Εικαστικά Α΄ Γυμνασίου - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
4 Σχέδιο για όλους
4. ΣXEΔΙΟ ΓΙΑ ΟΛΟYΣ
Μορφικά στοιχεία*. Μορφοποίηση*
88. Οι αμπελώνες στο χιονισμένο τοπίο γίνονται 

                    αντιληπτοί ως σύνολο σημείων.
88. Οι αμπελώνες στο χιονισμένο τοπίο γίνονται αντιληπτοί ως σύνολο σημείων.

Το σημείο
Με το άγγιγμα του πινέλου σου στο χαρτί, το πρώτο ίχνος που θα δημιουργήσεις είναι ένα σημείο. Συνήθως δεν του δίνεις καμία σημασία κι όμως το μικρό αυτό σημάδι έχει τη δική του αξία στην εικαστική γλώσσα. To σημείο, η γραμμή και η επιφάνεια αποτελούν τα πλαστικά στοιχεία (το αλφαβητάρι) του σχεδίου.
Το εικαστικό σημείο, σε αντίθεση με το γεωμετρικό, έχει και σχήμα και διαστάσεις. Ανάλογα με τη θέση του, το μέγεθος, το χρώμα και τη σχέση του με τα υπόλοιπα σχήματα, αποκτά διαφορετικό νόημα και συμβολισμό. Πολλά σημεία μαζί δημιουργούν μια σύνθεση. Στη Μοντέρνα Τέχνη, το σημείο πολλές φορές χρησιμοποιήθηκε σαν το μοναδικό στοιχείο της σύνθεσης. Στη φύση, καθετί που κοιτάζεις από μακριά, τις περισσότερες φορές, το αντιλαμβάνεσαι σαν σημείο. Το ίδιο συμβαίνει και με τα σύνολα των μικρών πραγμάτων: τις σταγόνες, τα έντομα, τα βότσαλα, τις φυλλωσιές κτλ.

89. « Xαρταετοί» Ελένη Κ. 13 ετών
89. « Xαρταετοί» Ελένη Κ. 13 ετών

 

90. Γκ.Νοβέλλι «Μια ανατολή για τη Μαρίνα» 1964 Ο Νοβέλλι ζωγράφισε μια λυρική και δυναμική ταυτόχρονα σύνθεση χρησιμοποιώντας σχεδόν κατ' αποκλειστικότητα σημεία.

90. Γκ.Νοβέλλι «Μια ανατολή για τη Μαρίνα» 1964 Ο Νοβέλλι ζωγράφισε μια λυρική και δυναμική ταυτόχρονα σύνθεση χρησιμοποιώντας σχεδόν κατ' αποκλειστικότητα σημεία.

Μαγικές εικόνες
ΕικόναΚάνε μια μεγάλη ποικιλία σημείων. Για να το πετύχεις, πρέπει να χρησιμοποιήσεις στρογγυλά και τετράγωνα πινέλα, διαφορετικών μεγεθών ή μαλακό μολύβι, παστέλ κτλ. Ζωγράφισε με διάφορους τρόπους: απαλά, δυνατά, προσεκτικά, γρήγορα, ρυθμικά, ακατάστατα, χτυπώντας το πινέλο στο χαρτί, πιτσιλώντας κτλ.
Έπειτα αφαίρεσε από ένα χαρτονάκι ένα τετράγωνο 10x10 εκ. και κίνησε το χαρτόνι με το κενό πάνω στο ζωγραφισμένο χαρτί σου, διαλέγοντας το τμήμα με την πιο ενδιαφέρουσα ρυθμική σύνθεση. Σημείωσε μ' ένα μολύβι τα μέρη που έχεις επιλέξει μ' αυτό τον τρόπο και κόψε τα. Κάνε ομάδες με 4-6 τετράγωνα απ' αυτά και τοποθέτησέ τα σ' ένα μεγάλο χαρτόνι. Άλλαξέ τους θέσεις πολλές φορές για να βρεις τη θέση στην οποία ισορροπούν οπτικά και κόλλησέ τα, αφού πρώτα υπολογίσεις τις αποστάσεις μεταξύ τους.

