Γεωλογία - Γεωγραφία (B΄ Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
ΜΑΘΗΜΑ 25 H πολιτική διαίρεση της Ευρώπης
image Σ' αυτό το μάθημα θα μάθω   a Λέξεις - κλειδιά
  • Ποια είναι τα κράτη της Ευρώπης.
  • Ορισμένα κοινά γνωρίσματα των κατοίκων της Ευρώπης.
  • πολιτική διαίρεση • τελωνειακοί έλεγχοι • κοινωνική ανάπτυξη
• οικονομική ανάπτυξη • πολιτισμικά στοιχεία • Ευρωπαϊκή Ένωση.
3 Συνεργάζομαι στην τάξηΧάρτης Χάρτης
1. Εργαστείτε ανά δύο. Συμβουλευτείτε τον πίνακα 25.3 και απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις: Html (javascript) & Google Spreadsheets
 
α. Πόσα είναι τα ευρωπαϊκά κράτη;………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 
β. Ποιο είναι το μεγαλύτερο σε έκταση κράτος;…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
γ. Ποιο είναι το μικρότερο σε έκταση κράτος;……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
δ. Ποιο είναι το μεγαλύτερο σε πληθυσμό κράτος;…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 
ε. Ποιο είναι το μικρότερο σε πληθυσμό κράτος;……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 
στ. Η Ασία, η μεγαλύτερη σε έκταση ήπειρος της Γης, χωρίζεται σε 48 κράτη. Η Ευρώπης είναι τέσσερις φορές μικρότερη σε έκταση από την Ασία. Πιστεύετε ότι τα κράτη της ευρωπαϊκής ηπείρου είναι πολλά ή λίγα σε σχέση με την έκτασή της;…………………………………………………………………………
ζ. Επιστρέψτε για λίγο στο Μάθημα 5. Στην 1η εργασία σχετικά με το επίπεδο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης των Ευρωπαίων είχατε συμπεράνει ότι αυτό είναι υψηλό ή χαμηλό; Παρατηρήστε τον χάρτη 5.2. Το επίπεδο ανθρώπινης ανάπτυξης στην Ευρώπη είναι σε όλα τα κράτη το ίδιο; Απαντήστε μονολεκτικά με ένα «ναι» ή ένα «όχι» Πού μπορείτε να αποδώσετε τις διαφορές; Σημειώστε δύο τουλάχιστον λόγους.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
η. Στον χάρτη 42.1 απεικονίζονται αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Ας υποθέσουμε ότι πρέπει να κατασκευαστεί ένας νέος αγωγός που θα συνδέει τα Ουράλια Όρη, μέσω Μόσχας και Κιέβου, με το Παρίσι. Από ποιες χώρες θα περάσει ο αγωγός; Ποια προβλήματα συνεννόησης (σε γενικές γραμμές) μπορεί να προκύψουν μεταξύ των χωρών από τις οποίες θα περάσει ο αγωγός; Λάβετε υπόψη σας ότι για την κατασκευή ενός μικρού σε μήκος (σε σχέση με άλλους ευρωπαϊκούς) αγωγού πετρελαίου που θα συνδέει το Μπουργκάς της Βουλγαρίας με την Αλεξανδρούπολη στη χώρα μας οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των τριών ενδιαφερόμενων χωρών (Ρωσίας, Βουλγαρίας και Ελλάδας) ξεκίνησαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990, αλλά η κατασκευή του αγωγού δεν είχε ξεκινήσει μέχρι το 2008.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
θ. Σήμερα 27 από τα κράτη της Ευρώπης αποτελούν μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εικόνα 26.1). Στα κράτη που μετέχουν στην Ένωση επιτρέπεται η ελεύθερη διακίνηση εμπορευμάτων και η ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων για σπουδές, εργασία κτλ. χωρίς χρονοβόρες διαδικασίες. Αν ο αγωγός, για τον οποίο έγινε λόγος στην προηγούμενη ερώτηση, περνούσε μόνο από κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα ήταν πιο εύκολο ή πιο δύσκολο να κατασκευαστεί;
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 2.        Εργαστείτε ανά ομάδες. Με τη βοήθεια του χάρτη 25.1 χωρίστε την ήπειρο σε περιοχές και εντοπίστε τα κράτη κάθε περιοχής. Κάθε ομάδα να επιλέξει και να υλοποιήσει μια από τις ακόλουθες εργασίες.

