Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι (Α Λυκείου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙΒιβλίο 1. Κεφάλαια 1-23ΠερίληψηO Θουκυδίδης, αφού στο Προοίμιο του έργου του (Κεφ. 1) δήλωσε ότι θεωρεί τον Πελοποννησιακό πόλεμο,—τον πόλεμο Πελοποννησίων και Αθηναίων, όπως τον αποκαλεί— ως τον πιο αξιόλογο απ' όλους όσους προηγήθηκαν, προχωρεί στην απόδειξη αυτής της θέσης συγκρίνοντας τον με τον Τρωικό και τους Μηδικούς πολέμους και συγχρόνως αναζητεί τις αιτίες για τις οποίες οι πρώτες ελληνικές κοινωνίες δεν είχαν τη δυνατότητα διεξαγωγής μεγάλων πολέμων: συνεχείς μετακινήσεις πληθυσμών, ληστείες, πειρατείες, πολιτική αστάθεια. Μετά τους Μηδικούς πολέμους η αυξανόμενη αντιζηλία μεταξύ Αθηναϊκής και Πελοποννησιακής συμμαχίας έφερε τις δύο πλευρές στο απόγειο της οικονομικής τους ανάπτυξης και της στρατιωτικής τους δύναμης (431 π.Χ)
Βιβλίο 1. Κεφάλαιο 24Κείμενο
|
| [1] Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις ἐν δεξιᾷ ἐσπλέοντι ἐς τὸν Ἰόνιον κόλπον· προσοικοῦσι δ᾽ αὐτὴν Ταυλάντιοι βάρβαροι, Ἰλλυρικὸν ἔθνος. [2]Tαύτην ἀπῴκισαν μὲν Κερκυραῖοι, οἰκιστὴς δ᾽ ἐγένετο Φαλίος Ἐρατοκλείδου Κορίνθιος γένος τῶν ἀφ᾽ Ἡρακλέους, κατὰ δὴ τὸν παλαιὸν νόμον ἐκ τῆς μητροπόλεως κατακληθείς. Ξυνῴκισαν δὲ καὶ Κορινθίων τινὲς καὶ τοῦ ἄλλου Δωρικοῦ γένους. [3] Προελθόντος δὲ τοῦ χρόνου ἐγένετο ἡ τῶν Ἐπιδαμνίων δύναμις μεγάλη καὶ πολυάνθρωπος· [4] στασιάσαντες δὲ ἐν ἀλλήλοις ἔτη πολλά, ὡς λέγεται, ἀπὸ πολέμου τινὸς τῶν προσοίκων βαρβάρων ἐφθάρησαν καὶ τῆς δυνάμεως τῆς πολλῆς ἐστερήθησαν. [5] Τὰ δὲ τελευταῖα πρὸ τοῦδε τοῦ πολέμου ὁ δῆμος αὐτῶν ἐξεδίωξε τοὺς δυνατούς, οἱ δὲ ἐπελθόντες μετὰ τῶν βαρβάρων ἐλῄζοντο τοὺς ἐν τῇ πόλει κατά τε γῆν καὶ κατὰ θάλασσαν. [6] Οἱ δὲ ἐν τῇ πόλει ὄντες Ἐπιδάμνιοι ἐπειδὴ ἐπιέζοντο, πέμπουσιν ἐς τὴν Κέρκυραν πρέσβεις ὡς μητρόπολιν οὖσαν, δεόμενοι μὴ σφᾶς περιορᾶν φθειρομένους, ἀλλὰ τούς τε φεύγοντας ξυναλλάξαι σφίσι καὶ τὸν τῶν βαρβάρων πόλεμον καταλῦσαι. [7]Ταῦτα δὲ ἱκέται καθεζόμενοι ἐς τὸ ῞Ηραιον ἐδέοντο. Οἱ δὲ Κερκυραῖοι τὴν ἱκετείαν οὐκ ἐδέξαντο, ἀλλ᾽ ἀπράκτους ἀπέπεμψαν. | Γεωγραφική θέση και παλαιότερη ιστορία της Επιδάμνου |
