Έριχ Μαρία Ρεμάρκ, Ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο (απόσπασμα)

Με παρασύρει στο καφενείο στο συνηθισμένο τραπεζάκι του. Οι φίλοι του με υποδέχονται κάτι περισσότερο από εγκάρδια. Κάποιος που τον λένε «διευθυντή» μού απλώνει το χέρι του και λέει:

— Α! Έρχεσαι από το μέτωπο! Πώς είναι το ηθικό του στρατού μας; Εξαιρετικό, εξαιρετικό, έτσι;

Δηλώνω πως όλοι θα ήθελαν να γυρίσουν στα σπίτια τους.

Γελάει.

— Σε πιστεύω! Πριν από όλα όμως πρέπει να τις βρέξετε στους Φραντσέζους. Καπνίζεις; Άναψε ένα πούρο. Γκαρσόν, φέρε κι ένα ποτήρι μπύρα στο νεαρό πολεμιστή μας.

Δυστυχώς, δέχτηκα το πούρο κι έτσι είμαι υποχρεωμένος να μείνω. Όλοι ξεχειλίζουν από καλοσύνη. Όσο γι' αυτό, δε μπορώ να πω τίποτα. Είμαι, ωστόσο, δυσαρεστημένος και καπνίζω όσο πιο γρήγορα μπορώ.

Για να κάνω τουλάχιστον κάτι αδειάζω μονορούφι το ποτήρι της μπύρας. Μου φέρνουν αμέσως μια δεύτερη. Ξέρουν πώς πρέπει να φερθούν σ' ένα στρατιώτη. Συζητούν τί θα γίνει έπειτα. Ο «διευθυντής» που έχει μια σιδερένια αλυσίδα στο ρολόι του, είναι ο πιο αχόρταγος. Θέλει τη Γαλλία και μεγάλα τμήματα της Ρωσίας. Εξηγεί για ποιους, ακριβώς, λόγους πρέπει να τα πάρουμε και επιμένει αλύγιστος στις απόψεις του, όσο δεν υποχωρούν οι άλλοι. Ύστερα, αρχίζει να εξηγεί σε ποιο σημείο του γαλλικού μετώπου πρέπει να γίνει η διείσδυση. Γυρίζει σ' εμένα και λέει:

— Λοιπόν! Έλα λίγο πιο κοντά. Εκεί κάτω, με τον ατέλειωτο πόλεμο των θέσεων, πρέπει να δώσετε ένα καλό μάθημα σ' αυτούς τους τύπους, τί καθόσαστε; Τότε μόνο θα έχουμε ειρήνη...

Του απαντώ πως κατά τη γνώμη μας, είναι αδύνατο να σπάσουμε το μέτωπο, γιατί οι άλλοι έχουν πάρα πολλά αποθέματα — όπλα και στρατό. Άλλωστε, προσθέτω, ο πόλεμος είναι πολύ διαφορετικός, από όσο τον φαντάζονται.

Απαντώ με μεγάλη αυτοπεποίθηση και μου αποδείχνει πως δε σκαμπάζω «γρυ».

— Όσο για τις λεπτομέρειες, ίσως να έχεις δίκιο, μου λέει, σημασία όμως έχει το σύνολο κι αυτό δεν είσαι σε θέση να το κρίνεις. Δε βλέπεις παρά μόνον το μικρό σας τομέα και δε μπορείς να έχεις τη γενική άποψη. Ο καθένας σας θα έπρεπε να έχει πάρει το σιδερένιο σταυρό. Πριν από όλα όμως, το εχθρικό μέτωπο πρέπει να σπάσει στη Φλάνδρα και ύστερα να το αναγκάσετε να υποχωρήσει από ψηλά ώς χαμηλά και να βαδίσετε προς το Παρίσι.

Πολύ θα ήθελα να ξέρω, πώς ακριβώς τα φαντάζεται όλ' αυτά και αδειάζω το τρίτο ποτήρι μου. Μου παραγγέλνει αμέσως άλλο.

Σηκώνουμαι όμως. Μου βάζει μερικά πούρα ακόμα στην τσέπη και μου χτυπάει φιλικά τον ώμο.

— Με την ευχή μας! Πρέπει να ελπίζουμε πως σε λίγο θ' ακούσουμε να μιλούν για σένα με θαυμασμό.

[...]

[πηγή: Έριχ Μαρία Ρεμάρκ, Ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο, μτφ. Στέλλα Βουρδουμπά, Δωρικός, Αθήνα 1983, σ. 126-127]