Σχέδιο για όλους

 

β. Με μια κίνηση
Η γραμμή

Η περιπέτεια της γραμμής
Η γραμμή, που τόσο συχνά χρησιμοποιείς στη ζωγραφική, γεννιέται από την κίνηση του χεριού σου. Είναι η τροχιά που διαγράφει ένα σημείο στη ζωγραφική επιφάνεια.   
Στη φύση θα συναντήσεις γραμμές σαν πορείες κάποιας κίνησης. Οι καλλιτέχνες χρησιμοποιούν τη γραμμή άλλοτε ως περίγραμμα και άλλοτε ως κύριο στοιχείο μιας επιφάνειας. Στη γλυπτική και την αρχιτεκτονική οι γραμμές αναπτύσσονται στο χώρο.
Yπάρχουν διάφορα είδη γραμμών: κάθετες, οριζόντιες, πλάγιες, ευθείες, καμπύλες, ελεύθερες, κυματοειδείς, διακεκομμένες κ ά.
Στο εικαστικό έργο η κάθε γραμμή έχει και το δικό της, ιδιαίτερο χαρακτήρα, που προσδιορίζεται από τις εμπειρίες του ανθρώπου, για παράδειγμα, η οριζόντια υποβάλλει την ηρεμία, η κάθετη τη σταθερότητα και την αυστηρότητα, η πλάγια την ανησυχία κτλ.
Πολλές γραμμές μαζί δημιουργούν μια σύνθεση της οποίας η σημασία εξαρτάται από το πλήθος, τη θέση, τη διάσταση, την κατεύθυνση και το πάχος τους, καθώς και τη σχέση τους με τα γύρω σχήματα.

Με τη δική σου τη γραμμή
ΕικόναΆφησε αυθόρμητα το χέρι σου ελεύθερο να τρέξει πάνω στο χαρτί, κάνοντας μια γραμμή που να καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της ζωγραφικής σου επιφάνειας. Κοίταξε απ' όλες τις πλευρές το σχήμα που δημιουργήθηκε και συνέχισέ το για να φτιάξεις ένα παράξενο πρόσωπο ή ένα πλάσμα της φαντασίας σου, προσθέτοντας διαφορετικά είδη γραμμών.
Εικόνα Ζωγράφισε με μονοκονδυλιά ένα γνωστό αντικείμενο.

92. Η πρώτη γραμμή

92. Η πρώτη γραμμή

91. Δ. Μυταράς «Μορφή» 1986
91. Δ. Μυταράς «Μορφή» 1986
Η μορφή σχεδιάστηκε με μια γρήγορη και δυναμική γραμμή, η οποία δεν περιγράφει τη φόρμα αλλά πλουτίζει με δυναμισμό την εκφραστικότητα του έργου.

93. Στην παλιά πόρτα διακρίνονται οι φυσικές γραμμές των νερών του ξύλου και οι τεχνητές γραμμές της κατασκευής της.
93. Στην παλιά πόρτα διακρίνονται οι φυσικές γραμμές των νερών του ξύλου και οι τεχνητές γραμμές της κατασκευής της.
4 Σχέδιο για όλους

 

γ. Η μορφή

 

 

 



 

94. Γ. Μπουζιάνης «Μητέρα και γιος» 1931. Ο καλλιτέχνης σχεδιάζει τα πρόσωπα σαν κύκλους.

94. Γ. Μπουζιάνης «Μητέρα και γιος» 1931. Ο καλλιτέχνης σχεδιάζει τα πρόσωπα σαν κύκλους.