ἐσπλέοντι (ἐσπλέω) |
καθώς μπαίνει κανείς [Γλωσσική ιδιοτυπία του Θουκυδίδη: χρησιμοποιεί τους τύπους των προθέσεων ἐς, ξύν αντί των τύπων εἰς, σύν. Βλ. Εισαγωγή, σελ. 26]. |
|
Ἰόνιος κόλπος |
η Αδριατική θάλασσα | |
προσοικοῦσι· προσοικέω, -ῶ |
κατοικώ πλησίον (οἱ προσοικοῦντες: οι γειτονικοί λαοί) | |
κατὰ δὴ τὸν παλαιὸν νόμον |
σύμφωνα με αρχαία συνήθεια | |
κατακληθείς· κατακαλέω, -ῶ |
προσκαλώ | |
ξυνῴκισαν· ξυνοικίζω |
συμμετέχω στον αποικισμό, στην ίδρυση πόλης (συνοικία, συνοικισμός) | |
δύναμις |
αναφέρεται στη στρατιωτική ισχύ | |
πολυάνθρωπος (εννοείται η πόλη) |
η πολυανθρωπία αποτελεί για το Θουκυδίδη παράγοντα ισχύος | |
τὰ δὲ τελευταῖα |
η περίοδος προ του Πελοποννησιακού πολέμου | |
δῆμος |
οι δημοκρατικοί | |
δυνατοὶ |
οι αριστοκρατικοί, οι ολιγαρχικοί | |
ἐπελθόντες <ἐπί + εἶμι |
κάνοντας επιθέσεις | |
ἐλῄζοντο· λῄζομαι (ληστής) |
λεηλατώ, ληστεύω | |
περιορᾶν περιοράω, -ῶ |
παραμελώ, ανέχομαι, αδιαφορώ | |
φεύγοντας· οἱ φεύγοντες |
οι εξόριστοι (δηλ. οι ολιγαρχικοί) | |
ξυναλλάξαι· ξυναλλάσσω (συναλλάσσω) |
συμφιλιώνω (συνάλλαγμα, συναλλαγή) | |
καταλῦσαι πόλεμον (καταλύω πόλεμον) |
να σταματήσουν τον πόλεμο |
| [1] Γνόντες δὲ οἱ Ἐπιδάμνιοι οὐδεμίαν σφίσιν ἀπὸ Κερκύρας τιμωρίαν οὖσαν ἐν ἀπόρῳ εἴχοντο θέσθαι τὸ παρόν, καὶ πέμψαντες ἐς Δελφοὺς τὸν θεὸν ἐπήροντο εἰ παραδοῖεν Κορινθίοις τὴν πόλιν ὡς οἰκισταῖς καὶ τιμωρίαν τινὰ πειρῷντ᾽ ἀπ᾽ αὐτῶν ποιεῖσθαι. Ὁ δ᾽ αὐτοῖς ἀνεῖλε παραδοῦναι καὶ ἡγεμόνας ποιεῖσθαι. [2] Ἐλθόντες δὲ οἱ Ἐπιδάμνιοι ἐς τὴν Κόρινθον κατὰ τὸ μαντεῖον παρέδοσαν τὴν ἀποικίαν, τόν τε οἰκιστὴν ἀποδεικνύντες σφῶν ἐκ Κορίνθου ὄντα καὶ τὸ χρηστήριον δηλοῦντες, ἐδέοντό τε μὴ σφᾶς περιορᾶν φθειρομένους, ἀλλ᾽ ἐπαμῦναι. [3] Κορίνθιοι δὲ κατά τε τὸ δίκαιον ὑπεδέξαντο τὴν τιμωρίαν, νομίζοντες οὐχ ἧσσον ἑαυτῶν εἶναι τὴν ἀποικίαν ἢ Κερκυραίων, ἅμα δὲ καὶ μίσει τῶν Κερκυραίων, ὅτι αὐτῶν παρημέλουν ὄντες ἄποικοι· [4] οὔτε γὰρ ἐν πανηγύρεσι ταῖς κοιναῖς διδόντες γέρα τὰ νομιζόμενα οὔτε Κορινθίῳ ἀνδρὶ προκαταρχόμενοι τῶν ἱερῶν ὥσπερ αἱ ἄλλαι ἀποικίαι, περιφρονοῦντες δὲ αὐτοὺς καὶ χρημάτων δυνάμει ὄντες κατ᾽ ἐκεῖνον τὸν χρόνον ὁμοῖα τοῖς Ἑλλήνων πλουσιωτάτοις καὶ τῇ ἐς