Γ. Ρίτσος, Ο τόπος μας

Ο τόπος μας

ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ ανήκει στη συλλογή Ο τοίχος μέσα στον καθρέφτη και είναι γραμμένο στις 13 Δεκεμβρίου 1967 στο Παρθένι της Λέρου, όπου είχε εξοριστεί ο ποιητής από τη δικτατορία.

	Ανεβήκαμε πάνω στο λόφο να δούμε τον τόπο μας — φτωχικά, μετρημένα χωράφια, πέτρες, λιόδεντρα. Αμπέλια τραβάν κατά τη θάλασσα. Δίπλα στ' αλέτρι καπνίζει μια μικρή φωτιά. Του παππουλή τα ρούχα
5	τα σιάξαμε σκιάχτρο για τις κάργιες*. Οι μέρες μας παίρνουν το δρόμο τους για λίγο ψωμί και μεγάλες λιακάδες. Κάτω απ' τις λεύκες φέγγει ένα ψάθινο καπέλο. Ο πετεινός στο φράχτη. Η αγελάδα στο κίτρινο. Πώς έγινε και μ' ένα πέτρινο χέρι συγυρίσαμε
10	το σπίτι μας και τη ζωή μας; Πάνω στ' ανώφλια είναι η καπνιά, χρόνο το χρόνο, απ' τα κεριά του Πάσχα — μικροί μικροί μαύροι σταυροί που χάραξαν οι πεθαμένοι γυρίζοντας απ' την Ανάσταση. Πολύ αγαπιέται αυτός ο τόπος με υπομονή και περηφάνεια. Κάθε νύχτα απ' το ξερό πηγάδι
15	βγαίνουν τ' αγάλματα προσεχτικά κι ανεβαίνουν στα δέντρα.

κάργιες: μαύρα πουλιά που τρέφονται με τους σπόρους των δημητριακών και είναι πολύ βλαβερά για τη γεωργία. Λέγονται και καλιακούδες ή σιταροκόρακα.

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Ο ποιητής από το λόφο που βρίσκεται στρέφει το βλέμμα πότε γύρω του και πότε μέσα του εναλλάσσοντας την παρατήρηση με το στοχασμό. Αφού επισημάνετε αυτή την εναλλαγή στην πορεία του ποιήματος, να βρείτε: α) τι βλέπει ο ποιητής και β) τι σκέπτεται.
Ποια στοιχεία λαβαίνει υπόψη του ο ποιητής για να μιλήσει για τον τόπο μας α) από τη φύση β) από τη ζωή και γ) από την παράδοση;
Να μελετήσετε τη φράση «πολύ αγαπιέται... περηφάνεια». Πώς αντιλαμβάνεσθε το νόημά της;
Να μελετήσετε τη φράση «κάθε νύχτα... στα δέντρα», α) γιατί αυτή η έκφραση μπορεί να θεωρηθεί υπερρεαλιστική; β) ποιο είναι το νόημά της; (Να λάβετε υπόψη σας ότι τα αγάλματα εικονίζουν μορφές του παρελθόντος).