 
Η γλώσσα των μορφών
Αν οι δυο άκρες μιας γραμμής πλησιάσουν η μία με την άλλη ή ενωθούν μεταξύ τους, δημιουργούν ένα σχήμα. Οι κηλίδες επίσης των χρωμάτων δημιουργούν σχήματα. Τα σχήματα παριστάνουν άλλοτε φυσικές μορφές (πρόσωπα, ζώα κ.ά.) και άλλοτε γεωμετρικές (κύκλους, τετράγωνα, τρίγωνα). Kάθε μορφή είναι ένα κομμάτι της ζωγραφικής επιφάνειας που έχει ένα περίγραμμα, το πάνω και το κάτω μέρος, τις πλευρές του και μια κατεύθυνση (οριζόντια, κάθετη, πλάγια). Μπορεί να είναι συμμετρική (με κανονικές αναλογίες) ή ασύμμετρη (με ακανόνιστο σχήμα). Ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τις μορφές εξαρτάται από τη θέση τους στη ζωγραφική επιφάνεια (πάνω-κάτω, δεξιά-αριστερά) και τη σχέση τους με τα υπόλοιπα σχήματα (μεγαλύτερη-μικρότερη, ψηλότερη-κοντύτερη, φαρδύτερη-στενότερη).
Στη γλυπτική και την αρχιτεκτονική οι μορφές είναι τρισδιάστατες.
Κάθε μορφή έχει το δικό της νόημα και χαρακτήρα: Οι κυκλικές μορφές θεωρούνται κλειστές και συγκεντρωμένες. Οι τριγωνικές είναι γεμάτες ένταση. Οι τετράγωνες είναι στατικές και συμμετρικές. Παρόμοιο χαρακτήρα έχουν και οι τρισδιάστατες μορφές: οι σφαιρικές, οι κυβικές και οι πυραμιδοειδείς .

 

 



 

 

95. «Καθαρή Δευτέρα» Γιάννης Λ. 12 ετών.
Ο Γιάννης έφτιαξε τις πολυκατοικίες σαν παραλληλόγραμμα και τους χαρταετούς σαν πολύγωνα.

95. «Καθαρή Δευτέρα» Γιάννης Λ. 12 ετών Ο Γιάννης έφτιαξε τις πολυκατοικίες σαν παραλληλόγραμμα και τους χαρταετούς σαν πολύγωνα.
Σχέδιο για όλους

 

96. Δ. Διαμαντόπουλος «Η μαθήτρια» 1937-49 Ο καλλιτέχνης με τη σχηματοποίηση πλάθει μια μνημειακή μορφή, εκφράζοντας τις σταθερές αξίες της ηρωικής εποχής που έζησε.
96. Δ. Διαμαντόπουλος «Η μαθήτρια» 1937-49 Ο καλλιτέχνης με τη σχηματοποίηση πλάθει μια μνημειακή μορφή, εκφράζοντας τις σταθερές αξίες της ηρωικής εποχής που έζησε.

Πως σχεδιάζουν οι καλλιτέχνες

Ορισμένοι παραστατικοί καλλιτέχνες αποδίδουν τις μορφές τους εντάσσοντάς τις σε βασικά γεωμετρικά σχήματα: τον κύκλο, το τρίγωνο και το τετράγωνο στη ζωγραφική, ενώ στη γλυπτική στη σφαίρα, στην πυραμίδα και στον κύβο. Από την ένταξη αυτή προκύπτουν απλοποιημένα σχήματα τα οποία στο εικαστικό γλωσσάρι ονομάζονται φόρμες. Η λέξη προέρχεται από τον ιταλικό όρο forma που σημαίνει σχήμα.
Παρατήρησε την εικόνα 96. Η μορφή της μαθήτριας δεν έχει λεπτομέρειες. O καλλιτέχνης χρησιμοποιεί απλές φόρμες για ν' αναδείξει ό,τι θεωρεί σημαντικό.

Μορφοποιώ
ΕικόναΣχεδίασε ένα γεωμετρικό σχήμα και χώρισέ το με γραμμές που να ξεκινούν και να καταλήγουν στο περίγραμμα. Χώρισέ το σε κομμάτια κόβοντας στις γραμμές. Μην πετάξεις τίποτα. Απομάκρυνε τα κομμάτια ή ξεδίπλωσέ τα, ώσπου να δημιουργηθεί μια καινούργια μορφή με ισορροπημένη σύνθεση και κόλλησέ τα στη νέα τους θέση (εικ.98).
ΕικόναΣύγκρινε μια φυσική μορφή με την ανάλογη γεωμετρική φόρμα (εικ. 97). Κόψε τη φόρμα αυτή σε χρωματιστό χαρτί. Σ' αυτήν πρόσθεσε ή αφαίρεσε τα απαραίτητα κομμάτια προκειμένου να μοιάζει περισσότερο με το θέμα σου. Ό,τι κομμάτι σου περισσέψει, χρησιμοποίησέ το για να αποδώσεις τις λεπτομέρειες. Μπορείς να αντικαταστήσεις μερικά κομμάτια με χαρτιά του ίδιου σχήματος σε διαφορετικά χρώματα (εικ 97).
ΕικόναΜεταμόρφωσε την έτοιμη φόρμα ενός πλαστικού μπουκαλιού σε ανθρώπινη φιγούρα, προσθέτοντας κεφάλι και ρούχα με διάφορα υλικά.

