ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ

[1] Κορίνθιοι δὲ οὐδὲν τούτων ὑπήκουον, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ πλήρεις αὐτοῖς ἦσαν αἱ νῆες καὶ οἱ ξύμμαχοι παρῆσαν, προπέμψαντες κήρυκα πρότερον πόλεμον προεροῦντα Κερκυραίοις, ἄραντες ἑβδομήκοντα ναυσὶ καὶ πέντε δισχιλίοις τε ὁπλίταις ἔπλεον ἐπὶ τὴν Ἐπίδαμνον Κερκυραίοις ἐναντία πολεμήσοντες· [2] ἐστρατήγει δὲ τῶν μὲν νεῶν Ἀριστεὺς ὁ Πελλίχου καὶ Καλλικράτης ὁ Καλλίου καὶ Τιμάνωρ ὁ Τιμάνθους, τοῦ δὲ πεζοῦ Ἀρχέτιμός τε ὁ Εὐρυτίμου καὶ Ἰσαρχίδας ὁ Ἰσάρχου. [3] Ἐπειδὴ δ᾽ ἐγένοντο ἐν Ἀκτίῳ τῆς Ἀνακτορίας γῆς, οὗ τὸ ἱερὸν τοῦ Ἀπόλλωνός ἐστιν, ἐπὶ τῷ στόματι τοῦ Ἀμπρακικοῦ κόλπου, οἱ Κερκυραῖοι κήρυκά τε προύπεμψαν αὐτοῖς ἐν ἀκατίῳ ἀπεροῦντα μὴ πλεῖν ἐπὶ σφᾶς καὶ τὰς ναῦς ἅμα ἐπλήρουν, ζεύξαντές τε τὰς παλαιὰς ὥστε πλωίμους εἶναι καὶ τὰς ἄλλας ἐπισκευάσαντες. [4] Ὡς δὲ ὁ κῆρύξ τε ἀπήγγειλεν οὐδὲν εἰρηναῖον παρὰ τῶν Κορινθίων καὶ αἱ νῆες αὐτοῖς ἐπεπλήρωντο οὖσαι ὀγδοήκοντα (τεσσαράκοντα γὰρ Ἐπίδαμνον ἐπολιόρκουν), ἀνταναγαγόμενοι καὶ παραταξάμενοι ἐναυμάχησαν· [5] καὶ ἐνίκησαν οἱ Κερκυραῖοι παρὰ πολὺ καὶ ναῦς πέντε καὶ δέκα διέφθειραν τῶν Κορινθίων. Τῇ δὲ αὐτῇ ἡμέρᾳ αὐτοῖς ξυνέβη καὶ τοὺς τὴν Ἐπίδαμνον πολιορκοῦντας παραστήσασθαι ὁμολογίᾳ ὥστε τοὺς μὲν ἐπήλυδας ἀποδόσθαι, Κορινθίους δὲ δήσαντας ἔχειν ἕως ἂν ἄλλο τι δόξῃ.

Οι Κορίνθιοι κηρύσσουν τον πόλεμο στους Κερκυραίους και αποπλέουν με τους συμμάχους τους για την Επίδαμνο


Ναυμαχία Κερκυραίων- Κορινθίων. Ήττα των Κορινθίων. Παράδοση της Επιδάμνου στους Κερκυραίους που την πολιορκούσαν (435 π.Χ.)

Κεφάλαια 29-30

Κεφ. 29. 1 Κορίνθιοι δ' οὐδὲν ὑπήκουον

«Οὐδὲν ὑπήκουον» οι Κορίνθιοι, όπως «οὐκ ἐδέξαντο» οι Κερκυραίοι (Κεφ. 24), «οὐδὲν ὑπήκουσαν» (Κεφ 26) και «οὐκ ἐπείθοντο» (Κεφ. 27) οι Επιδάμνιοι. Αποτέλεσμα αυτών των αρνήσεων είναι η ναυμαχία στη Λευκίμμη, πρώτη «πολεμική σύρραξη» μεταξύ Κερκυραίων-Κορινθίων. Ο Θουκυδίδης δεν εξετάζει αν οι ενέργειες των μεν ή των δε είναι λιγότερο ή περισσότερο δικαιολογημένες, η επαναλαμβανόμενη όμως αναφορά στην αρνητική στάση των πρωταγωνιστών της αφήγησης υπογραμμίζει την αποφασιστική συμβολή των ανθρωπίνων ενεργειών —και των κινήτρων που ωθούν τον άνθρωπο να ενεργήσει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο— στη δημιουργία της ιστορίας.