Html (javascript) & Google Spreadsheets Flash applet

 

1η εργασία: Σημειώστε τρία κράτη που βρίσκονται στη δυτική Ευρώπη.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2η εργασία: Σημειώστε τρία κράτη που βρίσκονται στην ανατολική Ευρώπη.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3η εργασία: Σημειώστε τρία κράτη που βρίσκονται στη βόρεια Ευρώπη.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4η εργασία: Σημειώστε τρία κράτη που βρίσκονται στη νότια Ευρώπη.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5η εργασία: Σημειώστε τρία κράτη που βρίσκονται στην κεντρική Ευρώπη.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Κάθε ομάδα να παρουσιάσει συνοπτικά στην τάξη τα αποτελέσματα της εργασίας της.

3 Μελετώ στο σπίτι

Η ευρωπαϊκή ήπειρος κατοικήθηκε από τα πανάρχαια χρόνια (γι' αυτό αποκαλείται και «γηραιά»). Στο έδαφος της αναπτύχθηκαν πολλοί πολιτισμοί, όπως ο αρχαιοελληνικός, ο ρωμαϊκός, ο βυζαντινός, ο σύγχρονος τεχνολογικός. Το καλό κλίμα της και οι πλούσιοι φυσικοί πόροι (νερό, εύφορο έδαφος, δάση, πλωτά ποτάμια, πλούσιο υπέδαφος, εκτεταμένες πεδιάδες) την έκαναν ελκυστική για πολλούς λαούς, οι οποίοι διεκδίκησαν χώρο και πλούτο, γεγονός που οδήγησε συχνά στο παρελθόν σε πολέμους και συμμαχίες. Έτσι, με το πέρασμα του χρόνου προέκυψαν τα κράτη της Ευρώπης, τα οποία σήμερα είναι 46.

Η ήπειρος μας επομένως, αν και μικρή σε έκταση, είναι χωρισμένη σε πολλές μικρές και μεγάλες χώρες, και αυτό οφείλεται τόσο σε γεωγραφικούς όσο και σε ιστορικούς λόγους. Οι μεγάλες εθνικές ομάδες στον ευρωπαϊκό χώρο είναι οι γερμανικές και οι σλαβικές, από τις οποίες προέκυψαν πολλά κράτη: στη Δύση από τις γερμανικές, στην Ανατολή από τις σλαβικές. Ωστόσο, υπάρχουν και «ανάδελφα» έθνη, όπως είναι ενδεικτικά οι Έλληνες, οι Αλβανοί, οι Ούγγροι.

Η κατάτμηση της Ευρώπης σε πολλά κράτη προκάλεσε προβλήματα επικοινωνίας, μετακινήσεων, κατασκευής μεγάλων έργων (οδικών ή σιδηροδρομικών δικτύων), διαχείρισης πόρων (ποταμών, λιμνών, ορυκτού πλούτου) κτλ. Μέρος αυτών των προβλημάτων λύθηκε με τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.


