Α. ΣYNΔEΣH ME ΣYMΠΛEKTIKOYΣ ΣYNΔEΣMOYΣ§ 163 Συμπλεκτικοί παρατακτικοί σύνδεσμοι είναι οι: καί, τέ, οὔτε, μήτε, οὐδέ, μηδέ. Η σύνδεση με αυτούς τους συνδέσμους ονομάζεται συμπλοκή και μπορεί να είναι: α) καταφατική και β) αποφατική-αρνητική. 1. Η καταφατική συμπλοκή § 164 Η καταφατική συμπλοκή γίνεται: - α) Με τους συμπλεκτικούς συνδέσμους καὶ, τὲ (και), όταν δηλώνεται απλή κατάφαση (απλή καταφατική συμπλοκή):
Τὴν παρασκευὴν τῶν ἐχθρῶν ὁρᾶτε καὶ οὐδὲν δεῖ περὶ τούτων λέγειν.
Ἀλέξανδρος ἦγεν ἐπὶ τὸν ποταμὸν καὶ καταλαμβάνει γέφυραν.
Ὑπ' ἐμοῦ νυνὶ εἰκότως μισεῖται, ὑπό τε ὑμῶν δικαίως τιμωρηθήσεται.
N.E.: Πήρε την τσάντα και έφυγε. - β) Με τα ζεύγη των συμπλεκτικών συνδέσμων καὶ - καί, τὲ - καί, τὲ - τὲ (και - και), όταν η κατάφαση δηλώνεται με έμφαση (εμφατική καταφατική συμπλοκή):
Καὶ πᾶσιν ἔδωκε πίστεις Ἀλέξανδρος καὶ ἔλαβε.
Ὦ Σώκρατες, αὐτός τε ἀπορεῖς καὶ τοὺς ἄλλους ποιεῖς ἀπορεῖν.
Ἐπὶ τούτῳ οἵ τε ἄλλοι ἐγέλασαν ὅ τ' Ἀγλαϊτάδας ἐπεμειδίασε.
N.E.: Και έδωσε και πήρε αγάπη. - γ) Με τα ζεύγη ἅμα (τε) - καὶ (ταυτόχρονα - και), εὐθύς (τε) - καὶ (αμέσως μόλις - και), ἤδη (τε) - καὶ (ήδη - και), οὔπω (τε) - καὶ (ακόμη δεν - και), σχεδόν (τε) - καὶ (σχεδόν - και), όταν δηλώνονται δύο σύγχρονες πράξεις:
Οἱ πανουργοῦντες ἅμα τε πανουργοῦσι καὶ πρόφασιν εὑρίσκουσι τοῦ ἀδικήματος.
Εὐθύς τε ἐκ τῆς ἕδρας ἀνεπήδησε καὶ τὸ δόρυ ἔλαβε.
Ἤδη τε διὰ τοῦ ὀρόφου ἐφαίνετο πῦρ καὶ Σιλανὸς σημαίνει τῇ σάλπιγγι.
N.E.: Ακόμη δεν είχα ηρεμήσει και με σύγχυσε πάλι. - δ) Με τα ζεύγη οὐ μόνον / μὴ μόνον / οὐχ ὅτι / μὴ ὅτι - ἀλλὰ καὶ (όχι μόνο - αλλά και), όταν η δεύτερη από τις προτάσεις που συμπλέκονται δηλώνει κάτι σπουδαιότερο από την πρώτη (επιδοτική καταφατική συμπλοκή). Στην περίπτωση αυτή ο σύνδεσμος ἀλλὰ δε λειτουργεί ως αντιθετικός (βλ. § 168.3), καθώς δεν υπάρχει αντίθεση μεταξύ των συνδεομένων:
Οὐ μόνον ἔλεγε ταῦτα, ἀλλὰ καὶ μαρτυρίας παρείχετο περὶ τούτων.
Μὴ μόνον ἐπαινεῖτε τοὺς ἀγαθούς, ἀλλὰ καὶ μιμεῖσθε.
N.E.: Όχι μόνο αρίστευσε, αλλά και πρώτευσε.
Oι σημασίες του καὶ § 165 Ο καὶ δε λειτουργεί μόνο ως συμπλεκτικός σύνδεσμος, αλλά και ως1: - α) Προσθετικός· έχει τη σημασία του «και επίσης», «και επιπλέον», η οποία ήταν και η αρχική σημασία του ως επιρρήματος:
Ἀκούω καὶ ἄλλα ἔθνη τοιαῦτα εἶναι.
Οἱ δὲ καὶ τάδε ἀνέγραψαν.
N.E.: Aγόρασε και ένα φόρεμα. - β) Επιδοτικός· έχει τη σημασία του «ακόμη και»:
Δῶρα καὶ θεοὺς ἔπεισαν.
