Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι (Α Λυκείου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙΒιβλίο 6. Κεφάλαιο 32 §1-2Κείμενο
|
[1] Ἐπειδὴ δὲ αἱ νῆες πλήρεις ἦσαν καὶ ἐσέκειτο πάντα ἤδη ὅσα ἔχοντες ἔμελλον ἀνάξεσθαι, τῇ μὲν σάλπιγγι σιωπὴ ὑπεσημάνθη, εὐχὰς δὲ τὰς νομιζομένας πρὸ τῆς ἀναγωγῆς οὐ κατὰ ναῦν ἑκάστην, ξύμπαντες δὲ ὑπὸ κήρυκος ἐποιοῦντο, κρατῆράς τε κεράσαντες παρ᾽ ἅπαν τὸ στράτευμα καὶ ἐκπώμασι χρυσοῖς τε καὶ ἀργυροῖς οἵ τε ἐπιβάται καὶ οἱ ἄρχοντες σπένδοντες. [2] Ξυνεπηύχοντο δὲ καὶ ὁ ἄλλος ὅμιλος ὁ ἐκ τῆς γῆς τῶν τε πολιτῶν καὶ εἴ τις ἄλλος εὔνους παρῆν σφίσιν. Παιανίσαντες δὲ καὶ τελεώσαντες τὰς σπονδὰς ἀνήγοντο, καὶ ἐπὶ κέρως τὸ πρῶτον ἐκπλεύσαντες ἅμιλλαν ἤδη μέχρι Αἰγίνης ἐποιοῦντο. Καὶ οἱ μὲν ἐς τὴν Κέρκυραν, ἔνθαπερ καὶ τὸ ἄλλο στράτευμα τῶν ξυμμάχων ξυνελέγετο, ἠπείγοντο ἀφικέσθαι. |
Σπονδές στους θεούς και αναχώρηση του στόλου από τον Πειραιά |
πλήρεις νῆες (αντ. κεναὶ νῆες) |
επανδρωμένα πλοία | |
ἐσέκειτο (ἐ(ι)ς + κεῖμαι) |
είχαν τοποθετηθεί μέσα, είχαν φορτωθεί | |
ὑπεσημάνθη (ὑποσημαίνω) (σημαία, σημασία, σήμανση) |
(ώς στρατιωτικός όρος) δόθηκε με τη σάλπιγγα το παράγγελμα (να σιωπήσουν) | |
κεράσαντες (κεράννυμι) |
αφού ανάμειξαν κρασί και νερό | |
ἐκπώμασι (τὸ ἔκπωμα) |
με ποτήρια, με κύπελλα | |
οἱ ἐπιβάται (ἐπιβαίνω) (επιβατηγό πλοίο) |
οι στρατιώτες (οπλίτες) που επιβαίνουν στο πλοίο [εκτός από τους ναύτες («υπηρεσίες») και κωπηλάτες, δηλαδή το καθαυτό πλήρωμα] | |
οἱ ἄρχοντες |
οι αξιωματικοί | |
ἐπὶ κέρως |
σε μονή παράταξη, το ένα πλοίο πίσω από το άλλο | |
ᾐπείγοντο (ἐπείγομαι) (επείγον, επειγόντως) |
βιάζονταν |
Ἐπειδὴ αἱ νῆες πλήρεις ἦσαν... ὑπεσημάνθη
|
Η αναχώρηση των πλοίων περιγράφεται με έντονη παραστατικότητα: Ο υποβλητικός ήχος της σάλπιγγας, η απόλυτη ησυχία, η φωνή του κήρυκα, τα χρυσά και ασημένια κύπελλα, το πλήθος στην ακτή. Ύστερα ο θριαμβευτικός παιάνας και η εκκίνηση, με τα πληρώματα να συναγωνίζονται σε επιδεξιότητα και ταχύτητα ως την Αίγινα, όσο μπορούσε, δηλαδή, να τους παρακολουθήσει το πλήθος από το λιμάνι του Πειραιά· εικόνα δύναμης, αυτοπεποίθησης, μεγαλείου. |
|
Καὶ οἱ μὲν ἐς τὴν Κέρκυραν... ἠπείγοντο ἀφικέσθαι |
Η θαλάσσια διαδρομή από την Κέρκυρα στην Ιαπυγία ήταν το βορειότερο σύνορο ανάμεσα στον Ελλαδικό χώρο και την Ιταλική χερσόνησο και στη διάρκειά της τα πλοία δεν έβλεπαν καθόλου στεριά. Το πλεονέκτημά της ήταν η συγκριτική συντομία της σε σχέση με άλλους θαλάσσιους δρόμους προς την Ιταλία και Σικελία. Σ' αυτό τον «τελευταίο σταθμό» βιάζονταν να φθάσουν οι Αθηναϊκές τριήρεις (βλ. παράθεμα 4, που ακολουθεί). |
Νεώριο
