ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ

[79.1] Kαὶ οἱ Κερκυραῖοι δείσαντες μὴ σφίσιν ἐπιπλεύσαντες ἐπὶ τὴν πόλιν ὡς κρατοῦντες οἱ πολέμιοι ἢ τοὺς ἐκ τῆς νήσου ἀναλάβωσιν ἢ καὶ ἄλλο τι νεωτερίσωσι, τούς τε ἐκ τῆς νήσου πάλιν ἐς τὸ ῞Ηραιον διεκόμισαν καὶ τὴν πόλιν ἐφύλασσον. [2] Oἱ δ᾽ ἐπὶ μὲν τὴν πόλιν οὐκ ἐτόλμησαν πλεῦσαι κρατοῦντες τῇ ναυμαχίᾳ, τρεῖς δὲ καὶ δέκα ναῦς ἔχοντες τῶν Κερκυραίων ἀπέπλευσαν ἐς τὴν ἤπειρον, ὅθενπερ ἀνηγάγοντο. [3] Tῇ δ᾽ ὑστεραίᾳ ἐπὶ μὲν τὴν πόλιν οὐδὲν μᾶλλον ἐπέπλεον, καίπερ ἐν πολλῇ ταραχῇ καὶ φόβῳ ὄντας καὶ Βρασίδου παραινοῦντος, ὡς λέγεται, Ἀλκίδᾳ, ἰσοψήφου δὲ οὐκ ὄντος· ἐπὶ δὲ τὴν Λευκίμμην τὸ ἀκρωτήριον ἀποβάντες ἐπόρθουν τοὺς ἀγρούς.

Επαναφορά εκτοπισμένων ολιγαρχικών

Οι Πελοποννήσιοι διστάζουν να επιτεθούν στην πόλη

Απόβαση Πελοποννησίων στη Αευκίμμη

[80.1] Ὁ δὲ δῆμος τῶν Κερκυραίων ἐν τούτῳ περιδεὴς γενόμενος μὴ ἐπιπλεύσωσιν αἱ νῆες, τοῖς τε ἱκέταις ᾖσαν ἐς λόγους καὶ τοῖς ἄλλοις, ὅπως σωθήσεται ἡ πόλις, καί τινας αὐτῶν ἔπεισαν ἐς τὰς ναῦς ἐσβῆναι· ἐπλήρωσαν γὰρ ὅμως τριάκοντα προσδεχόμενοι τὸν ἐπίπλουν. [2] Οἱ δὲ Πελοποννήσιοι μέχρι μέσου ἡμέρας δῃώσαντες τὴν γῆν ἀπέπλευσαν, καὶ ὑπὸ νύκτα αὐτοῖς ἐφρυκτωρήθησαν ἑξήκοντα νῆες Ἀθηναίων προσπλέουσαι ἀπὸ Λευκάδος· ἃς οἱ Ἀθηναῖοι πυνθανόμενοι τὴν στάσιν καὶ τὰς μετ᾽ Ἀλκίδου ναῦς ἐπὶ Κέρκυραν μελλούσας πλεῖν ἀπέστειλαν καὶ Εὐρυμέδοντα τὸν Θουκλέους στρατηγόν.

Οι Κερκυραίοι δημοκρατικοί προχωρούν σε διαπραγματεύσεις με τους αντιπάλους τους
Άφιξη αθηναϊκού στόλου με αρχηγό τον Ευρυμέδοντα

τοὺς ἐκ τῆς νήσου

Πρόκειται για τους 400 ολιγαρχικούς που είχαν εκτοπισθεί στο νησί Βίδο (3. 75.5).

ἀναλάβωσιν ἤ καὶ ἄλλο τι νεωτερίσωσι

τούς τε ἐκ τῆς νήσου πάλιν... ἐφύλασσον

Με τη μεταφορά των 400 ολιγαρχικών από το Βίδο στο Ηραίο και με τη φύλαξη της πόλης τους προσπάθησαν οι Κερκυραίοι να εμποδίσουν τους δύο πιθανούς σκοπούς των Πελοποννησίων (δηλ. την απελευθέρωση των 400 ολιγαρχικών που κρατούνταν στο Βίδο και την υποκίνηση πολιτικής αναστάτωσης στο νησί).

οὐκ ἐτόλμησαν πλεῦσαι

Οι Πελοποννήσιοι δε στρέφονται εναντίον της Κέρκυρας, γεγονός το οποίο ο Θουκυδίδης αποδίδει σε έλλειψη τόλμης.

τρεῖς δὲ καὶ δέκα ναῦς ἔχοντες τῶν Κερκυραίων

Προφανώς οι Πελοποννήσιοι κατόρθωσαν στη διάρκεια της ναυμαχίας να συλλάβουν 13 κερκυραϊκά πλοία, καθώς αυτά εφορμούσαν μεμονωμένα, άτακτα και χωρίς οργανωμένο σχέδιο και συντονισμένες κινήσεις εναντίον τους (3.77.1).

ὅθενπερ ἀνηγάγοντο

Ο πελοποννησιακός στόλος είχε ξεκινήσει από την Κυλλήνη και είχε προσορμιστεί, όπως προαναφέρθηκε, στα Σύβοτα.

