ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

• Ο Άγγ. Σικελιανός και ο Κ. Βάρναλης δημιουργούν μέσα στο κλίμα που είχε διαμορφώσει ο Κ. Παλαμάς, ενώ ο Κ. Καβάφης ακολουθεί το δικό του ξεχωριστό δρόμο. Η Μικρασιατική εκστρατεία που καταλήγει στη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 επηρεάζει τους ποιητές που δημιουργούν στη δεκαετία του 1920 και χαρακτηρίζονται βαθμιαία από ένα κλίμα ηττοπάθειας και παραίτησης.

• Κύριος εκφραστής αυτής της τάσης γίνεται ο Κ. Καρυωτάκης που επηρεάζει αρκετούς ομοτέχνους του. Στο κλίμα αυτό δημιουργούν και άλλοι ποιητές, όπως ο Άγρας που επηρεάστηκε από το γαλλικό συμβολισμό, ο Φιλύρας που ανανέωσε τον παραδοσιακό στίχο, ο Παπατσώνης που καταφεύγει στη χριστιανική πίστη εγκαινιάζοντας παράλληλα τη μοντέρνα γραφή κ.ά.

Ασκήσεις – Θέματα για συζήτηση

1. Να προσπαθήσετε να σκιαγραφήσετε το κλίμα (κοινωνικό, οικονομικό, ψυχολογικό) μέσα στο οποίο δημιουργούν οι λογοτέχνες από το 1920 ως το 1930. Να παρατηρήσετε στους Πίνακες το ιστορικό πλαίσιο 1914-1923 και να λάβετε υπόψη ότι το 1922 η Ελλάδα δέχτηκε 1.500.000 πρόσφυγες.

2. Να διαβάσετε την «αθηναϊκή επιστολή» του Γρηγορίου Ξενόπουλου με τίτλο «Ο Καβάφης» και να σχολιάσετε τον τρόπο με τον οποίο ο Ξενόπουλος μιλά στα παιδιά για τον ποιητή. Στη συνέχεια και αφού μελετήσετε σχετικά να αιτιολογήσετε την ποιητική ιδιοφυΐα του μεγάλου Αλεξανδρινού ποιητή, του οποίου η ποίηση διέσπασε τα ελληνικά σύνορα και έγινε ποίηση ευρωπαϊκή.

3. Στο διαδίκτυο, στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.IME.gr/, να δείτε τη σελίδα: «Η επέκταση του ελληνικού κράτους, Πολιτισμός». Από εκεί να πάρετε πληροφορίες για τις τάσεις που υπάρχουν στις Τέχνες την ίδια περίοδο και να τις συγκρίνετε με τη λογοτεχνία.

Βιβλιογραφία

1. Βίττι, Μ. (2002). Ιδεολογική λειτουργία της ελληνικής ηθογραφίας. Αθήνα: Κέδρος.

2. Δάλλας, Γ. (1986). Καβάφης και Ιστορία. Αθήνα: Ερμής.

3. Δασκαλόπουλος, Δ. & Στασινοπούλου, Μ. (2001). Ο βίος και το έργο του Κ. Π. Καβάφη. Αθήνα: Μεταίχμιο.

4. Ιλίνσκαγια, Σ. (1998). Οι δρόμοι προς τον ρεαλισμό στην ποίηση του 20ού αιώνα. Αθήνα: Κέδρος.

5. Μαστροδημήτρης, Π. Δ. (1996). Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ηθογραφία. Αθήνα: Δόμος.

6. Ντουνιά, Χ. (2001). Κ. Γ. Καρυωτάκης, Η αντοχή μιας αδέσποτης τέχνης. Αθήνα: Καστανιώτης.

7. Πρεβελάκης, Π. (1984). Άγγελος Σικελιανός. Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης.

8. Σαββίδης, Γ. Π. (1989). Στον πεζόδρομο του Καρυωτάκη. Ο παρατηρητής, 9-10.

9. [Συλλογικό] (1998). Καρυωτάκης και καρυωτακισμός, Πρακτικά επιστημονικού συμποσίου το 1997. Αθήνα: Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού πολιτισμού και Γενικής παιδείας, Σχολή Μωραΐτη.

10. Φαρίνου-Μαλαματάρη, Γ. (2001). Αφηγηματικές τεχνικές στον Παπαδιαμάντη. Αθήνα: Κέδρος

❅