 

97. Το σύμβολο του καρότου από ένα τρίγωνο. Μίμης Μ. 13 ετών.
97. Το σύμβολο του καρότου από ένα τρίγωνο. Μίμης Μ. 13 ετών.
98. Τετράγωνο αναπτυγμένο στο χώρο
98. Τετράγωνο αναπτυγμένο στο χώρο
99. «Η συμπλοκή» Δημήτρης Ι. 12 ετών Μορφοποίηση της γραμμής σε σύμπλεγμα ανθρώπων
99. «Η συμπλοκή» Δημήτρης Ι. 12 ετών
Μορφοποίηση της γραμμής σε σύμπλεγμα ανθρώπων
4 Σχέδιο για όλους
100
100. 101. Tονικές διαφορές ανάμεσα στα μπροστινά και στα πίσω επίπεδα
101. Tονικές διαφορές ανάμεσα στα μπροστινά και στα πίσω επίπεδα
δ. Το βάθος
Προοπτική

Πολλές φορές ζωγραφίζοντας θα έχεις αναρωτηθεί με ποιο τρόπο θα μπορούσες να αποδώσεις την αίσθηση του βάθους, π.χ. πώς να κάνεις ένα τοπίο που να έχει μπροστά λουλούδια, πίσω σπίτια και στο βάθος βουνά;
Θα έχεις ασφαλώς παρατηρήσει ότι τα έργα μερικών ζωγράφων δίνουν την εντύπωση ότι κοιτάς την εικόνα από ένα παράθυρο και ότι θα μπορούσες ακόμα και να περπατήσεις μέσα σ' αυτή.
Μπορείς να καταλάβεις τον τρόπο με τον οποίο αλλάζουν τα αντικείμενα λόγω της απόστασης παρατηρώντας τη φύση.

Το μέγεθος
Στην εικόνα 103 σύγκρινε το μέγεθος των καθισμένων ανθρώπων στο πρώτο επίπεδο, με τους ανθρώπους που στέκονται στο βάθος. Στην εικόνα 108 σύγκρινε το μέγεθος του τραπεζιού με εκείνο των σπιτιών.

Η κάλυψη
Σε όλες τις εικόνες παρατήρησε ποιο αντικείμενο καλύπτει και ποιο καλύπτεται, σε σχέση με τη θέση τους στο χώρο.

Οι λεπτομέρειες
Στην εικόνα 100 πού διακρίνεις τις περισσότερες λεπτομέρειες;

 

102
102.
103. Mείωση των μεγεθών λόγω της απόστασης
103. Mείωση των μεγεθών λόγω της απόστασης
104. Χάρτινη κατασκευή μαθητή της Α' Γυμνασίου
104. Χάρτινη κατασκευή μαθητή της Α' Γυμνασίου
Σχέδιο για όλους

 

Το χρώμα
Σύγκρινε τα μπροστινά με τα πίσω χρώματα των επίπεδων στις εικόνες 100, 105 και 108.
Θα διαπιστώσεις ότι όποιο αντικείμενο βρίσκεται κοντά φαίνεται μεγαλύτερο απ' αυτό που είναι πιο πίσω. Τα αντικείμενα που είναι κοντά καλύπτουν ένα μέρος όσων βρίσκονται πίσω. Στα αντικείμενα που είναι πολύ κοντά, διακρίνεται ακόμα και η υφή τους, ενώ όσο απομακρύνεται, τόσο λιγότερες λεπτομέρειες φαίνονται.
Όσο πλησιάζουν τ' αντικείμενα, τόσο τα χρώματά τους φαίνονται πιο ζωηρά. Στα μακρινά αντικείμενα τα χρώματα φαίνονται αχνά.
105
105.
106. Όσο μεγαλώνει η απόσταση, οι λεπτομέρειες χάνονται
106. Όσο μεγαλώνει η απόσταση, οι λεπτομέρειες χάνονται

