Νεοελληνική Γλώσσα (Β΄ Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
Γ ΤΟ Α΄ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής εικόνα

εικόναΑκούω και μιλώ

  1. Εντοπίστε στα κείμενά σας τις σύνθετες λέξεις ηλιόλουστη (κείμ. 1), κατανόηση (κείμ. 4), μονόχρωμη (κείμ. 5).
    Τι μέρος του λόγου είναι το α΄ συνθετικό κάθε λέξης;
  2. Εντοπίστε στα κείμενά σας τις σύνθετες λέξεις εχέμυθος, καθημερινά (κείμ. 4), μονόχρωμη (κείμ. 5). Ψάξτε τη σημασία τους στο λεξικό σας. Με βάση τη σημασία, βρείτε ποια λέξη είναι το α΄ συνθετικό καθεμιάς.
    Τι παρατηρείτε για τη μορφή του α΄ συνθετικού;

 

εικόναΜαθαίνω για το α΄ συνθετικό

εικόνα

 

εικόναΔιαβάζω και γράφω

  1. Σύμφωνα με το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη (http://www.komvos. edu.gr/dictionaries/dictonline/DictOnLineTri.htm), φίλος είναι «άτομο με το οποίο αναπτύσσει κάποιος μια (στενή) κοινωνική σχέση, η οποία βασίζεται στην αμοιβαία αγάπη, συμπάθεια, εκτίμηση». Ψάξτε στο ίδιο λεξικό (έντυπο ή ηλεκτρονικό) τις σημασίες της λέξης όταν χρησιμεύει ως α΄ συνθετικό. Βρείτε τις σύνθετες λέξεις με πρώτο συνθετικό το φιλο-, οι οποίες ορίζονται στις παρακάτω προτάσεις:
    – ο καθηγητής που διδάσκει Αρχαία και Νέα Ελληνικά: ……………………………………………………………………
    – αυτός που του αρέσει κάποιο άθλημα: ……………………………………………………………………...................
    – χρήματα που αφήνουμε σε σερβιτόρο: ……………………………………………………………………..................
    – αυτός που αγαπάει τα ζώα: ……………………………………………………………………..................................
    – αυτός που αγαπάει πολύ τα χρήματα: ……………………………………………………………………....................
    – ένας από αυτούς ήταν ο Αριστοτέλης: ……………………………………………………………………...................
    – αυτός που αγαπάει την ειρήνη: ……………………
    ……………………………………………….............................
  2. Να σχηματίσετε σύνθετες λέξεις με α΄ συνθετικό της καθεμιάς:
    ρήμα: ………………………………………………………….
    ουσιαστικό: …………………………………………………
    επίθετο: ……………………………………………………….
    αριθμητικό: ………………………………………………….
    αντωνυμία: ………………………………………………….

Μαρία Πολυδούρη
«Γιατί μ' αγάπησες»

Μόνο γιατί με κράτησες στα χέρια σου μια νύχτα και με φίλησες στο στόμα, μόνο γι' αυτό είμαι ωραία σαν κρίνο ολάνοιχτο, κι έχω ένα ρίγος στην ψυχή μου ακόμα, μόνο γιατί με κράτησες στα χέρια σου.

εικόνα
Ημερολόγιο 2005, Μαρία Πολυδούρη, επιμ. Χριστίνα Ντουνιά, εκδ. Μεταίχμιο, 2005
Ζωή Κυτοπούλου, Αγάπη, Λεξικό Ελλήνων Καλλιτεχνών, εκδ. Μέλισσα,1998