Στοιχεία Γεωπονίας & Αγροτικής Ανάπτυξης (Γ΄ Λυκείου) - (Βιβλίο Μαθητή)
8.2 Εργαλεία και μηχανήματα προετοιμασίας εδάφους Η προετοιμασία των αγρών για σπορά, (π.χ. με σιτηρά), περιλαμβάνει την πρωτογενή(1) και τη δευτερογενή(2) κατεργασία του εδάφους. Αυτή ξεκινάει με τις αρόσεις, περνάει από τη φάση όπου εφαρμόζονται μικρότερης έντασης σε αναμόχλευση του εδάφους εργαλεία (π.χ. βωλοκόπος, οδοντοσβάρνες, ελαφρείς καλλιεργητές, δισκοσβάρνες, κ.λ.π.) με στόχο το ψιλοχωμάτισμα και την καταστροφή των ανεπιθύμητων φυτών (ζιζανίων) και τερματίζεται με το σχηματισμό της σποροκλίνης(3) και τη σπορά. Οι βασικότεροι στόχοι της πρωτογενούς κατεργασίας τους εδάφους είναι:
(1) Γίνεται το φθινόπωρο με τα διάφορα άροτρα (π.χ. οργώματα). |
ΕΚΜΗΧΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ
Από τους πιο πάνω παράγοντες ο πρώτος είναι από τους πλέον σοβαρούς, διότι τα ζιζάνια ανταγωνίζονται τα καλλιεργούμενα φυτά όσον αφορά το νερό, τα θρεπτικά στοιχεία του εδάφους, το φως κ.λ.π. Σήμερα όμως ο παράγοντας αυτός δεν παίζει τόσο μεγάλο ρόλο. Τα ζιζάνια σήμερα αντιμετωπίζονται με ειδικά κατά περίπτωση χημικά και άλλα σκευάσματα. Βέβαια αυτό συμβαίνει και ισχύει για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη Βόρεια Αμερική και ορισμένες περιοχές της Νοτίου Αμερικής, την Αυστραλία και τη Νότια Αφρική. Υπάρχουν όμως χώρες ή ολόκληρες περιοχές της γης όπου με την κατεργασία του εδάφους επιδιώκεται και η καταστροφή των ζιζανίων. Στην πρωτογενή κατεργασία του εδάφους (αυτή γίνεται μετά τη συγκομιδή, π.χ. των σιτηρών) οι αρόσεις κυριαρχούν και ο ελκυστήρας και τα άροτρα είναι τα βασικότερα μηχανήματα. Ελκυστήρες: Ο βασικός τύπος ελκυστήρα είναι αυτός που επί πολλές δεκαετίες αποτελεί τον "σταθερό ή τον παγκόσμιο τύπο ελκυστήρα". Πρόκειται για "βασική μονάδα ισχύος με ικανή δύναμη έλξης", με πολλές δυνατότητες για σύνδεση, ανάρτηση και λειτουργία άλλων καλλιεργητικών εργαλείων και μηχανών (παρελκόμενα). Παραλλαγές αυτού του σταθερού τύπου ελκυστήρα υπάρχουν πολλές και απευθύνονται σε εξειδικευμένες γεωργικές χρήσεις. Εκτός από τον σταθερό τύπο ελκυστήρα, τελευταία κατασκευάζονται ειδικοί ελκυστήρες εξαιρετικά μεγάλης ισχύος που είναι κατάλληλοι για πολύ βαριές εργασίες έλξης, όπως είναι αυτή της κατεργασίας των εδαφών. Οι ελκυστήρες όταν κινούνται στους αγρούς σε υγρές συνθήκες δημιουργούν συμπιέσεις, οι οποίες είναι τελείως ανεπιθύμητες, διότι εμποδίζουν τα φυτά να αναπτυχθούν (μείωση αποδόσεων) και δυσκολεύουν τις εργασίες των μηχανών και άλλων εργαλείων λόγω των ανωμαλιών που δημιουργούνται στην επιφάνεια (αυλάκια). Γι αυτό το λόγο οι ελκυστήρες σήμερα φέρουν φαρδύ πέλμα ελαστικών και έτσι κατανέμεται το φορτίο κατά την οριζόντια έννοια και όχι κατά την κάθετο. |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8
Εικόνα 8-1 Άροτρα: Τα άροτρα ανήκουν στα βασικότερα εργαλεία της πρωτογενούς εδαφοκατεργασίας, αυτά κόβουν το έδαφος σε λωρίδες, το αναστρέφουν, το μετατοπίζουν και τέλος το θρυμματίζουν λιγότερο ή περισσότερο έντονα ανάλογα με το είδος του εδάφους και την υγρασία. Τα εξαρτήματα που απαρτίζουν το άροτρο φαίνονται στην εικόνα 8-2. Από τα διάφορα εξαρτήματα το σπουδαιότερο είναι ο αναστρεπτήρας. Τα άροτρα με βάση τα τεχνικά τους χαρακτηριστικά διακρίνονται σε κατηγορίες ανάλογα με:
|
ΕΚΜΗΧΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ
Για να έχουμε επιθυμητό αποτέλεσμα στο όργωμα, πέραν του ομοιόμορφου βάθους άροσης και την ευθεία κατεύθυνση των αυλακιών, μεγάλη σημασία έχει ο βαθμός θρυμματισμού και η κάλυψη των οργανικών λιπασμάτων με έδαφος, μετά το όργωμα. Η πρωτογενής κατεργασία μπορεί να γίνει και με άλλα εργαλεία, π.χ. με καλλιεργητές, υπεδαφοκαλλιεργητές, βαριές φρέζες κ.λπ.