  img25.1
25.1 Πολιτικός χάρτης της Ευρώπης  Χάρτης Flash applet

Γενικά, τα κράτη της ευρωπαϊκής ηπείρου χαρακτηρίζονται από τη μεγάλη ανάπτυξη της βιομηχανικής παραγωγής και του εμπορίου τους, καθώς και από τα πολύ αναπτυγμένα δίκτυα μεταφορών και επικοινωνιών που διαθέτουν. Οι κάτοικοι τους διακρίνονται για τον μεγάλο μέσο όρο ζωής (προσδόκιμο όριο ζωής), τον υψηλό βαθμό μόρφωσης (παράλληλα με τα πολύ χαμηλά ποσοστά αναλφαβητισμού) και το καλό επίπεδο ιατρικής περίθαλψης. Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των ευρωπαϊκών λαών ως προς το επίπεδο της ανθρώπινης ανάπτυξης. Ο πλούτος του εδάφους, η καλή γεωγραφική θέση, το πολιτικό σύστημα και άλλοι λόγοι μπορούν να ερμηνεύσουν αυτές τις διαφορές, οι οποίες με την πάροδο του χρόνου μειώνονται, χωρίς όμως να εξαλείφονται. Βέβαια και μέσα στα ίδια τα κράτη παρατηρούνται μεγάλες διαφορές ως προς το βιοτικό επίπεδο και το επίπεδο ανθρώπινης ανάπτυξης, αφού ακόμη και στις πιο αναπτυγμένες και πλούσιες χώρες υπάρχει ένα ποσοστό πολιτών (διαφορετικό σε κάθε χώρα) που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και δε συμμετέχει ισότιμα στην κοινωνική ζωή. Ανοιχτή δραστηριότητα


  img25.225.2 Χάρτης μικρών κρατών της Ευρώπης Flash applet
Με βάση τα οικονομικά δεδομένα μπορούμε να διακρίνουμε στην Ευρώπη τρεις μεγάλες ομάδες κρατών:

• Τις πολύ αναπτυγμένες και ισχυρές οικονομικά χώρες, οι οποίες βρίσκονται κυρίως στη βόρεια, τη βορειοδυτική και τη δυτική Ευρώπη. Σ' αυτές ωστόσο εντάσσονται και η Ελβετία, η Αυστρία και η Ιταλία.
• Τις αναπτυγμένες χώρες, οι οποίες ακολουθούν πορεία εξομοίωσης με τις ισχυρότερες και βρίσκονται κυρίως στον ευρωπαϊκό νότο (εδώ ανήκει και η χώρα μας). Σ' αυτές ωστόσο εντάσσεται και η Ιρλανδία.
• Τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες, με αρκετά οικονομικά προβλήματα ακόμη, οι οποίες βρίσκονται στην ανατολική Ευρώπη και τη Βαλκανική Χερσόνησο.
Flash applet
Πέρα από τα οικονομικά κριτήρια, η Ευρώπη μπορεί να χωριστεί σε περιοχές ή περιφέρειες και με βάση διάφορα άλλα κριτήρια, όπως είναι ενδεικτικά τα παρακάτω:
• Γεωγραφικά: χώρες βόρειας Ευρώπης (π.χ. Σουηδία), νότιας (π.χ. Ιταλία), ανατολικής (π.χ. Ρωσία) κτλ.
• Γλωσσικά: χώρες με λατινογενή γλώσσα (π.χ. Ισπανία), σλαβική γλώσσα (π.χ. Ουκρανία) κτλ.
• Πολιτικά: κράτη-μέλη Ευρωπαϊκής Ένωσης (π.χ. Βέλγιο), μη μέλη (π.χ. Μολδαβία) κτλ.
• Γεωμορφολογικά: πεδινές χώρες (π.χ. Ρωσία), ημιορεινές (π.χ. Τσεχία) κτλ.
• Κλιματικά: χώρες με ωκεάνιο κλίμα (π.χ. Ολλανδία), με ηπειρωτικό (π.χ. Πολωνία) κτλ.

3 Ταξιδεύω στις χώρες της Ευρώπης

Ρωσία
Η Ρωσία είναι η μεγαλύτερη χώρα του κόσμου σε έκταση. Η έκταση της είναι σχεδόν διπλάσια της υπόλοιπης Ευρώπης και ο πληθυσμός της ίσος με τον πληθυσμό όλων μαζί των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών. Εκτείνεται από την κεντρική Ευρώπη έως τα παράλια του Ειρηνικού Ωκεανού, αποτελώντας μια χώρα με τεράστια ποικιλία κλιμάτων και βλάστησης. Το μεγαλύτερο μέρος της έκτασης της βρίσκεται στην Ασία, ωστόσο, με δεδομένο ότι μεγάλο κομμάτι του ασιατικού τμήματος της καταλαμβάνει η ακατοίκητη σχεδόν Σιβηρία και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της ζει στις περιοχές δυτικά των Ουραλίων, η Ρωσία είναι ουσιαστικά μια ευρωπαϊκή χώρα. Η πρωτεύουσα Μόσχα και η Αγία Πετρούπολη (πρώην Λένινγκραντ) είναι οι δύο μεγαλύτερες πόλεις της χώρας.