προπέμψαντες κήρυκα πρότερον πόλεμον προεροῦντα

Ο Θουκυδίδης χρησιμοποιεί το σχήμα του πλεονασμού και της παρήχησης για να δηλωθούν οι έννοιες ακριβέστερα και εντονώτερα.
Οι ενέργειες των δύο αντιπάλων (Κορίνθιοι, Κεφ. 29, 1 Κερκυραίοι, Κεφ. 29, 3-4) περιγράφονται από τον Θουκυδίδη με αντιστοιχία ΟΣ και ΡΣ (προπέμψαντες/προύπεμψαν, πλήρεις ἦσαν αἱ νῆες/τὰς ναῦς ἐπλήρουν, ἄραντες ναυσὶ... ἔπλεον... πολεμήσοντες/ἀνταναγαγόμενοι καὶ παραταξάμενοι) για να τονιστεί η αναλογία των προετοιμασιών, θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για το «τυπικό», τα προκαταρκτικά, της πολεμικής αναμέτρησης. Αντιθέτως η ίδια η «μάχη» και το αποτέλεσμά της δίνονται με θαυμαστή οικονομία λόγου: «ἐναυμάχησαν· καὶ ἐνίκησαν οἱ Κερκυραῖοι παρὰ πολὺ» που συμπληρώνεται με το «τῇ αὐτῇ ἡμέρα ξυνέβη παραστήσασθαι...». Κλείνει έτσι ένας κύκλος (από την «ἱκετεία» των Επιδαμνίων, τις διπλωματικές ενέργειες, τις διαβουλεύσεις, τις διακηρύξεις, τις πολεμικές προετοιμασίες, στη ναυμαχία της Λευκίμμης και την παράδοση της Επιδάμνου).
Η χρήση των σχημάτων λόγου, η επιλογή του λεξιλογίου, η δομή του κεφαλαίου υπηρετούν την ακρίβεια που απαιτεί η εξιστόρηση ενός πολεμικού γεγονότος αλλά και έμμεσα υπογραμμίζουν το αβέβαιο των ανθρωπίνων σχεδίων και προσδοκιών και τη συμμετοχή του τυχαίου και απρόβλεπτου παράγοντος στην ιστορική εξέλιξη. Αλλωστε στο Θουκυδίδη η τέχνη του λόγου και η μεθοδική εξιστόρηση των πραγμάτων συνδυάζονται, ιδίως όταν επικεντρώνονται στα ανθρώπινα πάθη.

Κεφ. 30

Στο Κεφάλαιο 30 περιγράφεται η δράση του Κερκυραϊκού στόλου μετά τη ναυμαχία της Λευκίμμης.

30.2-3 ἡσσημένοι

Η τιμωρία των συμμάχων της Κορίνθου ήταν συνέπεια της απόλυτης κυριαρχίας της Κέρκυρας στο Ιόνιο, μετά την ήττα και την αποχώρηση του Κορινθιακού στόλου.

ἐς Λευκάδα... γῆς ἔτεμον καὶ Κυλλήνην... ἐνέπρησαν... τοὺς... ξυμμάχους... ἔφθειρον

Η δράση του Κερκυραϊκού στόλου δεν ακολουθεί οργανωμένο σχέδιο και φαίνεται ότι η Κέρκυρα δεν φρόντισε να εκμεταλλευτεί τη νίκη της, ούτε να προετοιμαστεί για ενδεχόμενη νέα σύγκρουση με τους Κορινθίους. Περιορίστηκε στην «εκδίκηση» και την παρενόχληση των συμμάχων της Κορίνθου.

ἐπεὶ οἱ ξύμμαχοι ἐπόνουν

Η «επιστροφή» των Κορινθίων στο Άκτιο και το Χειμέριον γίνεται με καθυστέρηση και με πίεση των συμμάχων που υποφέρουν από την κυριαρχία της Κέρκυρας σε θαλάσσια περιοχή που είναι και εμπορικός δρόμος προς τα Βόρεια και Δυτικά. Η παρουσία τους όμως είναι αρκετή για να περιορίσει τον Κερκυραϊκό στόλο στη Λευκίμμη. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Κερκυραίοι, μολονότι νικητές και με ισχυρό ναυτικό, αποφεύγουν μια νέα σύρραξη με την Κόρινθο και τηρούν αμυντική τακτική.

ΣΩΣΤΟ

ΛΑΘΟΣ

— Κερκυραῖοι ἀπέκτειναν οὕς ἔλαβον Κορινθίους, μετὰ τὴν ναυμαχίαν.

□

□

— Οἱ Κορίνθιοι καὶ οἱ ξύμμαχοι ἐκράτουν τῆς θαλάσσης.

□

□

— Κερκυραῖοι Κυλλήνην ἐνέπρησαν, ὅτι ναῦς καὶ χρήματα παρέσχον Ἠλεῖοι Κορινθίοις.

□

□

— Κορίνθιοι ναῦς καὶ στρατιὰν ἔπεμψαν, ἐπεὶ σφῶν οἱ ξύμμαχοι ἐπόνουν.

□

□