οὐδέν μᾶλλον ἐπέπλεον

Είχαν κωπηλατήσει το προηγούμενο βράδυ 40 η 45 μίλια από τη βάση τους στα Σύβοτα μέχρι την Κέρκυρα και πάλι πίσω. Επιπλέον είχαν ιδιαιτέρως καταπονηθεί από τη διεξαγωγή της ναυμαχίας και την καταδίωξη του αθηναϊκού στόλου. Έτσι θα ήταν πολύ δύσκολο να επιχειρήσουν το ίδιο εγχείρημα ξανά την επόμενη μέρα. Η Λευκίμμη όμως βρισκόταν πολύ πιο κοντά τους, καθώς απείχε μόλις 8-9 μίλια από τα Σύβοτα.

καίπερ ἐν πολλῇ ταραχῇ... παραινοῦντος, ὡς λέγεται

Οι παράγοντες που ευνοούσαν την επίθεση ήταν: α) η σύγχυση και ο φόβος των Κερκυραίων και β) οι παραινέσεις του Βρασίδα. Αξιοσημείωτη είναι η προσθήκη της φράσης ὡς λέγεται. Ο Θουκυδίδης (που τρέφει θαυμασμό για το πρόσωπο του Βρασίδα) φαίνεται να αμφιβάλλει για την απόλυτη αξιοπιστία της πηγής του, που ήταν μάλλον σπαρτιατική. Ωστόσο θεωρείται πιθανό ο αποφασιστικός και τολμηρός Βρασίδας πράγματι να υπέδειξε επίθεση εναντίον της πόλης της Κέρκυρας, πρόταση που όμως δεν έγινε δεκτή από τον Αλκίδα. Αξιοπερίεργη είναι πάντως η άτολμη στάση του τελευταίου, ο οποίος δίστασε να διατάξει νέα επίθεση κατά της πόλης, μολονότι οι συνθήκες που είχαν διαμορφωθεί ήταν απόλυτα θετικές για μια τέτοια επιχείρηση και ο σύμβουλος του Βρασίδας τον προέτρεπε προς την ανάληψη επιθετικής πρωτοβουλίας. Ίσως ο Αλκίδας τήρησε στάση αναμονής ή δε θέλησε να καταπονήσει ακόμη περισσότερο τα ήδη εξαντλημένα πληρώματά του.

ἰσοψήφου δὲ οὐκ ὄντος

Ο Αλκίδας ως ναύαρχος και διοικητής μεγαλύτερης ναυτικής μοίρας είχε μεγαλύτερη εξουσία από το Βρασίδα, ο οποίος ήταν σύμβουλος του.

ἐπόρθουν τοὺς ἀγρούς

Απόλυτα δικαιολογημένη στρατιωτικά ενέργεια με διπλό σκοπό: τον ανεφοδιασμό των ίδιων και την καταστροφή των πόρων των αντιπάλων.

ἐπλήρωσαν γὰρ ὅμως τριάκοντα

Με την πρώτη εμφάνιση του πελοποννησιακού στόλου οι Κερκυραίοι εξόπλισαν 60 πλοία (3.77.1) από τα οποία έχασαν τα 13 (3.79.2). Τώρα επανδρώνουν μόλις 30, μολονότι επιβιβάστηκαν σ' αυτά και ορισμένοι ολιγαρχικοί. Ο αριθμός των πλοίων είναι ωστόσο αρκετά ικανοποιητικός, αν ληφθεί υπόψη η εμφύλια διαμάχη, η επακόλουθη όξυνση των πολιτικών παθών και η προηγούμενη ήττα των Κερκυραίων στη ναυμαχία, γεγονός που ασφαλώς θα απέτρεπε και πολλούς δημοκρατικούς από το να επιβιβαστούν στα πλοία.

ἐφρυκτωρήθησαν ἑξήκοντα νῆες...

ἀπὸ Λευκάδος

Η απόσταση ανάμεσα στο νοτιότερο σημείο της Κέρκυρας ή τα Σύβοτα και τη Λευκάδα είναι περίπου 80 χλμ., επομένως πρέπει να υπήρχαν ενδιάμεσοι σταθμοί φρυκτωριών, ίσως στους Παξούς και στις εκβολές του Αχέροντα.

πυνθανόμενοι τὴν στάσιν

Οι Αθηναίοι πληροφορήθηκαν τις ταραχές στην Κέρκυρα από την τριήρη που είχε φέρει δημοκρατικούς πρόσφυγες στην Αθήνα και από τους Κερκυραίους απεσταλμένους (3.71.2).

καὶ τὰς μετ' Ἀλκίδου ναῦς ἐπὶ Κέρκυραν μέλλουσας πλεῖν

Οι Αθηναίοι ασφαλώς δεν πληροφορήθηκαν ταυτόχρονα και τα δύο γεγονότα. Η μετοχή μελλούσας σημαίνει ότι, είτε οι Αθηναίοι έμαθαν εγκαίρως με την κατασκοπεία την αποστολή του Αλκίδα, είτε το πληροφορήθηκαν, όταν ο Αλκίδας, πλέοντας από την Κυλλήνη για την Κέρκυρα, πέρασε αναγκαστικά κοντά από την Κεφαλλονιά και την Ιθάκη.

Εὐρυμέδοντα τὸν Θουκλέους

Πρόκειται για την πρώτη αναφορά του Θουκυδίδη στο διακεκριμένο αυτό στρατηγό, ο οποίος σκοτώθηκε στις Συρακούσες