Νιόβη

Νιόβη είναι το όνομα δύο διαφορετικών ηρωίδων, όμως οι παραδόσεις έχουν την τάση να τις συγχέουν.
1. Η μία από αυτές κατάγεται από το Άργος και είναι κόρη του Φορωνέα και της Νύμφης Τηλεδίκης (ή ακόμη και της Κερδώς ή Πειθώς). Είναι η πρώτη θνητή με την οποία ενώθηκε ο Δίας. Μαζί του έκαμε τον Άργο και (σύμφωνα με τον Ακουσίλαο) τον Πελασγό. Η Νιόβη, η κόρη του πρώτου ανθρώπου, είναι η πρώτη θνητή γυναίκα, η «μήτηρ των ζώντων».
2. Η άλλη Νιόβη είναι κόρη του Τάνταλου και επομένως αδελφή του Πέλοπα. Παντρεύτηκε τον Αμφίονα και του έδωσε (λένε οι περισσότεροι μυθογράφοι) επτά γιους και επτά κόρες. Οι επτά γιοι ονομάζονταν Σίπυλος, Ευπίνητος, Ισμηνός, Δαμασίχθων, Αγήνωρ, Φαίδιμος, Τάνταλος· οι κόρες ήταν η Εθοδαία (ή Νέαιρα), Κλεοδόξα, Αστυόχη, Φθία, Πελοπία, Αστυκράτεια και Ωγυγία. Ο αριθμός αυτός μεταβάλλεται ανάλογα με τους συγγραφείς. Στην ομηρική παράδοση γίνεται λόγος για δώδεκα παιδιά, έξι γιους και έξι κόρες· τέλος ο Ηρόδωρος από την Ηράκλεια δεν τα έβγαζε παρά πέντε, δύο γιους και τρεις κόρες. Από το γάμο της η Νιόβη κατατάσσεται ανάμεσα στις Θηβαίες ηρωίδες.
Περήφανη και ευτυχισμένη για τα παιδιά της, η Νιόβη δήλωσε μια μέρα ότι ήταν ανώτερη από τη Λητώ, που δεν είχε παρά ένα μόνο γιο και μία μόνο κόρη. Η θεά την άκουσε, προσβλήθηκε και ζήτησε από τον Απόλλωνα και την Άρτεμη να πάρουν εκδίκηση. Πράγμα που έκαμαν οι δύο θεοί και σκότωσαν τα παιδιά της με τα βέλη τους. Ή Άρτεμη σκότωσε τα κορίτσια και ο Απόλλωνας τα αγόρια. Μόνο δύο, καθώς λένε, σώθηκαν, ένα αγόρι και ένα κορίτσι. Η κόρη από τον τρόμο, που της είχε προξενήσει ο χαμός των αδελφών της, χλώμιασε και πήρε το όνομα Χλωρίδα. Παντρεύτηκε αργότερα τον Νηλέα. Στην παραλλαγή του μύθου, όπως τη διηγείται η Ιλιάδα, τα παιδιά της Νιόβης έμειναν άταφα για δέκα μέρες· την ενδέκατη οι θεοί οι ίδιοι τα έθαψαν. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη παραλλαγή, η Νιόβη από τον πόνο της έτρεξε κοντά στον πατέρα της Τάνταλο στη Σίπυλο (ή στο βουνό Σίπυλο, στη Μικρά Ασία), όπου οι θεοί τη μεταμόρφωσαν σε βράχο, αλλά τα μάτια της συνέχισαν να κλαίνε. Για πολύ καιρό έδειχναν αυτόν το βράχο, που κάποτε ήταν η Νιόβη. Από εκεί κυλούσε μια πηγή.
Υπήρχε και άλλος μύθος της Νιόβης, που εξηγεί διαφορετικά το φόνο των παιδιών της. Σύμφωνα με αυτόν, η Νιόβη ήταν κόρη του Ασσάωνα, ο οποίος την είχε παντρέψει με έναν Ασσύριο, τον Φίλοττο· αυτός σκοτώθηκε σε κυνήγι και ο Ασσάωνας ερωτεύτηκε την κόρη του. Η Νιόβη αρνήθηκε να του δοθεί· τότε ο Ασσάωνας κάλεσε τους εγγονούς του (ήταν είκοσι) και την ώρα του γεύματος έβαλε φωτιά στο παλάτι. Όλοι κάηκαν. Ο Ασσάωνας από τις τύψεις του αυτοκτόνησε. Η Νιόβη ή μεταμορφώθηκε σε πέτρα ή ρίχτηκε κάτω από ένα βράχο.

[πηγή: P. Grimal, Λεξικό της ελληνικής και ρωμαϊκής μυθολογίας, επιμ. ελλ. έκδ. Β. Άτσαλος, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 1991]