Αφαιρετική της αιτίας(ablativus causae)Ρήματα που σημαίνουν ψυχικό πάθος, όπως gaudere, laetari, dolere, maerere, κ.τ.τ. (ablativus causae, αφαιρετική της αιτίας· πβ. § 131): delicto dolere, correctione gaudere oporter για το αμάρτημα (σφάλμα) πρέπει να λυπάται κανείς και για την επανόρθωση να χαίρει. Σημείωση. Αφαιρετική της αιτίας μπορεί να συνάπτεται και με κάθε άλλο ρήμα. Συνηθισμένες αφαιρετικές που φανερώνουν το αίτιο που προκαλεί μια πράξη είναι amore, odio, metu, misericordia, spe, κτλ.: hostes metu abscesserunt οι εχθροί από φόβο αναχώρησαν. Οι αφαιρετικές όμως αυτές είναι δυνατό να συνεκφέρονται και με μια κατάλληλη μετοχή του παθητικού παρακειμένου ως αφαιρετικές του ποιητικού αιτίου (όπως coactus, ductus, compulsus, incitatus, κτλ., odio, amore. κτλ.). Με τον τρόπο αυτό εκφέρεται κανονικά σε αρνητικές προτάσεις το κωλύον αίτιον, το οποίον εκφέρεται και με εμπρόθετο από την πρόθεση prae και αιτιατική· morbo impeditus non adfui ad iudicium δεν παρευρέθηκα στο δικαστήριο, γιατί εμποδίστηκα από αρρώστια· prae lacrimis loqui non potest από τα δάκρυα δεν μπορεί να ομιλεί. |