N.E.: Φοβάται και τον ίσκιο του. - γ) Εναντιωματικός· συντάσσεται με εναντιωματική μετοχή και μεταφράζεται «αν και» (βλ. και § 132):
Καὶ μεταπεμπομένου αὐτοῦ οὐκ ἐθέλω ἐλθεῖν. (αν και έστειλε και με κάλεσε)
N.E.: Και τραυματισμένος αγωνίζεται. - δ) Απορηματικός· έχει τη σημασία του «άραγε», «ακριβώς», «τέλος πάντων» και μπαίνει ύστερα από ερωτηματική αντωνυμία ή ερωτηματικό επίρρημα:
Τί καὶ βούλεσθε, ὦ νεώτεροι; - ε) Μεταβατικός· μπαίνει στην αρχή περιόδου ή ημιπεριόδου για να μεταβεί ο λόγος από τα προηγούμενα στα επόμενα:
Μετὰ δὲ ταῦτα ἦλθεν ἐξ Ἀθηνῶν Θυμοχάρης ἔχων ναῦς ὀλίγας· καὶ εὐθὺς ἐναυμάχησαν αὖθις Λακεδαιμόνιοι
καὶ Ἀθηναῖοι.
N.E.: Και στο τέλος, όλα μέλι-γάλα.
2. Η αποφατική συμπλοκή § 166 Η αποφατική συμπλοκή γίνεται: - α) Με τους συμπλεκτικούς συνδέσμους οὔτε - οὔτε, μήτε - μήτε, οὔτε - μήτε, μήτε - οὔτε, οὐδὲ - οὐδέ, μηδὲ - μηδὲ (ούτε - ούτε), όταν και οι δύο προτάσεις είναι αποφατικές:
Ἡμεῖς οἱ Ἀρεοπαγῖται οὔτε κατηγοροῦμεν οὔτε ἀπολογούμεθα.
Ἐγὼ δὲ θρασὺς οὔτ' εἰμὶ μήτε γενοίμην.
N.E.: Oύτε σε είδα ούτε σε ξέρω. - β) Με τους συνδέσμους καὶ οὐ (και δεν), καὶ μή, όταν η πρώτη πρόταση είναι καταφατική και η δεύτερη αποφατική:
Ἐρῶ καὶ οὐ σιωπήσομαι.
Ἀγώνισαι περὶ αὐτῆς καὶ μὴ φεῦγε.
N.E.: •Το εννοώ και δεν αστειεύομαι. • Άκου και μη μιλάς. - γ) Με τους συνδέσμους οὔτε - τέ, μήτε - τὲ (ούτε - και), όταν η πρώτη πρόταση είναι αποφατική και η δεύτερη καταφατική:
Παρεμυθοῦντο τὰς πόλεις ὡς οὔτε ἀκροπόλεις ἐντειχίσοιεν ἐάσοιέν τε αὐτονόμους.
Τούτου ἕνεκα μήτε πολεμεῖτε Λακεδαιμονίοις σῴζεσθέ τε ἀσφαλῶς ὅποι θέλει ἕκαστος.
N.E.: Oύτε ξοδεύτηκα και πέρασα ωραία. - δ) Με τα οὐχ ὅπως / μὴ ὅπως / μὴ ὅτι / οὐχ ὅτι - ἀλλ' οὐδὲ / ἀλλὰ μηδὲ (όχι μόνο δεν - αλλά και δεν / αλλά ούτε), όταν και οι δύο προτάσεις είναι αποφατικές (επιδοτική αποφατική συμπλοκή):
Ἡμῖν δ' οὐχ ὅπως περὶ τοῦ τόκου ὁ λόγος ἐστίν, ἀλλ' οὐδὲ τἀρχαῖα ἀπολαβεῖν δυνάμεθα.
Μὴ ὅπως ὀρχεῖσθαι ἐν ῥυθμῷ, ἀλλ' οὐδ' ὀρθοῦσθαι ἐδύνασθε.
N.E.: Όχι μόνο δε φάνηκε, αλλ' ούτε τηλεφώνησε. - ε) Με τα οὐχ ὅπως - ἀλλὰ (καὶ) (όχι μόνο δεν - αλλά και), όταν η πρώτη πρόταση είναι αποφατική και η δεύτερη καταφατική (επιδοτική αποφατική συμπλοκή):
Οὐχ ὅπως ἀγανακτοῦμεν, ἀλλὰ καὶ χαίρομεν, ὅταν ἀκούσωμεν αὐτοὺς τοιοῦτόν τι διαπεπραγμένους.
Οὐχ ὅπως ὑμῖν τῶν αὑτοῦ τι ἐπέδωκεν, ἀλλὰ τῶν ὑμετέρων πολλὰ ὑφῄρηται.
N.E.: Όχι μόνο δεν πειθαρχεί, αλλά και αυθαδιάζει.
|