πόλεμον παρασκευῇ δυνατώτεροι, ναυτικῷ δὲ καὶ πολὺ προύχειν ἔστιν ὅτε ἐπαιρόμενοι καὶ κατὰ τὴν Φαιάκων προενοίκησιν τῆς Κερκύρας κλέος ἐχόντων τὰ περὶ τὰς ναῦς (ᾗ καὶ μᾶλλον ἐξηρτύοντο τὸ ναυτικὸν καὶ ἦσαν οὐκ ἀδύνατοι· τριήρεις γὰρ εἴκοσι καὶ ἑκατὸν ὑπῆρχον αὐτοῖς ὅτε ἤρχοντο πολεμεῖν). | Πρεσβεία των Επιδαμνίων στην Κόρινθο, με συμβουλή του μαντείου των Δελφών Οι Κορίνθιοι υπόσχονται βοήθεια. Ανάρμοστη συμπεριφορά αποικίας (Κέρκυρας) προς μητρόπολη (Κόρινθο) |
τιμωρία |
βοήθεια | |
ἐν ἀπόρῳ εἴχοντο |
είχαν βρεθεί σε αδιέξοδο | |
θέσθαι (τίθημι) τὸ παρὸν |
να διευθετήσουν (αντιμετωπίσουν) την κατάσταση (τα πράγματα) | |
ἐπήροντο |
ἐπερωτάω -ῶ, επερώτηση | |
πειρῶμαι τιμωρίαν ποιεῖσθαι |
προσπαθώ να εξασφαλίσω βοήθεια | |
ἀνεῖλε (ἀναιρέω -ῶ) εννοείται: ο θεός |
αποκρίνομαι, δίνω χρησμό | |
ἐπαμῦναι· ἐπαμύνω |
σπεύδω να βοηθήσω, βοηθώ | |
χρηστήριον |
χρησμός | |
γέρας |
τιμή (κυρίως «προεδρία») | |
οὔτε Κορινθίῳ ἀνδρὶ προχαταρχόμενοι τῶν ἱερῶν |
ούτε άρχιζαν τις θυσίες με τιμητική προσφορά σε Κορίνθιο | |
ὅμοια τοῖς πλουσιωτάτοις καὶ τῇ παρασκευῇ δυνατώτεροι |
στην ίδια θέση με τους πιο πλούσιους Έλληνες και πιο ισχυροί ως προς τον πολεμικό εξοπλισμό | |
ναυτικῷ προὔχειν |
ότι υπερέχουν στο ναυτικό | |
κατὰ τὴν τῶν Φαιάκων προενοίκησιν |
επειδή οι Φαίακες είχαν εγκατασταθεί παλαιότερα (στην Κέρκυρα) | |
ἐχόντων κλέος |
υποκείμενο της μετοχής: Φαιάκων | |
ᾗ |
αιτιολογικό | |
ἐξηρτύοντο· ἐξαρτύω |
ετοιμάζω, οργανώνω |
| [1] Πάντων οὖν τούτων ἐγκλήματα ἔχοντες οἱ Κορίνθιοι ἔπεμπον ἐς τὴν Ἐπίδαμνον ἄσμενοι τὴν ὠφελίαν, οἰκήτορά τε τὸν βουλόμενον ἰέναι κελεύοντες καὶ Ἀμπρακιωτῶν καὶ Λευκαδίων καὶ ἑαυτῶν φρουρούς. [2] Ἐπορεύθησαν δὲ πεζῇ ἐς Ἀπολλωνίαν, Κορινθίων οὖσαν ἀποικίαν, δέει τῶν Κερκυραίων μὴ κωλύωνται ὑπ᾽ αὐτῶν κατὰ θάλασσαν περαιούμενοι. | Αναχώρηση Κορινθιακής βοήθειας για την Επίδαμνο |
