεστούκα, Λόλιον, Ουγκάντα, Τριφύλλι, Κισσός κ.λπ.) |
ΤΑ ΦΥΤΑ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥΣ Προοπτικές της ελληνικής ανθοκομίας Η ανάπτυξη του βιοτικού επιπέδου του Έλληνα καταναλωτή, η προσπάθειά του να έλθει σε επαφή ξανά με το φυσικό περιβάλλον, χαρακτηριστικό κυρίως των κατοίκων των μεγάλων πόλεων, και οι σημαντικές εισαγωγές, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες της εσωτερικής ζήτησης, δημιουργούν αναμφίβολα εξαιρετικές προοπτικές για την ανάπτυξη του κλάδου της ανθοκομίας. Στην προσπάθεια αυτή θα πρέπει να συνυπολογισθούν και οι ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες που δίνουν ένα σαφές πλεονέκτημα στη χώρα μας σε σχέση με άλλες χώρες για την παραγωγή ποιοτικών προϊόντων, χαμηλού κόστους και επομένως με ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Σήμερα, στην επιχειρηματική ανθοκομία βρίσκει εφαρμογή μια σειρά νέων εξελιγμένων μεθόδων, που σκοπό έχουν την αυξημένη παραγωγή, την άριστη ποιότητα και την ελαχιστοποίηση του κόστους παραγωγής. Οι σύγχρονες αυτές μέθοδοι είναι: α) Ιστοκαλλιέργεια: Με την ιστοκαλλιέργεια είναι δυνατή η αγενής αναπαραγωγή όλων σχεδόν των ανθοκομικών φυτών σε σύντομο χρονικό διάστημα, σε περιορισμένο τόπο και με ελάχιστο κόστος. Πέραν αυτών των πλεονεκτημάτων, το παραγόμενο πολλαπλασιαστικό υλικό είναι υγιές, απαλλαγμένο ιώσεων, ενώ παράλληλα προκύπτει εξαιρετικά ομοιόμορφη παραγωγή των επιθυμητών τύπων κάθε ανθοκομικού είδους. β. Τεχνική θερμοκηπίων: Τα σύγχρονα θερμοκήπια εφοδιασμένα με τους πλέον εξελιγμένους μηχανισμούς αποτελούν απαραίτητο συντελεστή της επιχειρηματικής ανθοκομίας για παραγωγή προϊόντων εξαιρετικής ποιότητας. Η αξιοποίηση ανανεώσιμων μορφών ενέργειας (π.χ. ηλιακής) ή ακόμα και ήπιων μορφών (π.χ. γεωθερμίας) δίνουν ένα σαφές πλεονέκτημα στη χώρα μας για παραγωγή προϊόντων ιδιαίτερα ανταγωνιστικών, εξαιτίας ακριβώς του χαμηλού κόστους παραγωγής. γ. Υδρολίπανση: Ο εφοδιασμός δηλαδή των φυτών με τα αναγκαία, όσο και απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία μέσω του νερού του ποτίσματος παρέχει πλήρη, ομοιόμορφη, οικονομική, όσο και ταχύτατη ανάπτυξη των φυτών. Η σύνθεση του θρεπτικού διαλύματος ρυθμίζεται μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή. δ. Φυτοορμόνες: Αφορούν χημικές ουσίες που σκοπό έχουν να διευκολύνουν διάφορες φυσιολογικές λειτουργίες των ανθοκομικών φυτών, όπως για παράδειγμα αύξηση ποσοστού ριζοβολίας μοσχευμάτων, αύξηση του μεγέθους των ανθέων, επιτάχυνση της ανάπτυξης, επιτάχυνση της άνθισης κ.λπ. Η χρήση τους δεν ενέχει κινδύνους γιατί τα παραγόμενα προϊόντα δε χρησιμοποιούνται για τροφή αλλά μόνο για καλλωπιστικούς σκοπούς. |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Αρωματικά φυτά Τα αρωματικά φυτά από πολύ παλιά καθιερώθηκαν ως ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής ζωής και δεν άργησαν να αποτελέσουν αντικείμενο εμπορίου με σημαντικά οικονομικά οφέλη.
Εικόνα 4-52 Τα αρωματικά φυτά καλλιεργούνται είτε για το άρωμά τους, είτε για να χρησιμοποιηθούν στη μαγειρική, είτε για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες. Η καλλιέργειά τους είναι εύκολη, παρουσιάζουν ιδιαίτερη αντοχή στα επιβλαβή έντομα και είναι πολύ διακοσμητικά σε εξωτερικό, όπως και σε εσωτερικό χώρο. Από την κατηγορία αυτή των φυτών με διάφορες μεθόδους (κυρίως απόσταξη) παραλαμβάνονται τα αιθέρια έλαια που χρησιμοποιούνται στην αρωματοποιία, τη βιομηχανία τροφίμων, στην ζαχαροπλαστική, στη φαρμακευτική κ.λπ. Ορισμένα αντιπροσωπευτικά είδη είναι: Άνιθος, Μαϊντανός, Σέλινο, Ρίγανη, Θυμάρι, Χαμομήλι, Βασιλικός, Τσάι του βουνού, Φασκόμηλο, Δεντρολίβανο, Λεβάντα, Μέντα, Κάππαρη κ.λπ.) Έχοντας υπόψη ότι η χλωρίδα της Ελλάδας είναι ιδιαίτερα πλούσια σε αρωματικά φυτά*, ενώ παράλληλα γίνεται εξαγωγή πολύτιμου συναλλάγματος για την προμήθεια αιθέριων ελαίων από το εξωτερικό, προκύπτει η αναγκαιότητα συστηματικής εκμετάλλευσης αυτής της κατηγορίας φυτών. |
ΤΑ ΦΥΤΑ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥΣ η οποία μπορεί να ενισχύσει σημαντικά, τόσο το εισόδημα του παραγωγού, όσο και την ελληνική οικονομία. Με την καλλιέργεια των αρωματικών φυτών επιδιώκεται:
|