Η σύγχρονη Ρωσία προήλθε από τη διάσπαση της Σοβιετικής Ένωσης και σήμερα έχει γρήγορη οικονομική ανάπτυξη, ξεπερνώντας προβλήματα που αντιμετώπισε τη δεκαετία του 1990, μετά την κατάρρευση του προηγούμενου καθεστώτος. Διαχρονικά, η Ρωσία δεν είναι σημαντική μόνο για την οικονομία της, αλλά και για τον πολιτισμό της. Γνωστοί Ρώσοι δημιουργοί είναι, μεταξύ άλλων, ο Λέον Τολστόι, ο Αντόν Τσέχοφ, ο ΝικολάιΓκόγκολ, ο Σεργκέι Αϊζενστάιν, ο Πιοτρ Τσαϊκόφσκι, ο Ίγκορ Στραβίνσκι, ο Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι, ο Φιόντορ Ντοστογιέφσκι κ.ά.

3 Επεκτείνω τις γνώσεις μουFlash applet

Η Ευρώπη στην μυθολογία
Η Ευρώπη στην μυθολογία Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η Ευρώπη ήταν κόρη του βασιλιά της Φοινίκης Αγήνορα. Ο Δίας την είδε κάποτε και εντυπωσιάστηκε από την ομορφιά της. Μεταμορφώθηκε σε κατάλευκο ταύρο, την έκλεψε, έφυγε προς τη θάλασσα και έφτασε κολυμπώντας στην Κρήτη. Από την Ευρώπη, σύμφωνα με τον μύθο, γεννήθηκαν ο Μίνωας, ο Ραδάμανθης και ο Σαρπηδόνας.

Η σημαία της Ελλάδας και τα χρώματα στις σημαίες των κρατών της Ευρώπης
Η σημαία είναι κομμάτι υφάσματος με ένα ή περισσότερα χρώματα και σύμβολα. Η ιδέα της χρήσης σημαίας προήλθε από την ανάγκη να διακρίνονται οι φίλοι από τους εχθρούς κατά τη διάρκεια των μαχών. Η χρήση της σημαίας γενικεύτηκε κατά τον Μεσαίωνα, ενώ οι εθνικές σημαίες της νεότερης εποχής εμφανίστηκαν με τον σχηματισμό των ανεξάρτητων κρατών.

Η εθνική σημαία της Ελλάδας αποτελείται από εννέα οριζόντιες, παράλληλες γραμμές, ίσου πλάτους. Πέντε από αυτές τις γραμμές είναι κυανές και οι υπόλοιπες τέσσερις λευκές. Τα δύο χρώματα εναλλάσσονται, ενώ η πρώτη και η τελευταία γραμμή είναι κυανές. Στο επάνω αριστερό τμήμα της σημαίας σχηματίζεται ένα κυανό τετράγωνο, το οποίο καταλαμβάνουν τρεις κυανές και δύο άσπρες λωρίδες. Μέσα σ' αυτό το τετράγωνο σχηματίζεται λευκός σταυρός.

Στις σημαίες των 46 κρατών της Ευρώπης χρησιμοποιούνται συνολικά εννιά χρώματα, ενώ στις σημαίες των 12 από τα 46 κράτη χρησιμοποιούνται τρία χρώματα σε διάφορους συνδυασμούς, τα οποία είναι το κόκκινο, το λευκό και το μπλε. Τέλος, το πιο διαδεδομένο σύμβολο στις ευρωπαϊκές σημαίες είναι ο σταυρός, ο οποίος υπάρχει στις σημαίες οκτώ κρατών.

