Cum αντίστροφος(Cum inversum)3) ο υπερσυντέλικος χρησιμοποιείται όπως και στην αρχαία Ελληνική: scripscram epistulam (εγεγράφειν =) είχα γράψει ή είχα γραμμένη την επιστολή. Αλλά στη Λατινική ο υπερσυντέλικος χρησιμοποιείται ακόμη σε δευτερεύουσες (υποτελείς) προτάσεις, για να δηλωθεί ότι η πράξη που μνημονεύεται στη δευτερεύουσα πρόταση είναι χρονικά πρωτύτερη από την πράξη που μνημονεύεται στην κύρια πρόταση (η πράξη και στις δύο προτάσεις αναφέρεται στο παρελθόν): legati quos miserat, redierunt οι πρέσβεις,που έστειλε, επέστρεψαν (πβ. οι Κερκυραίοι Κυλλήνην ενέπρησαν, ότι ναυς παρέσχον Κορινθίοις∙ όχι: παρεσχήκεσαν). [πηγή: Λατινική Γραμματική Β, Γ Λυκείου] Βλέπε και παρατηρήσεις σχετικές με τον χρονικό σύνδεσμο cum1) Το μόριο cum (αρχαϊκώς quum) προήλθε από το quom (αρχαία αιτιατική της αναφορικής αντωνυμίας qui) και αρχική του σημασία είναι «εν ῳ χρόνῳ», «καθ' ον χρόνον». Δύο χρήσεις του cum ως χρονικού συνδέσμου αξίζει να μνημονευθούν: α) πολλές φορές, όταν πρόκειται για άμεση ακολουθία δύο πράξεων. το cum χρησιμοποιείται έτσι που η πρόταση την οποίαν εισάγει (ως χρονική να είναι ουσιαστικά η κύρια πρόταση, και μ' αυτό τον τρόπο η συντακτική σχέση κύριας και δευτερεύουσας προτάσεως παρέχεται αντίστροφη (cum inversīvum): vix hostes (flumen transiĕrant, cum proelium commissum est μόλις οι εχθροί πέρασαν τον ποταμό και αμέσως άρχισε μάχη (αντί: cum vix...transierant, proelium commissum est∙ πρβ. § 166, 3). |