Πιπέρης, Νίκος

Αλβέρτος Σβάιτσερ

Γιατρός, ανθρωπιστής (1875-1965)

Ήταν ένας μουσικός (εκκλησιαστικού οργάνου) ξακουστός σε όλη την Ευρώπη. Ο οποίος μάλιστα δεν αρκούνταν απλώς στο να εκτελεί με άψογη τεχνική τα έργα του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ σε συναυλίες σε όλη την Ευρώπη, αλλά συνέγραψε και τη βιογραφία του γερμανού συνθέτη, η οποία ως σήμερα θεωρείται η καλύτερη που έχει γραφτεί ποτέ. Ήταν επίσης θεολόγος, με συγγραφικό έργο που είχε προκαλέσει μεγάλη εντύπωση στην εποχή του. Τι ήταν αυτό, λοιπόν, το οποίο οδήγησε τον Αλβέρτο Σβάιτσερ να τα παρατήσει όλα σε ηλικία 30 ετών προκειμένου να σπουδάσει ιατρική; Η απάντηση είναι απλή: μια αγγελία στην εφημερίδα «Paris Missionary Society», η οποία ζητούσε εθελοντές να προσφέρουν βοήθεια στους εξαθλιωμένους Αφρικανούς της γαλλικής αποικίας του Κονγκό.

1904. Ο Αλβέρτος Σβάιτσερ, γιος λουθηριανού πάστορα από το Κάισερσμπουργκ της Αλσατίας (τότε γερμανική επαρχία), είχε ήδη το δικό του ποίμνιο στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο Στρασβούργο, ενώ ήταν και διευθυντής στο Κολέγιο του Αγίου Θωμά. Από το 1905 ως το 1913 όμως πήγε να σπουδάσει ιατρική στο Στρασβούργο, παρά τις έντονες αντιδράσεις του οικογενειακού και κοινωνικού κύκλου του. «Ήθελα για πρώτη φορά» έλεγε «να πάρω όλες αυτές τις θεωρίες και τις ευγενικές ιδέες περί ανθρωπισμού και να τις κάνω πράξη. Και γι' αυτό σπούδασα ιατρική. Για να μπορώ να προσφέρω την αγάπη μου στον κόσμο με τα χέρια μου». Παράλληλα με τις σπουδές του μάζευε χρήματα για να χτίσει ένα νοσοκομείο στην Γκαμπόν. Στα 38 του πήρε πτυχίο ιατρικής με ειδίκευση στις τροπικές ασθένειες και στη χειρουργική. Η Αποστολική Κοινωνία του Παρισιού εν τούτοις δεν δέχθηκε να τον στείλει στο Κονγκό, επειδή ο Σβάιτσερ ως κήρυκας και γιατρός μάλλον σύγχυση θα προκαλούσε στους αμαθείς ιθαγενείς.

Ο Αλβέρτος Σβάιτσερ και η σύζυγός του και νοσοκόμα Ελέν Μπρεσλό ξεκίνησαν μια εκστρατεία συγκέντρωσης χρημάτων από φίλους και γνωστούς. Κατάφερε να συγκεντρώσει ένα σημαντικό ποσό και έτσι, ύστερα από πολλές προσπάθειες και αφού δεσμεύτηκε να μην κάνει τίποτε που να επιφέρει αναστάτωση στους ιθαγενείς, κατάφερε να λάβει την έγκριση από την Αποστολική Κοινωνία, έστω και αν κάποια από τα μέλη της παραιτήθηκαν εξαιτίας του. Το ζεύγος Σβάιτσερ αναχώρησε τελικά για το Κονγκό. Στην αρχή ανακαίνισαν ένα κοτέτσι στο Λαμπαρενέ, σταδιακά συμπλήρωσαν τις εγκαταστάσεις για να προσφέρουν τελικά στην περιοχή ένα άρτιο νοσοκομείο στο οποίο πλέον λάμβαναν ιατρική βοήθεια χιλιάδες Αφρικανοί. Και τότε ξέσπασε ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος. Ιδού το παράδοξο: ο Σβάιτσερ, γερμανός υπήκοος ων, βρισκόταν σε γαλλική αποικία. Παρά το τεράστιο έργο που ήδη προσέφερε, χαρακτηρίστηκε «εχθρός» και κλείστηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στα Πυρηναία, ενώ η σύζυγός του μεταφέρθηκε στο Σαν Ρεμί. Το 1918 κατάφεραν να επιστρέψουν στην Αλσατία. Ο Σβάιτσερ επέστρεψε στην Αφρική το 1924 για να επαναλειτουργήσει το νοσοκομείο. Μόνος του. Η σύζυγός του και η κόρη τους, Ρέινα, έμειναν στην Ευρώπη. Όταν η Ρέινα μεγάλωσε έγινε και αυτή γιατρός, ώστε να ακολουθήσει τον πατέρα της στην Αφρική. Παντρεύτηκε έναν αμερικανό γιατρό που εργαζόταν ως εθελοντής στο νοσοκομείο, τον Ντέιβιντ Μίλερ, ο οποίος και αυτός αφιέρωσε τη ζωή του στο όραμα του Αλβέρτου Σβάιτσερ, ως τον θάνατό του, το 1997.

Ο Σβάιτσερ τιμήθηκε με το Νομπέλ Ειρήνης το 1952. Και είναι αποδεδειγμένο ότι χρησιμοποίησε τα 33.000 δολάρια που ακολουθούν το βραβείο για να προσθέσει στο νοσοκομείο του μια πτέρυγα λεπρών. Ταξιδεύοντας με τρένο στην Αμερική, κάποια στιγμή τον πλησίασαν δύο νεαρές για να του ζητήσουν αυτόγραφο. «Μπορείτε να μας υπογράψετε αυτό το βιβλίο, κύριε Αϊνστάιν;» τον ρώτησαν. Εκείνος δεν θέλησε να τις απογοητεύσει και υπέγραψε: «Αλβέρτος Αϊνστάιν, από τον φίλο του, τον Αλβέρτο Σβάιτσερ». Ο ίδιος ο Αλβέρτος Αϊνστάιν δήλωσε γι' αυτόν: «Δεν κήρυξε, δεν προειδοποίησε, δεν ονειρεύτηκε ότι το παράδειγμά του θα αποτελούσε κάποτε ιδανικό και παρηγοριά για αμέτρητους ανθρώπους. Απλώς λειτούργησε βάσει της εσωτερικής του παρόρμησης».

[πηγή: Το Βήμα, 1/9/2002 <http://www.tovima.gr>]