| [3] Κερκυραῖοι δὲ ἐπειδὴ ᾔσθοντο τούς τε οἰκήτορας καὶ φρουροὺς ἥκοντας ἐς τὴν Ἐπίδαμνον τήν τε ἀποικίαν Κορινθίοις δεδομένην, ἐχαλέπαινον· καὶ πλεύσαντες εὐθὺς πέντε καὶ εἴκοσι ναυσὶ καὶ ὕστερον ἑτέρῳ στόλῳ τούς τε φεύγοντας ἐκέλευον κατ᾽ ἐπήρειαν δέχεσθαι αὐτούς (ἦλθον γὰρ ἐς τὴν Κέρκυραν οἱ τῶν Ἐπιδαμνίων φυγάδες, τάφους τε ἀποδεικνύντες καὶ ξυγγένειαν, ἣν προϊσχόμενοι ἐδέοντο σφᾶς κατάγειν) τούς τε φρουροὺς οὓς Κορίνθιοι ἔπεμψαν καὶ τοὺς οἰκήτορας ἀποπέμπειν. [4] Οἱ δὲ Ἐπιδάμνιοι οὐδὲν αὐτῶν ὑπήκουσαν, ἀλλὰ στρατεύουσιν ἐπ᾽ αὐτοὺς οἱ Κερκυραῖοι τεσσαράκοντα ναυσὶ μετὰ τῶν φυγάδων ὡς κατάξοντες, καὶ τοὺς Ἰλλυριοὺς προσλαβόντες. [5] Προσκαθεζόμενοι δὲ τὴν πόλιν προεῖπον Ἐπιδαμνίων τε τὸν βουλόμενον καὶ τοὺς ξένους ἀπαθεῖς ἀπιέναι· εἰ δὲ μή, ὡς πολεμίοις χρήσεσθαι. | Οι Κερκυραίοι απαιτούν εκδίωξη των Κορινθίων και επιστροφή των εξόριστων Επιδαμνίων Άρνηση των Επιδαμνίων. Οι Κερκυραίοι πολιορκούν την Επίδαμνο |
ἔγκλημα |
αιτία δυσαρέσκειας, κατηγορία | |
ὠφελία |
βοήθεια | |
οἰκήτορα... κελεύοντες |
προτρέποντας όποιον θέλει να πάει ως άποικος | |
δέει· δέος |
φόβος | |
περαιούμενοι· περαιοῦμαι κατὰ θάλασσαν |
φθάνω στον προορισμό μου δια θαλάσσης, μεταβαίνω διά θαλάσσης | |
ἐχαλέπαινον· χαλεπαίνω (χαλεπός) |
οργίζομαι, αγανακτώ (χαλεποί καιροί: δύσκολοι καιροί) | |
φεύγοντας· φεύγω (φυγάς, φευκταῖος, ἀποφευκταῖος) |
εξορίζομαι (ως δικανικός όρος: κατηγορούμαι) | |
ἐπήρεια (ἐπηρεάζω) |
περιφρονητική συμπεριφορά, ύβρις | |
κατ' ἐπήρειαν |
με υβριστικό τρόπο, απειλητικά | |
προϊσχόμενοι· προΐσχομαι (πρόσχημα) |
προβάλλω, ισχυρίζομαι, προτείνω, προφασίζομαι | |
κατάγειν· κατάγω |
επαναφέρω από εξορία | |
προσκαθεζόμενοι· προσκαθέζομαι |
πολιορκώ | |
προεῖπον· προαγορεύω |
διακηρύττω εκ των προτέρων | |
ἀπαθεῖς (ἀπαθής, ἀπάθεια) |
1) ατιμώρητοι, αβλαβείς 2) χωρίς αισθήματα |
Κεφάλαια 24-26
Κεφ. 24. §1-3 Ἰόνιος κόλπος |
Το σημερινό στενό του Otranto, η είσοδος της Αδριατικής θάλασσας. |
|
Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις |
Σε ελάχιστες σειρές ο Θουκυδίδης δίνει την ιστορία της Επιδάμνου (θέση, ιδρυτής, γειτονικοί λαοί, ανάπτυξη) περιγράφοντας μόνο τα στοιχεία εκείνα που θα βοηθήσουν στην κατανόηση της σχέσης της με την Κέρκυρα και την Κόρινθο (ἀπῴκισαν Κερκυραῖοι, οἰκιστής ἐγένετο... Κορίνθιος... ἐκ τῆς μητροπόλεως κατακληθείς). |
|
§4-6 ἐφθάρησαν... |
Με την ίδια οικονομία λόγου αναφέρονται μόνο οι συνέπειες (και όχι οι λεπτομέρειες της μακροχρόνιας διαμάχης) οι οποίες και οδήγησαν τους Επιδαμνίους στην αίτηση βοήθειας από την Κέρκυρα. |