Εικόνα 8-2 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 Δισκάροτρα: Σε ορισμένες ζώνες της γης, π.χ. στις τροπικές περιοχές, τα εδάφη (οι περισσότεροι τύποι) είναι όξινα (τιμές pH < 6) με αποτέλεσμα τα υνάροτρα να αντιμετωπίζουν προβλήματα εργασίας διότι τα χώμα προσκολλάται στα εξαρτήματα του αρότρου και κυρίως στον αναστρεπτήρα. Σε τέτοια εδάφη τα δισκάροτρα προσφέρουν καλύτερη εργασία. Τα δισκάροτρα διαφέρουν από τα κοινά άροτρα εξαιτίας των δίσκων (2 ή και περισσοτέρων). Η διάμετρος των δίσκων ποικίλει και μπορεί να είναι μέχρι 70 cm. Οι δίσκοι αναλαμβάνουν το έργο του υνιού και του αναστρεπτήρα. Παράροτρα (Paraplow): Είναι οι πλέον πρόσφατες κατασκευές αρότρων για εξειδικευμένες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα για να σχισθεί και σε κάποιο βαθμό να αναμοχλευτεί το έδαφος μέχρι βάθους το πολύ 40 cm, χωρίς να σημειωθεί κανενός είδους αναστροφή και παράχωμα του επιφανειακού εδαφικού στρώματος. Το εργαλείο αυτό έχει κατασκευασθεί για γεωργικές περιοχές με επικλινείς καλλιεργούμενες εκτάσεις, όπου η διάβρωση αποτελεί τον μέγιστο κίνδυνο υποβάθμισης των εδαφών. Έτσι από την εφαρμογή του χαλαρώνονται όλα τα στρώματα μέχρι ένα βάθος 30 cm, ενώ ταυτόχρονα παραμένουν τα φυτικά υλικά στην επιφάνεια και προστατεύουν το έδαφος από τη διαμελιστική δράση των σταγόνων της βροχής(=διάβρωση). Στους αγρούς που χρησιμοποιήθηκε παράροτρο ανεξάρτητα από το φυτικό είδος, η σπορά πρέπει να διενεργείται με σπαρτικές που είναι κατάλληλες για σπορά χωρίς προηγουμένως να δεχθεί το έδαφος κατεργασία. Καλλιεργητής: Ανάλογα, με τον τύπο οι καλλιεργητές εφαρμόζονται στην πρωτογενή κατεργασία, στο σχηματισμό της σποροκλίνης και τον έλεγχο των ζιζανίων. Ο καλλιεργητής αποτελείται από το πλαίσιο με δύο ή τρεις παράλληλες σειρές από σώματα ή σταβάρια. Τα σώματα μπορεί να συνδέονται με το πλαίσιο κατά τρόπο απόλυτα σταθερό. Σε πολλές όμως κατασκευές μεσολαβεί ένα ελατήριο, το οποίο αποτελεί μηχανισμό προστασίας των υνίων από τυχόν εμπόδια που απαντούν στο έδαφος. Τα υνία στον καλλιεργητή ή τα πέδιλα όπως αλλιώς λέγονται, διαφέρουν ως προς το σχήμα που μπορεί να ομοιάζει με λεπίδα, καρδιά, φτερά κ.λπ. Οι καλλιεργητές αναμοχλεύουν το έδαφος πιο έντονα από ό,τι τα υνάροτρα, όμως δεν πραγματοποιούν σημαντικής έκτασης αναστροφή του εδάφους. Έτσι περίπου το 50% των φυτικών υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας εξακολουθεί να βρίσκεται στην επιφάνεια του εδάφους και μετά την επέμβαση με τον καλλιεργητή. Με βάση το βάθος κατεργασίας οι καλλιεργητές διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες: α) στους ελαφρείς, β) στους μέσους και γ) στους βαρείς. |
ΕΚΜΗΧΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Για αναμόχλευση και χαλάρωση βαθύτερων στρωμάτων από 40 cm βάθους, εφαρμόζονται οι υπεδαφοκαλλιεργητές ή οι εδαφοσχίστες. Αυτοί είναι ειδικές κατασκευές με ένα ή δύο σώματα, που έχουν εξαρτήματα τα οποία μετακινούνται μέσα στο έδαφος κατά τη λειτουργία τους προς επίτευξη καλύτερου αποτελέσματος χαλάρωσης των βαθύτερων στρωμάτων του εδάφους. Σε αυτές τις κατασκευές υπάρχει η δυνατότητα ταυτόχρονης λίπανσης του υπεδάφους (βάθος 50-90 cm). Η εφαρμογή των υπεδαφοκαλλιεργητών γίνεται στο πλαίσιο των εγγειοβελτιωτικών έργων.
Εικόνα 8-3 |