Δημιουργώ χώρο
ΕικόναΣτα έργα σου μπορείς να χρησιμοποιήσεις κάθε αλλοίωση χωριστά ή και όλες μαζί. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι κάποιος τρόπος αναπαράστασης του βάθους είναι ο πιο σωστός. Διάλεξε όποιον ταιριάζει στις ανάγκες του έργου σου. Έχεις τη δυνατότητα ακόμα και να τους αγνοήσεις (εικ.109).

Κατασκευάζω ένα σκηνικό
ΕικόναΜε αφορμή μια φανταστική ιστορία που μπορεί να ζωντανέψει θεατρικά, κατασκεύασε μια μικρή μακέτα σκηνικού. Ένας τρόπος για να εργαστείς είναι αυτός που έχει χρησιμοποιηθεί στην εικόνα 104.

ΕικόναΆλλος τρόπος είναι ν' αντικαταστήσεις το χώρο με ένα κουτί ανοιχτό από την μπροστινή του όψη. Τα στοιχεία του σκηνικού σου μπορεί ν' αποτελούνται από διάφορα φυσικά ή βιομηχανικά υλικά, χαρτοπολτό κ.ά.

102
4 Σχέδιο για όλους

 

110. Αν τραβήξουμε γραμμές στις βάσεις και στις κορυφές των σπιτιών, θα βρούμε το σημείο φυγής και το ύψος του ορίζοντα. Αυτό το σημείο αντιστοιχεί στη θέση που βρίσκεται απέναντι από τη θέση του παρατηρητή.

 

εικόνα 111, 112, 113

110. Αν τραβήξουμε γραμμές στις βάσεις και στις κορυφές των σπιτιών, θα βρούμε το σημείο φυγής και το ύψος του ορίζοντα. Αυτό το σημείο αντιστοιχεί στη θέση που βρίσκεται απέναντι από τη θέση του παρατηρητή.

ε. Το τρισδιάστατο
Γεωμετρική προοπτική

 

Ένα ζωγραφικό έργο είναι επίπεδο, συνεπώς έχει δυο διαστάσεις: το μήκος και το ύψος. Η τρίτη διάσταση, το βάθος, μπορεί να αποδοθεί με το προοπτικό σχέδιο*. Η προοπτική είναι η τεχνική που μας επιτρέπει να αναπαραστήσουμε τα αντικείμενα με το βάθος τους στον τρισδιάστατο χώρο, με αναλογίες παρόμοιες με τις πραγματικές.
Παρατήρησε τη φωτογραφία 110. Όλες οι γραμμές που φεύγουν προς το βάθος και στην πραγματικότητα είναι παράλληλες, φαίνονται να ενώνονται σ' ένα μοναδικό σημείο, μετατρέπονται δηλαδή σε συγκλίνουσες. Για να κατασκευάσεις ένα προοπτικό σχέδιο, θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσεις τρία στοιχεία:
• Τη γραμμή του ορίζοντα που βρίσκεται πάντα στο ύψος του ματιού. Στη θάλασσα μπορούμε να τη διακρίνουμε, διαφορετικά πρέπει να τη φανταστούμε.
Το σημείο φυγής που βρίσκεται πάντα στον ορίζοντα και σ' αυτό συγκλίνουν και καταλήγουν όλες οι γραμμές του βάθους.

Ζωγραφίζω προοπτικά
Εικόνα Σχεδίασε προοπτικά μια φανταστική πλατεία. Κόψε από περιοδικά ανθρώπινες φιγούρες και κόλλησέ τις στη σωστή τους θέση. Αν θέλεις, αντί για τις έτοιμες, μπορείς να χρησιμοποιήσεις ζωγραφισμένες φιγούρες.