Οι χώρες της Υπερκαυκασίας
Στα όρια της Ευρώπης με την Ασία, νότια της οροσειράς του Καυκάσου, βρίσκεται η περιοχή της Υπερκαυκασίας. Βρέχεται από τη Μαύρη και την Κασπία θάλασσα και μοιράζεται σε τρία κράτη, τα οποία άλλοι γεωγράφοι τοποθετούν στην Ευρώπη και άλλοι στην Ασία. Τα κράτη αυτά είναι τα εξής: • Η Αρμενία, η οποία έχει έκταση 29.800 τετρ. χλμ., πληθυσμό 3 εκατομμύρια κατοίκους και πρωτεύουσα το Ερεβάν.
• Το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο έχει έκταση 86.600 τετρ. χλμ., πληθυσμό 7,9 εκατομμύρια κατοίκους και πρωτεύουσα το Μπακού.
• Η Γεωργία, η οποία έχει έκταση 69.700 τετρ. χλμ., πληθυσμό 4,7 εκατομμύρια κατοίκους και πρωτεύουσα την Τιφλίδα.

Η Αρμενία, η Γεωργία και το Αζερμπαϊτζάν έχουν μακραίωνη ιστορία. Ενδεικτικά, η Αρμενία ήταν το πρώτο κράτος στην ιστορία στο οποίο ο χριστιανισμός έγινε επίσημη θρησκεία (το 301 μ.Χ), ενώ στο δυτικό τμήμα της Γεωργίας, στα παράλια της χώρας στον Εύξεινο Πόντο, βρισκόταν ημυθική Κολχίδα των αρχαίων Ελλήνων.

3 Αξιολογώ τι έμαθαFlash applet
1. Αντιστοίχισε τις ευρωπαϊκές χώρες (1η στήλη) με τις πρωτεύουσες τους (2η στήλη):
 
1. Ηνωμένο Βασίλειο α. Παρίσι
2. Γαλλία β. Βουδαπέστη
3. Νορβηγία γ. Βίλνιους
4. Μάλτα δ. Μπρατισλάβα
5. Λιθουανία ε. Βέρνη
6. Ουκρανία στ. Λονδίνο
7. Ρωσία ζ. Κίεβο
8. Σλοβακία η. Όσλο
9. Ουγγαρία θ. Βαλέτα Flash applet
10. Ελβετία ι. Μόσχα
2. Με τη βοήθεια του χάρτη 25.1 και του πίνακα 25.3 γράψε:

α. Τα πέντε μεγαλύτερα και τα πέντε μικρότερα ευρωπαϊκά κράτη σε έκταση.
β. Τα πέντε μεγαλύτερα και τα πέντε μικρότερα ευρωπαϊκά κράτη σε πληθυσμό.
γ. Τα πέντε νησιωτικά κράτη της Ευρώπης.
δ. Τα κράτη των πέντε μεγάλων χερσονήσων της Ευρώπης (Σκανδιναβική, Ιταλική, Ιβηρική, Βαλκανική, Γιουτλάνδης)
Html (Imagine applet)
Kράτος

Πρωτεύουσα

Περιοχή Ευρώπης

Πληθυσμός

Έκταση
(τετρ. χλμ.)

Πυκνότητα πληθυσμού (κάτ./τετρ. χλμ.)

Κατά κεφαλήν
Α.Ε.Π. (σε $)

