5.5 Λειτουργικότητα, αισθητική και υγιεινή των χώρων της κατοικίας

Λειτουργικότητα και αισθητική της κατοικίας

Η κατοικία είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένας κτισμένος χώρος. Έχει επιπλέον συναισθηματική αξία για τον άνθρωπο και παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή του. Γι’ αυτό, ο σχεδιασμός μιας κατοικίας πρέπει να βασίζεται στη μελέτη της ανθρώπινης ψυχολογίας. Δεν υπάρχουν έτοιμες λύσεις για το θέμα αυτό, αφού κάθε σπίτι πρέπει να καλύπτει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ανθρώπων που θα ζήσουν σ’ αυτό. Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένες βασικές αρχές που πρέπει, πρώτα απ’ όλα, να ακολουθούνται. Συγκεκριμένα, είναι απαραίτητο το σπίτι:

• να προσφέρει ασφάλεια στους ενοίκους του
• να είναι άνετο και ευχάριστο
• να είναι υγιεινό και προσαρμοσμένο στο περιβάλλον.

Ακόμα και στην περίπτωση που το σπίτι είναι ήδη κτισμένο, μπορούν να γίνουν κατάλληλες αλλαγές στους εσωτερικούς χώρους.

Εικ. 5.16 Δωμάτιο με αρμονικούς συνδυασμούς
χρωμάτων, καλό φωτισμό και σωστή τοποθέτηση των επίπλων

Oι χώροι κάθε σπιτιού χρειάζεται όχι απλά να έχουν την κατάλληλη διαρρύθμιση αλλά και να δημιουργούν μια αίσθηση ομορφιάς, ζεστασιάς και ανθρωπιάς, που να ανταποκρίνεται στην προσωπικότητα και στις προτιμήσεις των ανθρώπων που το κατοικούν. Oι ένοικοι του σπιτιού πρέπει να βάζουν τη σφραγίδα τους στο χώρο και στα πράγματα που υπάρχουν σ’ αυτόν.

Για να πραγματοποιηθεί η διακόσμηση με επιτυχία, χρειάζεται να συνδυαστούν αρμονικά τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του σπιτιού με την επίπλωση, το φωτισμό, το χρώμα και τα διακοσμητικά αντικείμενα.

Μια σωστή διακόσμηση πρέπει να αντέχει στο χρόνο. Γι’ αυτό, καλό είναι να στηρίζεται σε ορισμένες βασικές αρχές, που είναι: η αναλογία, η ισορροπία, ο ρυθμός, η έμφαση και η αρμονία.

Αναλογία δημιουργείται, όταν τα μεγέθη των αντικειμένων που βρίσκονται σε έναν χώρο ταιριάζουν με τις διαστάσεις του χώρου και μεταξύ τους. Για παράδειγμα, σ’ ένα μεγάλο δωμάτιο πρέπει να τοποθετούνται περισσότερα μεγάλα έπιπλα. πσορροπία πετυχαίνεται, όταν γίνεται σωστή κατανομή των αντικειμένων στο χώρο. Γι’ αυτό δεν πρέπει να τοποθετούνται πολλά αντικείμενα σε μια πλευρά του χώρου και ελάχιστα σε μια άλλη. Ρυθμός δημιουργείται από την επανάληψη

ενός στοιχείου σε δύο ή περισσότερες επιφάνειες. Ένα διακοσμητικό μοτίβο, για παράδειγμα, μπορεί να υπάρχει και στο ύφασμα των επίπλων και στις κουρτίνες ενός δωματίου. Έμφαση δίνεται, όταν προβάλλεται ιδιαίτερα ένα αντικείμενο (π.χ. ένας ζωγραφικός πίνακας), με διάφορους τρόπους, όπως με κατάλληλο φωτισμό ή με την ξεχωριστή τοποθέτησή του σ’ έναν τοίχο. Αρμονία, τέλος, δημιουργείται από την τοποθέτηση διάφορων αντικειμένων στο χώρο, όπως επίπλων και διακοσμητικών, έτσι ώστε να ταιριάζουν μεταξύ τους σχηματίζοντας ένα αρμονικό σύνολο.

Υγιεινή της κατοικίας

Για να είναι μια κατοικία υγιεινή, χρειάζεται να έχει σωστό προσανατολισμό. Γενικά θεωρείται ότι ο νοτιοανατολικός προσανατολισμός ενός σπιτιού είναι ο καλύτερος, επειδή το χειμώνα, που ο ήλιος είναι χαμηλά, ένα άνοιγμα του σπιτιού προς αυτή την κατεύθυνση φέρνει το φως και τη ζεστασιά μέσα στο χώρο. Το καλοκαίρι, αντίθετα, που ο ήλιος είναι ψηλότερα, εξασφαλίζεται περισσότερη δροσιά. Ακόμα όμως κι αν ένα σπίτι δεν έχει κτιστεί με ιδανικό προσανατολισμό, μπορούμε να καθόμαστε περισσότερο στο δωμάτιο που είναι πιο φωτεινό, γιατί ο φυσικός φωτισμός είναι απαραίτητος για την υγεία. Το ηλιακό φως εξασφαλίζει απολύμανση και μειώνει την υγρασία.

Πρέπει να φροντίζουμε πάντοτε, επίσης, να γίνεται καλή κυκλοφορία του αέρα, ανοίγοντας συχνά τα παράθυρα και τις πόρτες του σπιτιού. Έτσι αναπληρώνεται το οξυγόνο που έχουμε καταναλώσει με την αναπνοή μας και μειώνονται τα μικρόβια που υπάρχουν στο χώρο.

Τέλος, η κατοικία χρειάζεται να έχει καλή αποχέτευση, σωστές υδραυλικές εγκαταστάσεις και καλή θέρμανση. Δεν πρέπει, εξάλλου, να λείπει ποτέ η συνεχής ανθρώπινη φροντίδα για τη συντήρηση και την καθαριότητα του σπιτιού.

Ανακεφαλαίωση

Η κατοικία συνδέεται πολύ στενά με τον άνθρωπο και έχει πολλαπλή σημασία, βιολογική, ψυχοκοινωνική, οικονομική και πολιτισμική. Η ιστορία της ξεκινά από τις καλύβες της προϊστορικής εποχής, προχωρεί στις ορθογώνιες κατοικίες με εσωτερική αυλή του αρχαίου κόσμου, στις οχυρές κατοικίες του Μεσαίωνα, στα μέγαρα και στις επαύλεις των νεότερων χρόνων και φτάνει στα σύγχρονα πολυώροφα κτίρια. Η ελληνική παραδοσιακή κατοικία διακρίνεται στη νησιώτικη και σε εκείνη της ηπειρωτικής Ελλάδας. Με τη σειρά τους κι αυτές διαχωρίζονται σε τέσσερις τύπους, στο μονόσπιτο, στο διώροφο, στο αρχοντικό και στον πύργο. Όλοι αυτοί οι τύποι χαρακτηρίζονται από την αρμονική σύνδεση αισθητικής και λειτουργικότητας, που είναι φανερή τόσο στην αρχιτεκτονική όσο και στον εξοπλισμό των σπιτιών. Η σύγχρονη κατοικία διακρίνεται σε δύο τύπους, στη μονοκατοικία και στην πολυκατοικία, και σε δύο μορφές, την αστική και την αγροτική. Γενικά, η διαρρύθμιση και η διακόσμηση των χώρων ενός σπιτιού της εποχής μας καλό είναι να καθορίζονται από ορισμένες γενικές αρχές, με στόχο τη δημιουργία ενός ευχάριστου και υγιεινού περιβάλλοντος για τους ενοίκους του.