|
§6-7 μητρόπολιν οὖσαν |
Πολιτικά η αποικία ήταν ανεξάρτητο κράτος. Όταν όμως μία από τις δύο πόλεις, αποικία ή μητρόπολη, βρισκόταν σε κίνδυνο υπήρχε ηθική υποχρέωση αλληλοβοήθειας. Πολιτικοί υπολογισμοί και οικονομικά συμφέροντα επηρέαζαν συχνά την εκπλήρωση αυτής της υποχρέωσης. |
|
Ἦραιον |
Βωμός της θεάς Ήρας στην αρχαία πόλη της Κέρκυρας. |
|
ἱκέται καθεζόμενοι |
Η ικεσία προσδίδει ιδιαίτερη βαρύτητα στην πρεσβεία και η απόρριψή της δημιουργεί στον ελληνικό κόσμο την εντύπωση όχι μόνο ηθικού ελλείμματος των Κερκυραίων αλλά και ασέβειας προς τους θεούς. Για ηθικό έλλειμμα κατηγορούν τους Κερκυραίους και οι Κορίνθιοι στη δημηγορία τους (1. 37. 2). |
|
Κεφ. 25. §1-2 πέμψαντες ἐς Δελφοὺς |
Παρόλο που η αμφισημία και η ασάφεια των χρησμών προκαλούσαν πολλές φορές σύγχυση στους ενδιαφερομένους, η καταφυγή στο μαντείο για καθοδήγηση αφαιρούσε το βάρος της αμφιβολίας ή της ενοχής σε περίπτωση δύσκολης απόφασης ή επιλογής. Οι Επιδάμνιοι, μετά την άρνηση των Κερκυραίων να τους βοηθήσουν, δεν είχαν άλλη επιλογή από το να καταφύγουν στην Κόρινθο. Με δεδομένη τη δυσαρέσκεια των Κορινθίων για τη συμπεριφορά των Κερκυραίων απέναντι τους, το να παρουσιαστεί η αποστολή πρεσβείας στην Κόρινθο ως επιταγή του θεού αποτελούσε διπλωματικότατη αντιμετώπιση μιας δύσκολης πολιτικής επιλογής. |
ὁ δὲ [θεὸς] ἀνεῖλε παραδοῦναι καὶ ἡγεμόνας ποιεῖσθαι |
Το τίμημα της βοήθειας είναι βαρύ και η αποδοχή του από τους Επιδαμνίους δείχνει τη δεινή κατάσταση που είχε δημιουργήσει η εμφύλια διαμάχη. |
|
μὴ περιορᾶν φθειρομένους... ἐπαμῦναι |
Επαναλαμβάνεται σχεδόν αυτολεξεί το κύριο αίτημα της πρεσβείας στην Κέρκυρα. |
|
§3-4 ὅτι αὐτῶν παρημέλουν, ὄντες ἄποικοι |
Η περιφρονητική στάση των Κερκυραίων αποίκων προς τη μητρόπολη δεν ενοχλούσε απλώς αλλά κινούσε το μίσος (οργή) των Κορινθίων. Αν ληφθεί υπόψη η ναυτική δύναμη της Κέρκυρας, ανταγωνιστική της Κορίνθου, γίνεται κατανοητό το γεγονός ότι η Κόρινθος θεώρησε δίκαιο να δεχθεί το αίτημα των Επιδαμνίων. Η εξιστόρηση της διαμάχης Κερκύρας-Κορίνθου με αφορμή την Επίδαμνο