Άγιος Μαρίνος Άγιος Μαρίνος Νότια 28.000 61 486 34. 100
Αλβανία Τίρανα Νοτιοανατολική 3.874.000 28.748 135 5.500
Ανδόρα Ανδόρα Λα Βέλια Νοτιοδυτική 71.822 468 154 38.800
Αυστρία Βιέννη Κεντρική 8.117.754 83.845 97 39.000
Βατικανό Βατικανό Νότια 821 0,44 1.866 -
Βέλγιο Βρυξέλλες Δυτική 10.511.500 30.518 345 36.500
Βόρεια Μακεδονία Σκόπια Νοτιοανατολική 2.038.500 25.713 79 8.400
Βοσνία-Ερζεγοβίνη Σαράγεβο Νοτιοανατολική 4.552.200 51.129 89 6.600
Βουλγαρία Σόφια Νοτιοανατολική 7.679.300 110.994 69 11.800
Γαλλία Παρίσι Δυτική 63.392.150 543.965 117 33.800
Γερμανία Βερολίνο Κεντρική 82.111.000 356.974 230 34.400
Δανία Κοπεγχάγη Κεντρική 5.447.100 43.094 127 37.400
Ελβετία Βέρνη Κεντρική 7.507.300 39.988 188 39.800
Ελλάδα Αθήνα Νοτιοανατολική 11.171.000 131.957 85 30.500
Εσθονία Ταλίν Ανατολική 1.344.700 45.227 30 21.800
Ηνωμένο Βασίλειο Λονδίνο Βορειοδυτική 60.393.000 241.752 250 35.300
Ιρλανδία Δουβλίνο Βορειοδυτική 4.209.000 70.285 60 45.600
Ισλανδία Ρέικιαβικ Βορειοδυτική 307.670 103.000 3 39.400
Ισπανία Μαδρίτη Νοτιοδυτική 44.474.630 504.782 88 33.700
Ιταλία Ρώμη Νότια 58.751.200 301.302 195 31.000
Κροατία Ζάγκρεμπ Νοτιοανατολική 4.442.800 56.538 79 15.500
Κύπρος Λευκωσία Νοτιοανατολική 778.550 9.251 84 27.100
Λετονία Ρίγα Ανατολική 2.281.300 64.589 35 17.700
Λευκορωσία Μινσκ Ανατολική 9.274.700 207.595 47 10.200
Λιθουανία Βίλνιους Ανατολική 3.385.000 65.300 52 16.700
Λιχτενστάιν Βαντούζ Κεντρική 35.175 160 220 25.000
Λουξεμβούργο Λουξεμβούργο Δυτική 459.500 2.586 178 80.800
Μάλτα Βαλέτα Νότια 406.020 316 1.285 23.200
Μαυροβούνιο Ποντγκόριτσα Νοτιοανατολική 631.000 14.026 45 3.800
Μολδαβία Κισινάου Ανατολική 4.320.500 33.700 128 2.200
Μονακό Μονακό Νότια 32.670 2 16.335 30.000
Νορβηγία Όσλο Βόρεια 4.681.200 323.877 15 55.600
Ολλανδία Άμστερνταμ Δυτική 16.358.000 41.865 391 38.600
Ουγγαρία Βουδαπέστη Κεντρική 10.064.000 93.030 108 19.500
Ουκρανία Κίεβο Ανατολική 46.300.000 603.700 77 6.900
Πολωνία Βαρσοβία Κεντρική 38.125.500 312.685 122 16.200
Πορτογαλία Λισαβόνα Νοτιοδυτική 10.569.600 92.389 115 21.800
Ρουμανία Βουκουρέστι Νοτιοανατολική 21.565.200 237.500 91 11.100
Ρωσία* Μόσχα Ανατολική 141.377.750 17.540.000 8 14.600
Σερβία Βελιγράδι Νοτιοανατολική 10.150.300 88.361 115 7.700
Σλοβακία Μπρατισλάβα Κεντρική 5.393.650 49.036 110 19.800
Σλοβενία Λιουμπλιάνα Νοτιοανατολική 2.010.400 20.253 99 27.300
Σουηδία Στοκχόλμη Βόρεια 9.113.300 449.964 20 36.900
Τουρκία* Άγκυρα Νοτιοανατολική 73.427.000 780.580 94 9.400
Τσεχία Πράγα Κεντρική 10.287.200 78.864 131 24.400
Φινλανδία Ελσίνκι Βόρεια 5.277.000 338.144 16 35.500
(*Το μεγαλύτερο τμήμα της Ρωσίας και της Τουρκίας βρίσκεται στην ασιατική ήπειρο.)
25.3 Τα κράτη της Ευρώπης το 2006 Html (javascript) & Google Spreadsheets