ΕικόναΖωγράφισε προοπτικά με θέματα: «Μια γωνιά της γειτονιάς μου», «Παρέλαση», «Μακρινό τοπίο».

Σχέδιο για όλους

 

στ. Η απόδοση του χώρου
Συγκριτικά παραδείγματα Εικόνα

Η αναπαράσταση του χώρου στη ζωγραφική εξυπηρετεί τις εκφραστικές ανάγκες του καλλιτέχνη και αποτελεί πλαστικό στοιχείο της τεχνοτροπίας του.

Οι Αιγύπτιοι από την 3η χιλιετία π. Χ. πίστευαν ότι η ζωγραφική τους εξασφάλιζε την αιώνια ζωή και ο χώρος τους δεν ήταν περιγραφικός, αλλά επίπεδος και συμβολικός.

Στη Βυζαντινή Τέχνη από τον 4ο αι. μ.Χ. καθιερώθηκε ο συμβολικός χώρος, διότι εναρμονίστηκε με το πνευματικό περιεχόμενο της αγιογραφίας. Το χρυσό φόντο που θαμποφέγγει πίσω από τις ιερές μορφές, συμβολίζει τον ουρανό, όπου τίποτα φυσικό ή ρεαλιστικό δε συντελείται (εικ.115).

 

116. Γ. Βαν Άυκ «Ένθρονη Παναγία» 1430

115. Θεοφάνης ο Κρης Αρχάγγελος Γαβριήλ 1542
115. Θεοφάνης ο Κρης Αρχάγγελος Γαβριήλ 1542

 

Ο ρεαλιστικός τρόπος απόδοσης του χώρου (κοντά στην πραγματικότητα) συστηματοποιήθηκε και αποθεώθηκε κατά την περίοδο της Αναγέννησης (15ος αι.) Η κατάκτηση της γεωμετρικής προοπτικής έδινε την ψευδαίσθηση ότι η ζωγραφική επιφάνεια είναι ένα άνοιγμα απ' όπου ο θεατής μπορεί να εισχωρήσει στο έργο.

ιδεώδη της Αναγέννησης που ήταν η κλασική τέχνη και η γνώση της επιστήμης αποτέλεσαν για μεγάλο χρονικό διάστημα αποκλειστική κατάκτηση των Ιταλών αναγεννησιακών καλλιτεχνών. Το πάθος όμως για μια τέχνη πιστή στην πραγματικότητα διαδόθηκε την ίδια εποχή και στους καλλιτέχνες του βορρά (εικ.116).




116. Γ. Βαν Άυκ «Ένθρονη Παναγία» 1430

4 Σχέδιο για όλους

 

117. Ε. Ντεγκά «Μπαλαρίνα» 1880
117. Ε. Ντεγκά «Μπαλαρίνα» 1880
118. Kλιούιν « Σφαιρική μη-αντικειμενική σύνθεση» 1922-25. Ο χώρος αποδίδεται με τη διαφάνεια και την επικάλυψη.
118. Kλιούιν « Σφαιρική μη-αντικειμενική σύνθεση» 1922-25. Ο χώρος αποδίδεται με τη διαφάνεια και την επικάλυψη.

Η αφηρημένη ζωγραφική απέδωσε το χώρο χωρίς την απεικόνιση της υλικής μορφής (εικ.118).
Μια τάση του κυβισμού αμφισβήτησε την αξία της ψευδαίσθησης του βάθους και κατάργησε την απεικόνιση της τρίτης διάστασης (εικ.119).
Στη γλυπτική χώρος θεωρείται το κενό μέσα στο οποίο αναπτύσσεται ο όγκος του γλυπτού. Ο χώρος αποτελεί μέρος της σύνθεσης του γλυπτού που περιβάλλει το γλυπτό και «γεμίζει» τα κενά του. (εικ.117).

Τα έργα της αρχιτεκτονικής συνδυάζουν τον εξωτερικό όγκο με τον εσωτερικό κενό χώρο. Εξωτερικά αποτελούν αναπόσπαστο σύνολο με το χώρο που βρίσκονται, ενώ το εσωτερικό τους βιώνεται σαν λειτουργικός χώρος και αποτελείται από χώρους στάσης και χώρους κίνησης. (εικ.120).




