Εριχθόνιος

Ο Εριχθόνιος είναι ένας από τους πρώτους βασιλείς της Αθήνας. Οι παραδόσεις για τη γενεαλογία του ποικίλλουν. Άλλοτε του δίνουν για μητέρα την Ατθίδα, την κόρη του Κραναού, άλλοτε –και αυτή είναι η πιο διαδομένη εκδοχή– θεωρούν πως γεννήθηκε από μια επιθυμία του Ήφαιστου για την Αθηνά. Ο Ήφαιστος είχε δεχτεί στο εργαστήριό του την επίσκεψη της Αθηνάς, που είχε έρθει να του παραγγείλει όπλα. Ο Ήφαιστος, βλέποντάς την, την ερωτεύτηκε. Η θεά έφυγε, αλλά ο Ήφαιστος, αν και χωλός, την πρόλαβε. Η Αθηνά αντιστάθηκε και μέσα στην πάλη σπέρμα του θεού χύθηκε επάνω στο μηρό της. Αηδιασμένη η Αθηνά σκούπισε αυτό το μίασμα με μαλλί και το έριξε στη γη. Η Γη γονιμοποιημένη μ'αυτόν τον τρόπο έκαμε ένα παιδί, που η Αθηνά το περιμάζεψε και το ονόμασε Εριχθόνιο (όνομα, του οποίου το πρώτο συνθετικό θυμίζει το μαλλί –ἔριον– και το δεύτερο τη γη –χθών–, από την οποία είχε γεννηθεί). Η Αθηνά, χωρίς να το ξέρουν οι θεοί, έκλεισε τον Εριχθόνιο μέσα σε ένα καλάθι και το εμπιστεύτηκε σε μια από τις κόρες του Κέκροπα. Οι κοπέλες από περιέργεια άνοιξαν το καλάθι και εκεί αντίκρυσαν το παιδί, που το φύλαγαν δύο φίδια. Σύμφωνα με μερικές παραλλαγές, το ίδιο το παιδί είχε σώμα που τέλειωνε σε ουρά φιδιού, όπως τα περισσότερα όντα που γεννήθηκαν από τη Γη. Ή, διαφορετικά, όταν το παιδί είδε το καλάθι ανοιχτό, έφυγε με τη μορφή ενός φιδιού και βρήκε καταφύγιο πίσω από την ασπίδα της θεάς. Τρομοκρατημένες από το θέαμα αυτό οι κοπέλες τρελάθηκαν και αυτοκτόνησαν πέφτοντας από το ύψος των βράχων της Ακρόπολης.
Η Αθηνά ανέθρεψε τον Εριχθόνιο μέσα στον ιερό περίβολο του ναού της επάνω στην Ακρόπολη. Αργότερα ο Κέκροπας του έδωσε την εξουσία. Ή, σύμφωνα με ορισμένους συγγραφείς, ο Εριχθόνιος έδιωξε τον Αμφικτύονα, που βασίλευε στην Αθήνα. Ο ίδιος παντρεύτηκε μια Νύμφη Ναϊάδα, την Πραξιθέα (που έχει το ίδιο όνομα με τη γυναίκα του Ερεχθέα, του εγγονού του Εριχθόνιου). Απέκτησε ένα γιο, τον Πανδίονα, που τον διαδέχτηκε στο θρόνο της Αθήνας. Στον Εριχθόνιο αποδίδουν γενικά την εφεύρεση του τέθριππου άρματος, την εισαγωγή νομισμάτων στην Αττική, την οργάνωση των Παναθηναίων, της γιορτής της Αθηνάς επάνω στην Ακρόπολη. Μερικές από αυτές τις εφευρέσεις αποδίδονται επίσης στον εγγονό του, τον Ερεχθέα.

[πηγή: P. Grimal, Λεξικό της ελληνικής και ρωμαϊκής μυθολογίας, επιμ. ελλ. έκδ. Β. Άτσαλος, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 1991]