εντάσσεται στα φανερά αίτια του Πελοποννησιακού πολέμου (αἱ ἐς τὸ φανερὸν λεγόμεναι αἰτίαι) σε αντίθεση με την μη ομολογουμένη πραγματική αιτία, δηλ. τη μεγάλη αύξηση της Αθηναϊκής δύναμης και το φόβο που αυτή προκαλούσε στη Σπάρτη (ἀληθεστάτη πρόφασις, ἀφανεστάτη δὲ λόγῳ). Η ίδια διάκριση γίνεται από τον Θουκυδίδη και στην περίπτωση της Επιδάμνου, όπου, ακριβοδίκαια, εκθέτει και αναλύει και την «ἀληθεστάτην πρόφασιν» της αποδοχής του αιτήματος της από την Κόρινθο (μίσει) και τὴν ἐν τῷ φανερῷ λεγομένην αἰτίαν (κατὰ τὸ δίκαιον). |
|
Κεφ. 26.§1-2 Ἀπολλωνία |
Κορινθιακή αποικία, νότια της Επιδάμνου, στην περιοχή των Ταυλαντίων. |
|
τούτων ἐγκλήματα ἔχοντες οἱ Κορίνθιοι ἔπεμπον... ὠφελίαν |
Με την ενέργεια αυτή, δηλ. την αποστολή βοήθειας σε μια πόλη που βρισκόταν στις παρυφές του ελληνικού κόσμου, αρχίζει η αλυσιδωτή σειρά δράσεων και αντιδράσεων, τροφοδοτούμενων από μῖσος, ἐγκλήματα, δέος, ἁμαρτίας, που θα οδηγήσει στον μεγαλύτερο ελληνικό εμφύλιο πόλεμο. Ήδη, πριν ολοκληρωθεί το 1ο Βιβλίο των Ιστοριών, η Επίδαμνος θα έχει ξεχαστεί, ο ανταγωνισμός Κερκυραίων-Κορινθίων θα έχει μετατραπεί σε ανταγωνισμό Αθηναίων-Κορινθίων και σε λίγο σε σύγκρουση Αθήνας - Σπάρτης και των συμμάχων τους. |
|
§3 Κερκυραῖοι ἐπειδὴ ᾖσθοντο τούς τε... φρουρούς... |
Το τετελεσμένο γεγονός προκαλεί την οργή των Κερκυραίων, οι οποίοι αδιαφορούν για την Επίδαμνο όχι όμως και για τη στρατιωτική και οικονομική παρουσία της Κορίνθου σε περιοχή που θεωρούν ότι ανήκει στη «σφαίρα επιρροής» τους. Η αφήγηση του Θουκυδίδη προβάλλει την κλιμάκωση των γεγονότων καθώς το συμφέρον, η επιθυμία για δύναμη και τα πολιτικά πάθη δημιουργούν «κίνηση» σε μια ασήμαντη, από γεωγραφική και πολιτική άποψη, περιοχή του ελληνικού χώρου: εμφύλια διαμάχη Επιδαμνίων →κακή εκτίμηση της κατάστασης (ἁμαρτία) από τους Κερκυραίους→ συσσωρευμένα εγκλήματα των Κορινθίων κατά της Κέρκυρας, φέρνουν Κόρινθο και Κέρκυρα στο χείλος του πολέμου. |
|
ἐκέλευον κατ' ἐπήρειαν δέχεσθαι αὐτούς (= τους Επιδαμνίους) |
Οι Επιδάμνιοι που αγνοήθηκαν στο Κεφ. 24 χρησιμοποιούνται τώρα ως πρόσχημα για την εκδίωξη Κορινθίων φρουρών και οικητόρων από την πόλη της Επιδάμνου. |
