1.4 Επικοινωνία και προβλήματα – Μέσα Μαζικής Eπικοινωνίας

Η έννοια της επικοινωνίας

Η επικοινωνία και ο ρόλος της στις ανθρώπινες σχέσεις

O ρόλος της επικοινωνίας στις ανθρώπινες σχέσεις είναι πολύ σημαντικός γιατί:

Εικ. 1.13: Η επικοινωνία κάνει τις ανθρώπινες σχέσεις
πιο ευχάριστες και πιο φιλικές

• Κάνει τις ανθρώπινες σχέσεις πιο ευχάριστες και πιο φιλικές.
• Διευρύνει τον πνευματικό ορίζοντα του ανθρώπου, αφού ανταλλάσσονται πληροφορίες και απόψεις.
• Μαθαίνει το άτομο να συναναστρέφεται με διαφορετικούς τύπους ανθρώπων και να γνωρίζει τις ιδέες, τις αξίες και τα ενδιαφέροντά τους.

Για να έχει, όμως, η επικοινωνία θετικές επιδράσεις στη ζωή του ανθρώπου πρέπει να τηρούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Το ήπιο κλίμα, η ελευθερία έκφρασης, η ειλικρίνεια, η σαφήνεια και η καλοπροαίρετη διάθεση είναι τα βασικά στοιχεία που κάνουν την επικοινωνία αποτελεσματική.

Σήμερα, ο άνθρωπος, λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής, αισθάνεται μοναξιά, περιορίζει τις κοινωνικές συναναστροφές του και καταφεύγει σε απρόσωπους τρόπους ψυχαγωγίας (τηλεόραση, ηλεκτρονικός υπολογιστής κ.ά.) για να χαλαρώνει και να περνά τον ελεύθερο χρόνο του.

O διάλογος μπορεί να βοηθήσει το άτομο να βρει διέξοδο στα προβλήματα της εποχής. O διάλογος μπορεί να αποτελέσει μέσο επίλυσης ειδικών κοινωνικών προβλημάτων, όπως είναι τα ναρκωτικά, ο αλκοολισμός, η σύγκρουση μεταξύ γονέων και παιδιών, το διαζύγιο κ.ά.

Με το διάλογο το άτομο:

• Εκφράζει τα συναισθήματά του.
• Βρίσκει ευκολότερα λύση στα προβλήματά του.
• Μοιράζεται τον πόνο του και νιώθει τη συμπαράσταση του συνομιλητή του.

Η επικοινωνία και ο ρόλος της στις ανθρώπινες σχέσεις

Από την αρχαιότητα έως σήμερα οι τρόποι επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων έχουν αλλάξει. Στα αρχαία χρόνια μέχρι και το Μεσαίωνα, η επικοινωνία γινόταν κατά τη διάρκεια της νύχτας με φωτιές. Αργότερα, με την εμφάνιση της γραφής άρχισε η μεταφορά γραπτών πληροφοριών με τη χρήση ποικίλων υλικών ανάλογα με την εποχή (πηλός, πάπυρος, όστρακα, χαρτί κ.ά.). Σήμερα, ένας σύγχρονος τρόπος επικοινωνίας είναι μέσα από το Διαδίκτυο και τα κινητά τηλέφωνα.

Υπάρχουν τρία είδη επικοινωνίας:

Εικ. 1.14: Oι σύγχρονοι τρόποι μαζικής
επικοινωνίας εγκυμονούν κινδύνους όταν
δε λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα προστασίας

• Η λεκτική επικοινωνία: Πραγματοποιείται με την ομιλία και τη χρήση της γλώσσας.
• Η μη λεκτική επικοινωνία: Πολλοί άνθρωποι μεταφέρουν μηνύματα και εκφράζουν τα συναισθήματά τους με κινήσεις, νοήματα ή ακόμα και με τα μάτια. Η ζωγραφική, η γλυπτική, αλλά και η ενδυμασία αποτελούν μορφές μη λεκτικής επικοινωνίας.
• Η μαζική επικοινωνία: Σήμερα, υπάρχει τεράστια ποικιλία από συσκευές επικοινωνίας (π.χ. τηλεόραση, ραδιόφωνο, ηλεκτρονικός υπολογιστής, κινηματογράφος, τηλέφωνο κ.ά.), οι οποίες βελτιώνονται συνεχώς και μειώνουν το χρόνο και τις αποστάσεις.

Oι σύγχρονοι τρόποι μαζικής επικοινωνίας βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής του ανθρώπου. Όμως εγκυμονούν κινδύνους όταν δε λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα προστασίας.

Πίν. 1.1 Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας

Για να ωφελείται ο άνθρωπος από τα ΜΜΕ θα πρέπει να μην είναι παθητικός δέκτης αλλά να συμμετέχει με κριτικό πνεύμα στο περιεχόμενο όλων των ειδών ΜΜΕ και να μην κάνει συχνή και αλόγιστη χρήση τους.

Η επίδραση της διαφήμισης στην οικογενειακή ζωή

Η διαφήμιση είναι ένα «φαινόμενο» που εισέβαλε δυναμικά στην καθημερινή μας ζωή με την ανάπτυξη των ΜΜΕ. Υπάρχουν διάφορες μορφές διαφήμισης, όπως η τηλεοπτική διαφήμιση, η ραδιοφωνική διαφήμιση, η διαφήμιση στις εφημερίδες και τα περιοδικά, οι φωτεινές επιγραφές και οι αφίσες.

Στόχος των διαφημίσεων είναι να μας πείσουν να αγοράσουμε το προϊόν ή την υπηρεσία που προβάλλουν. Αυτό πολλές φορές το καταφέρνουν μέσα από την εφευρετικότητα, το χιούμορ, την καλή αισθητική, τις μειωμένες τιμές στις ετικέτες των προϊόντων (προσφορές) κ.ά.

Όταν η διαφήμιση παρέχει σωστή πληροφόρηση, οι καταναλωτές έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν χρήσιμα και υψηλής ποιότητας προϊόντα για την ικανοποίηση των αναγκών τους.

Τότε η διαφήμιση δρα αρνητικά, προκαλώντας σε πολλά παιδιά αίσθημα μειονεξίας όταν δεν αποκτούν ό,τι επιθυμούν, ενώ μπορεί να οδηγήσει την οικογένεια και σε καταναλωτική μανία απειλώντας τον οικογενειακό προϋπολογισμό.

Θα πρέπει, λοιπόν, να επεξεργαζόμαστε τα διαφημιστικά μηνύματα, να μην παραπλανιόμαστε, να αναπτύσσουμε κριτική σκέψη και να κάνουμε σωστές επιλογές.