Αρχικοί χρόνοι του ρήματος DO

do (δίνω), dĕdi, dătum, dăre

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΟΝΙΣΜΟΥ

Σημείωση 2. To ρήμα do έχει το χαρακτήρα του θέματος (da), δηλ. το a βραχύ σε όλους τους άλλους τύπους εκτός από τους τύπους das (= δίνεις) και da (= δίνει) και dāns (γεν. dantis).

Για το λόγο αυτό πρέπει να τονίζονται στην προπαραλήγουσα (§ 7, 2 β´) οι τύποι π.χ. του circumdo (περιβάλλω) circumdămus, circumdătis, circumdăre, circumdăbam, circumdărem, circumdătur.

Βλέπε και § 7, 2 β´

7. Τονισμός. Σημεία για τόνους δεν έχει η λατινική γραφή· ο τονισμός των λέξεων γίνεται σύμφωνα με τους εξής κανόνες:

2) Οι πολυσύλλαβες λέξεις τονίζονται ανάλογα με την ποσότητα της παραλήγουσάς τους:

β) στην προπαραλήγουσα (antepenultĭma), αν η παραλήγουσά της είναι βραχεία: amĭma (άνιμα) ψυχή, popŭlus (πόπουλους) λαός.

ΣΥΝΘΕΤΟ ΡΗΜΑ DO ME MONOΣΥΛΛΑΒΕΣ ΚΑΙ ΔΙΣΥΛΛΑΒΕΣ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ

Από το do (= δίνω) διαφέρει το -do που είναι εύχρηστο όταν είναι σύνθετο με μονοσύλλαβες προθέσεις (βλ. κατάλογο ανώμαλων ρημάτων):

-do δίνω, § 89, 4, 1 και 2 (ριζ. dov-, dā-, dă-).

-do, dĭdi, dĭtum, dĕre (ριζ. de-). Βρίσκεται μόνο σύνθετο με μονοσύλλαβες προσθέσεις, όπως ab-do αποκρύπτω, ad-do προσθέτω, con-do χτίζω, κτλ. Σε μερικά τέτοια σύνθετα όπως το red-do (δίνω ό.τι χρωστώ) υπάρχει η έννοια του προηγούμενου do (=δίνω), § 89, 4, Σημ. 2.

-circum-do περικυκλώνω, -dĕdi, -dătum, -dăre, § 89, 4, Σημ. 1 και 2.

[πηγή: Λατινική Γραμματική Β, Γ Λυκείου]