|
ἦλθον... γὰρ... τάφους τε... ξυγγένειαν |
Μεταστροφή της πολιτικής της Κέρκυρας. Η πρώτη ἱκετεία των Επιδαμνίων (Κεφ. 24) στηριζόταν στη «συγγένεια» και στους «τάφους» αλλά δεν έγινε αποδεκτή. Το δίκαιο, το «ιστορικό δικαίωμα» λαμβάνονται υπόψη όποτε εξυπηρετούν τα συμφέροντα των ισχυροτέρων, εκείνων που οι «αδύνατοι» έχουν ανάγκη . Τα κεφάλαια 24-26 δομούνται επάνω στο σχήμα δράση-αντίδραση, χαρακτηριστικό της γραφής του Θουκυδίδη. Με τα ρήματα που χρησιμοποιεί ο Θουκυδίδης εκφράζει τόσο τα γεγονότα αυτά καθ' εαυτά, όσο και την αντιστοιχία των πράξεων και διαθέσεων των πρωταγωνιστών: |
|
§4-5 στρατεύουσιν... οἱ Κερκυραῖοι... προσκαθεζόμενοι τὴν πόλιν προεῖπον... ὡς πολεμίοις χρήσεσθαι |
Η στρατιωτική ορολογία και οι αντίστοιχες κινήσεις των Κερκυραίων δηλώνουν τον τερματισμό της προσπάθειας πολιτικής/ειρηνικής λύσης του προβλήματος της Επιδάμνου. Η Κέρκυρα φαίνεται να ενεργεί σύμφωνα με όσα υποστηρίζει στη δημηγορία της στους Αθηναίους (Κεφ. 33.4). |
Κεφ. 24
1. Οι πλαγιότιτλοι δίνουν τη δομή του κεφαλαίου. Να βρείτε τις λέξεις/φράσεις (ΟΣ, ΡΣ) που αποδιδουν αυτή τη δομή.
2. Για ποιους λόγους η «μεγάλη και πολυάνθρωπος» Επίδαμνος έχασε τη δύναμη της;
3. α. Να περιγράψετε τα γεγονότα που οδήγησαν στην αποστολή της πρεσβείας των Επιδαμνίων στην Κέρκυρα.
β. Ποια είναι τα αιτήματα των ἐν τῇ πόλει Ἐπιδαμνίων;
Κεφ. 25
4. Υπογραμμίζοντας τα αντίστοιχα ΡΣ και ΟΣ του Κεφ. 25 να δώσετε διάγραμμα των ενεργειών των Επιδαμνίων και Κορινθίων.
5. Κατά την άποψη των Κορινθίων, η Κέρκυρα συμπεριφέρεται προσβλητικά απέναντι τους.
α. Ποιες πράξεις των Κερκυραίων θεωρεί προσβλητικές η Κόρινθος;
β. Ποιοι είναι, σύμφωνα με το Θουκυδίδη, οι λόγοι της υπεροψίας των Κερκυραίων;
6. α. Τι ζητούν οι Κερκυραίοι από τους Επιδαμνίους;
β. Με ποια στρατιωτικά μέτρα «υποστηρίζουν» τα αιτήματά τους;
7. Έχοντας υπόψη τα κεφ. 25 και 37-38 (μετάφραση) να σχολιάσετε τους λόγους που έπαιξαν ρόλο στην απόρριψη της ἱκετείας των Επιδαμνίων από τους Κερκυραίους.
Κεφ. 26
8. Ποια, κατά τη γνώμη σας, οφέλη θα είχε η Κόρινθος βοηθώντας την Επίδαμνο; (Στην απάντηση να λάβετε υπόψη και τη σχέση Κορίνθου-Κερκύρας).
