Ανωνύμου του Έλληνος,

Ελληνική Νομαρχία ήτοι Λόγος περί Ελευθερίας

(απόσπασμα)

Ίσως, τέλος πάντων, προσμένετε να μας δώσει την ελευθερίαν κανένας από τους αλλογενείς δυνάστας; Ω Θεέ μου! Έως πότε, οι Έλληνες, να πλανώμεθα τόσον αστοχάστως; Διατί να μην στρέψωμεν και μίαν φοράν τους οφθαλμούς μας εις τα απελθόντα, διά να καταλάβωμεν ευκολώτερα και τα μέλλοντα; Ποίος αγνοεί, ότι ο κύριος στοχασμός των αλλογενών δυνάστων είναι εις το να προσπαθήσουν να κάμουν το ίδιόν των όφελος με την ζημίαν των άλλων;

Και ποίος στοχαστικός άνθρωπος ημπορεί να πιστεύσει, ότι όποιος από τους αλλογενείς δυνάστας ήθελε κατατροπώσει τον Ωθωμανόν, ήθελε μας αφήσει ελευθέρους; Ω, απάτη επιζήμιος! Μην είσθε, αδελφοί μου, τόσον ευκολόπιστοι. Αναγνώσετε την ιστορίαν και μάθατε, ότι οι Ρωμαίοι έταξαν των Ελλήνων και διαυθέντευσιν και ελευθερίαν, αλλά αφού εμβήκαν εις την Ελλάδα, ευθύς την εκήρυξαν επαρχίαν τους. Ίδετε και τα τωρινά παραδείγματα, οπού η πολυποίκιλος στροφή της γαλλικής στάσεως μας παρασταίνει. Ο δυνάστης των με ταξίματα μεγάλα και με τοιαύτα μέσα, απόκτησεν όσα κατά το παρόν έχει, και πώς εσείς νομίζετε να σας δοθεί η ελευθερία από αλλογενείς; Πώς να μήν ειπεί τινάς, ότι ονειρεύεσθε έξυπνοι; Και εις τί, παρακαλώ σας, θεμελιώνετε τας ελπίδας σας; Εις την αρετήν των αλλογενών δυνάστων ίσως; Ελπίζετε να κινηθούν εις σπλάγχνος εκείνοι διά τας δυστυχίας τας ιδικάς μας;

Δεν ηξεύρετε, ω Έλληνες, ότι η αρετή την σήμερον δεν ευρίσκεται εις τους θρόνους; Δεν ηξεύρετε, ότι οι Έλληνες μισούνται δούλοι, επειδή ήθελε τους φθονήσει ελευθέρους κάθε μεγάλη δυναστεία από τας παρούσας των αλλογενών; Αλλά, τέλος πάντων, υποθέτοντας κανένα από αυτούς τους δυνάστας οπωσούν φιλέλληνα, δεν ηξεύρετε, ότι μόνος του δεν ημπορεί να κάμει το ουδέν, καί ότι οι επίτροποί του ή είναι εχθροί μας, ή είναι αδιάφοροι, ή, τέλος πάντων, άσωτοι και διεφθαρμένοι τα ήθη; Τί στοχάζεσθε, τέλος πάντων, αν η Ελλάς ελευθερωθεί από τον Οθωμανικόν ζυγόν διά χειρός άλλου δυνάστου, να γίνει αληθώς ευτυχής; Ω αλήθεια, αλήθεια! Διατί δεν απομακραίνεις τοιαύτην απάτην από τους Έλληνας; Διατί δεν τους μανθάνεις, ότι όσοι πατώσιν εις θρόνον είναι όλοι τύραννοι;

[πηγή: Ανωνύμου του Έλληνος, Ελληνική Νομαρχία ήτοι Λόγος περί Ελευθερίας, φιλ. επιμ. Γ. Βαλέτας, Βιβλιοεκδοτική, Αθήνα 1957]