4. Οι Αθηναίοι και οι σύμμαχοι τους είχαν όλοι συγκεντρωθεί στην Κέρκυρα. Πρώτα απ' όλα οι στρατηγοί έκαναν γενική επιθεώρηση του εκστρατευτικού σώματος και καθόρισαν την τάξη με την οποία έπρεπε ν' αράζουν και να στρατοπεδεύουν οι μονάδες. Διαίρεσαν τις δυνάμεις τους σε τρία τμήματα και ο καθένας τους πήρε, με κλήρο, την αρχηγία ενός τμήματος, για να μην προχωρήσουν όλοι μαζί, ώστε να μην έχουν δυσκολία ν' ανεφοδιαστούν με νερό ή να βρίσκουν κατάλληλο μέρος για ν' αράζουν και να προμηθεύωνται τα αναγκαία, αλλά και για να είναι μεγαλύτερη η πειθαρχία και ευκολώτερη η διοίκηση των μονάδων που θα είχε έναν στρατηγό η καθεμιά. Μετά έστειλαν προπομπούς τρία καράβια στην Ιταλία και στην Σικελία για να εξακριβώσουν ποιες πολιτείες θα τους δέχονταν. Δόθηκε διαταγή στα καράβια να γυρίσουν πάλι πίσω και να προϋπαντήσουν τον στόλο ώστε να προχωρήσουν ξέροντας ποιες πολιτείες θα τους δεχθούν. Μετά απ' αυτά οι Αθηναίοι ξεκίνησαν από την Κέρκυρα και άρχισαν να περνούν στη Σικελία. Η δύναμη του εκστρατευτικού σώματος ήταν η ακόλουθη: Εκατόν τριάντα τέσσερεις τριήρεις και δύο ροδίτικα καράβια με πενήντα κουπιά. Εκατό καράβια ήσαν αθηναϊκά και απ' αυτά, τα εξήντα ήσαν ταχύπλοα και τα άλλα μεταγωγικά για τον στρατό. Τα υπόλοιπα ήσαν από τη Χίο και τους άλλους συμμάχους. Οπλίτες ήσαν πέντε χιλιάδες εκατό. Απ' αυτούς Αθηναίοι ήσαν χίλιοι πεντακόσιοι, από τους στρατιωτικούς καταλόγους, και επτακόσιοι πεζοναύτες στα πολεμικά. Οι υπόλοιποι ήσαν από τις συμμαχικές πολιτείες, δηλαδή μερικοί από τις υποτακτικές πολιτείες, και πεντακόσιοι από το Άργος. Από τη Μαντινεία ήσαν διακόσιοι πενήντα μισθοφόροι. Οι τοξότες ήσαν τετρακόσιοι ογδόντα, από τους οποίους οι ογδόντα ήσαν Κρήτες. Σφενδονιστές είχαν επτακόσιους Ροδίους και εκατόν είκοσι ψιλούς, φυγάδες από τα Μέγαρα. Ένα μόνο ιππαγωγό καράβι μετέφερε τριάντα άλογα. |
1. Να περιγράψετε τη διαδικασία της αναχώρησης του στόλου από τον Πειραιά και να επισημάνετε τα ΟΣ (ή/και ΡΣ) που νομίζετε ότι προσδίδουν λογοτεχνική μορφή στην περιγραφή.
2. α) Ποιες από τις παρακάτω λέξεις/φράσεις αποδίδουν, κατά την άποψή σας, καλύτερα τα αισθήματα των Αθηναίων για την εκστρατεία στη Σικελία: ανησυχία, φόβος, ελπίδα, ανυπομονησία αναχώρησης, σύγχυση, αδιαφορία για την έκβασή της, αυτοπεποίθηση, αβεβαιότητα για την επιτυχία της. β) Να αιτιολογήσετε τις επιλογές σας με βάση το κείμενο.
3. Να κατατάξετε τα παρακάτω ουσιαστικά στις αντίστοιχες κλίσεις: σάλπιγγι, σιωπή, κήρυκος, στράτευμα, κρατῆρες, ἐπιβάται, ὅμιλος, πολιτῶν, ἅμιλλαν
4. α) Να αναγνωρίσετε την κατηγορία των ρημάτων (βαρύτονα, συνηρημένα, ρήματα εις -μι) στην οποία ανήκουν οι ρηματικοί τύποι: ἐσέκειτο, ἀνάξεσθαι, ἐποιοῦντο, ξυνεπηύχοντο, ἐκπλεύσαντες, ἀφικέσθαι. β. Να γράψετε τους ρηματικούς τύπους στο α' πρόσωπο του ενεστώτα της οριστικής, στη φωνή που βρίσκονται.
Να συζητήσετε, έχοντας υπόψη καί το κεφ. 75 στο 7ο Βιβλίο, αν η επιβλητική τελετή των σπονδών είχε και βαθύτερο νόημα, δεν ήταν δηλαδή απλώς τυπική.
Να περιγράψετε την αναχώρηση του στόλου ως αυτόπτες μάρτυρες (σε πρώτο ενικό πρόσωπο), ως «επιβάτες» ή ως πολίτες. (Μπορείτε να συμβουλευθείτε την ενότητα «Περιγραφή και αφήγηση», σελ. 303-304 του Βιβλίου της Έκθέσης - Έκφρασης).
![Σπονδές [πηγή: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού]](extras/images/link_ext.png "Σπονδές [πηγή: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού]"){kind=small}