9. Να σημειώσετε στο χάρτη την πορεία που ακολούθησε η Κορινθιακή αποστολή για να φθάσει στην Επίδαμνο. Ποια εναλλακτική πορεία μπορούσε να ακολουθήσει;
10. Να μεταγραφούν σε ευθύ λόγο:
α. Η απαίτηση των Κερκυραίων.
β. Οι όροι που έθεσαν στους πολιορκημένους Επιδάμνιους.
11. Να καταγράψετε τις ομάδες ατόμων των οποίων οι κινήσεις και ενέργειες συγκροτούν το κεφ. 26 και:
α. Να μεταφέρετε το γραμματικό τους τύπο στην ονομαστική του ενικού αριθμού,
β. Να μεταφέρετε τους ρηματικούς τύπους που δηλώνουν κίνηση στο α' πρόσωπο του ενεστώτα οριστικής.
12. α. Να αναγνωριστεί ο γραμματικός τύπος και ο συντακτικός ρόλος των ΟΣ στην ακόλουθη πρόταση: δέει τῶν Κερκυραίων μὴ κωλύωνται ὑπ' αὐτῶν.
β. Να αντικατασταθεί η λέξη δέει από τη μετοχή του ρήματος δέδοικα (ονομ. πληθ.) και να μεταγραφεί η πρόταση με ενεργητική και παθητική σύνταξη.
Να περιγραφούν οι ενέργειες των Επιδαμνίων.
Ποιο γεγονός επηρεάζει τις αποφάσεις
των Επιδαμνίων
των Κορινθίων
των Κερκυραίων
και ποια επιχειρήματα/κίνητρα στηρίζουν τις αποφάσεις αυτές.
Ποια θα χαρακτηρίζατε αιτιολογημένα «φανερά» και ποια «αφανή» αίτια της πολιορκίας της Επιδάμνου από τους Κερκυραίους;
Να καταγραφούν τα γεγονότα που οδήγησαν στην πολιορκία της Επιδάμνου με τη μορφή δράσης -αντίδρασης (η καταγραφή θα γίνει με λέξεις και φράσεις του κειμένου).
Με ποια στοιχεία τεκμηριώνει ο Θουκυδίδης την υπεροχή των Κερκυραίων στο ναυτικό;
ἡγεμόνας ποιεῖσθαι (Κεφ. 25)
Να συζητήσετε τα «υπέρ» και τα «κατά» της «προστασίας» έχοντας υπόψη
α) τους στίχους του Ανδρέα Κάλβου
γ'
Καλήτερα, καλήτερα
διασκορπισμένοι οι Έλληνες
να τρέχωσι τον κόσμον,
με εξαπλωμένην χείρα
ψωμοζητούντες
δ'
παρά προστάτας 'νἄχωμεν
(«Αἱ Εὐχαί»)
β) το αγγλικό ρητό: «όσοι επαιτούν δεν μπορούν να είναι και εκλεκτικοί», (beggars cannot be choosers).
Στις παρακάτω προτάσεις:
α. Να υπογραμμίσετε τις λέξεις που χρησιμοποιεί σήμερα η νέα ελληνική με την ίδια ή διαφορετική σημασία
β. Να δηλώσετε το συντακτικό τους ρόλο
γ. Να σχηματίσετε στη νέα ελληνική τρεις προτάσεις που να περιέχουν μία (ή περισσότερες) από τις λέξεις αυτές
—Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις ἐν δεξιᾷ ἐσπλέοντι τὸν Ἰόνιον κόλπον.
—Προελθόντος τοῦ χρόνου ἐγένετο ἡ τῶν Ἐπιδαμνίων δύναμις μεγάλη καὶ πολυάνθρωπος.
—Οἱ δὲ Κερκυραῖοι τὴν ἱκετείαν οὐκ ἐδέξαντο ἀλλ' ἀπράκτους ἀπέπεμψαν.
—Πάντων οὖν τούτων ἐγκλήματα ἔχοντες οἰ Κορίνθιοι ἔπεμπον ἐς Ἐπίδαμνον.