Νεοελληνική Λογοτεχνία (Γ΄ Λυκείου Ανθρωπιστικών Σπουδών) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
Μίλτος Σαχτούρης (γεν. 1919)

 

Ὁ Ἐλεγκτής*
Ἕνας μπαξές γεμάτος αἷμα
εἶν' ὁ οὐρανός
 
καί λίγο χιόνι
ἔσφιξα τά σκοινιά μου
πρέπει καί πάλι νά ἐλέγξω
τ' ἀστέρια
ἐγώ
κληρονόμος πουλιῶν
πρέπει
ἔστω καί μέ σπασμένα φτερά1
νά πετάω.
(Τά φάσματα ἤ ἡ χαρά στόν ἄλλο δρόμο, 1958)
 


     *Οι τίτλοι στον Σαχτούρη είναι συνήθως ουσιαστικά συνοδευόμενα από ένα οριστικό άρθρο (βλ. Το ψωμί, Η Αποκριά, Ο στρατιώτης ποιητής, ΚΝΛ Γ' Γυμνασίου, Β ' και Γ ' Λυκείου, αντίστοιχα)· αυτός είναι ένας τρόπος για να ορίσει ο ποιητής τον χώρο του, ώστε να προετοιμαστεί ο αναγνώστης της ποίησής του για την είσοδο στον μαγικό του κόσμο, όπου κατά κανόνα παρακολουθεί μια παράξενη και ωστόσο γοητευτική μικρή ποιητική ιστορία.

  1. Το θέμα του ποιητή με τα σπασμένα φτερά χαρακτηριστικό στην ποίηση· απαντά στον Καρυωτάκη:
    Έχω κάτι σπασμένα φτερά (Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα, Ελεγεία 1927)
    και στον Μπωντλαίρ (Άλμπατρoς), όπου ο ποιητής ταυτίζεται με το πουλί άλμπατρος:
    σαν έρθει εξόριστος στη γη και στην οχλοβοή
    μες στα γιγάντια του φτερά χάνει τα βήματά του.
    (Μτφρ. Αλέξ. Μπάρας, βλ. ΚΝΛ, Β' Λυκείου).

Κ.Γ. Καρυωτάκης, «Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα» [Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Γυμνασίου]  Σαρλ Μπωντλαίρ, «Άλμπατρος» [Νεότερη Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία Β΄ Λυκείου]

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής


redline   Σχόλιο    redline

Η ευθύνη του ποιητή συνίσταται στο να καθιστά δυνατή την επικοινωνία με τον ουρανό. Έστω και με φτερά σπασμένα ο ποιητής ως ελεγκτής οφείλει να ελέγχει το φως των αστεριών σε ένα ουρανό που είναι ασφαλώς μία δύσκολη υπόθεση (γεμάτος αίμα και λίγο χιόνι), επειδή αυτό υπαγορεύει η ίδια του η φύση του ως κληρονόμου πουλιών.
Στο ποίημα συναντάμε το πάγιο στην ποίηση του Σαχτούρη αίτημα για ουρανό· η ευθύνη του ποιητή συνίσταται στη δικαίωση του αιτήματος αυτού, που είναι για τον Σαχτούρη ένα πανανθρώπινο αίτημα: Ας μη το κρύβουμε / διψάμε για ουρανό, (βλ. Το ψωμί, ΚΝΛ, Γ' Γυμνασίου, σ. 356).

 

pinkline  Ερωτήσεις   pinkline
  1. Ποια είναι η ευθύνη του ελεγκτή; Ποια στοιχεία μας επιτρέπουν να τον ταυτίσουμε με τον ποιητή;
  2. Πώς αντιλαμβάνεσθε την εικόνα που περιγράφεται από τον στίχο, έσφιξα τα σχοινιά μου;

 

redline  Εργασία   pinkline

Διαβάστε το ποίημα του Σαχτούρη Ο Συλλέκτης και εξετάστε το συγκριτικά με τον Ελεγκτή.

 

Μίλτος Σαχτούρης

Συλλέκτης

Μαζεύω πέτρες γραμματόσημα
πώματα ἀπό φάρμακα σπασμένα γυαλικά
πτώματα ἀπό τόν οὐρανό
λουλούδια
κι ὅ,τι τό καλό
σ' αὐτό τόν ἄγριο κόσμο
κινδυνεύει
ψηλά κοιτάζω σάν χαρταετός
ὁ Σταυραϊτός νά φεύγει
ἀγγίζω δίχως φόβο ἠλεκτροφόρα σύρματα
αὐτά δέ μέ ἀγγίζουν
ὁ ἥλιος μαζεύει τίς ἡμέρες μου
γελώντας
μονάχα ἡ ψυχή στ' αὐτί μου
ψιθυρίζει λέγοντας:
σκοτείνιασε σκοτείνιασες
γιατί;
δέν εἶσαι τρομαγμένος;
(Το σκεῦος, 1971)
img25

«Ο μικρός αετός», έργο του Διαμαντή Διαμαντόπουλου.