119. Π. Πικάσο «Νεκρή φύση με κιθάρα» 1925.
119. Π. Πικάσο «Νεκρή φύση με κιθάρα» 1925.
120. Αvanti Architects. ACAD Center Kεντρικό Νοσοκομείο του Μίντλεσεξ 1995-2000.
120. Αvanti Architects. ACAD Center Kεντρικό Νοσοκομείο του Μίντλεσεξ 1995-2000.
Σχέδιο για όλους

 

Tι θυμάμαι

  • Παρομοίασε διαφορετικά είδη συνόλων σημείων με φυσικές μορφές και εξήγησε την άποψή σου.
  • Πώς δημιουργούνται οι γραμμές και πόσα είδη γραμμών γνωρίζεις;
  • Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ζωγραφικού και γεωμετρικού σημείου;
  • Περίγραψε τα συναισθήματα που σου δημιουργεί μια τεθλασμένη γραμμή και μια γραμμή ελαφρά καμπύλη και προσπάθησε να υποθέσεις τους λόγους.
  • Κάνε ένα γρήγορο σχέδιο, χρησιμοποιώντας τη γραμμή που εκφράζει τα συναισθήματα της στιγμής.
  • Ποια από τα γεωμετρικά σχήματα θεωρούνται βασικά;
121. Ν. Λύτρας «Το ψαριανό μοιρολόι» 1888
121. Ν. Λύτρας «Το ψαριανό μοιρολόι» 1888
  • Μπορείς να αναφέρεις μια στατική και μια δυναμική γεωμετρική μορφή;
  • Με ποιους τρόπους αποδίδεται η αίσθηση του βάθους στη ζωγραφική;
  • Παρατήρησε προσεκτικά μια καρέκλα που πατάει χαμηλότερα από το ύψος των ματιών σου. Αν διακρίνεις κάποιες διαφορές ανάμεσα στα πόδια της, περίγραψέ τις.
  • Πώς εννοούμε το χώρο στη γλυπτική και πώς στη ζωγραφική;
  • Αντίγραψε σε τρία διαφανή χαρτιά τα διαφορετικά πλάνα της εικόνας 121 ως εξής: Στο ένα χαρτί απομόνωσε ό,τι βρίσκεται στο πρώτο επίπεδο, στο άλλο σχεδίασε ό,τι υπάρχει στο μεσαίο επίπεδο και στο τρίτο ό,τι υπάρχει στο βάθος. Σύγκρινε μεταξύ τους τις τρεις εικόνες.

Γλωσσάρι

Προοπτικό σχέδιο: Το σχέδιο που απεικονίζει τα αντικείμενα έτσι ώστε να φαίνονται ότι έχουν όγκο και βρίσκονται σ' έναν τρισδιάστατο χώρο.
Μορφικό στοιχείο: Στοιχείο της μορφής.
Μορφοποίηση: Η δημιουργία μιας μορφής.

Μπουζιάνης Γεώργιος (1885-1959) (εικ.94). Σπούδασε στην Αθήνα και το Μόναχο. Yπήρξε ο πρώτος Έλληνας καλλιτέχνης που δημιούργησε στα πλαίσια ενός δυτικού ευρωπαϊκού κινήματος, κατά την εποχή που αναπτυσσόταν. Έπλασε δραματικές, εξπρεσιονιστικές μορφές με πλούσιο χρώμα και εμφανή χειρονομία. Πολλές φορές άρχιζε πρώτα από το χρώμα και στη συνέχεια σχεδίαζε.

Διαμαντόπουλος Διαμαντής (1914-1995) (εικ.96). Ανθρωποκεντρικός ζωγράφος. Στρατεύτηκε για τέσσερα χρόνια και πολέμησε. Από την περίοδο αυτή διαμόρφωσε το προσωπικό του ύφος με τις επικές μορφές, το νευρικό περίγραμμα και τη μεγάλη, τολμηρή φόρμα. Στο έργο του κατατίθενται τα δραματικά του βιώματα στις δύσκολες μέρες της Κατοχής και του Εμφυλίου πολέμου.