Μουσική (ΣΤ΄Δημοτικού) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
2.Ο ήχος και... εμείς
Εικόνα
ΕικόναΘα διερευνήσουμε τη μεγάλη επίδραση του ήχου στη ζωή μας.
ΕικόναΘα γνωρίσουμε το δρόμο που ακολουθεί ο ήχος για να φτάσει
στο μυαλό μας.
ΕικόναΘα πειραματιστούμε με την ακοή και τη φωνή μας.
ΕικόναΘα δούμε πώς ένα ηχητικό φαινόμενο γίνεται αφορμή για τη
δημιουργία ενός μύθου.
ΕικόναΘα γνωρίσουμε τα επαγγέλματα που έχουν σχέση με τον ήχο.
ΕικόναΘα κατασκευάσουμε τον δικό μας παλμογράφο.
Εικόνα

Εικόνα

Oι ήχοι έχουν τεράστια επίδραση στη ζωή μας. Μας ειδοποιούν για κινδύνους -και όχι μόνο-, δίνουν την ικανότητα να επικοινωνούμε με τους άλλους και μας προσφέρουν την απόλαυση της μουσικής. Όλα τα αντικείμενα και τα όντα παράγουν ήχους,ανάλογα με τη φύση τους και τη συγκεκριμένη κατάσταση στην οποία βρίσκονται.


Εικόνα
Εικόνα
Ήχος και...αφτί

Φανταστείτε ότι βρίσκεστε στο Μέγαρο Μουσικής και μια πλήρης συμφωνική ορχήστρα ερμηνεύει ένα κονσέρτο του Μότσαρτ.

Η ακουστικη μας ικανότητα οφείλεται στο τύμπανο του αφτιού μας- που είναι ένα ημιδιαφανές ελαστικό κομμάτι σάρκας με διάμετρο 6 χιλιοστά και πάχος 0,75 χιλιοστά-

και μεταδίδει σε κάθε κλασμα δευτερολέπτου με ακρίβεια, κάθε δόνηση που προέρχεται από τα εκατό περίπου όργανα της ορχήστρας, την κάθε μια ξεχωριστά αλλά και όλες μαζί!Για σκεφτείτε το!

Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν στις θαυμαστές ιδιότητες των ήχων. Ο Ορφέας, με τη δύναμη της μουσικής του, έφερε πίσω στη ζωή την αγαπημένη τπου Ευρυδίκη, ενώ ο Όμηρος στην Οδύσσεια μας πληροφορεί ότι ο Αυτόλυκος, χάρη στο τραγούδι του, σταμάτησε το αίμα από τις πληγές του Οδυσσέα!

  Ένα... μαγικό κουτί!

To αυτί διαθέτει σχεδόν 24.000 αραχνούφαντες ίνες(ή χορδές) που είναι τεντωμένες σε μήκος μικρότερο από 15 χιλιοστά του μέτρου!Καθεμία από αυτές τις 24.000 χορδές, όπως και οι χορδές του πιάνου, είναι «κουρδισμένη» σε διαφορετικό τονικό ύψος,συνδέεται με τον εγκέφαλο μας με ένα ξεχωριστό νεύρο και μας κάνει να ξεχωρίζουμε τους διάφορους ήχους!

Εικόνα

2.1 To ανθρώπινο αφτί σε τομή


Οπτικοποίηση
Εικόνα
 
Εικόνα

Όταν λοιπόν φτάνει ένας ήχος σε αυτές τις χορδές θέτει σε παλμική κίνηση μόνο τη χορδή που είναι «κουρδισμένη» στο ίδιο τονικό ύψος.Τότε αυτή στένει μέσα από το νεύρο που επικοινωνεί με τον εγκέφαλο το μήνυμα...«πάλλομαι»!

Δοκίμασε να πραγματοποιήσεις αυτό το φαινόμενο με τις χορδές ενός πιάνου.Πάτησε με το πόδι το δεξιό πεντάλ ώστε όλες οι χορδές να είναι ελεύθερες και τραγούδησε δυνατά ένα «ααααα».Τι παρατηρείς;

Εικόνα

Εικόνα

Tώρα ξανατραγούδησε κάνοντας την φωνή σου πιο λεπτή ή πιο βαθιά.Γράψε τι παρατηρείς.

Εικόνα
Εικόνα

Mε τον τρόπο που περιγράψαμε παράπανω το αφτί στέλνει στον εγκέφαλο χιλιάδες ήχους που συλλαμβάνει καθημερινά. «Ακούμε» όμως πραγματικά όλους αυτούς τους ήχους;

Aκούω σημαίνει ότι το αφτί μου συλλαμβάνει παθητικά όλα τα ηχητικά κύματα που φτάνουν σε αυτό και τα στέλνει στον εγκέφαλο

Ακροώμαι σημαίνει ότι επιλέγω από την τεράστια ποικιλία ήχων που φτάνουν στα αυτιά μου εκείνους που με ενδιαφέρουν. Η ενεργητική ακοή είναι πολυ σημαντική στη ζωή μας.

Μπορείς να περιγράψεις μια περίπτωση στην οποία η ενεργητική ακοή είναι ζωτικής σημασίας;

Εικόνα

Εικόνα

Εικόνα

Tα γνωρίσματα του ήχου  εφαρμογή

Kάθε ζωντανός οργανισμός έχει τα δικά του ηχητικά γνωρίσματα που τον κάνουν να ξεχωρίζει. Το ίδιο συμβαίνει και με όλα τα άψυχα αντικείμενα, τα οποία παίρνουν ζωή από την ηχητική πηγή που βγαίνουν και από το χέρι του

Εικόνα

2.2 Ηλεκτρονικός παλμογράφος  Εξωτερικός σύνδεσμος

καλλιτέχνη που οργανώνει τους ήχους. Κάθε ήχος έχει τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά που τα ονομάζουμε ιδιότητες.
Τα κλείνουμε σε ένα πλαίδιο για να θυμάσαι τα ονόματα τους.
Toνικό Ύψος - Ένταση - Διάρκεια - Χροιά

Για να μελετήσουν καλύτερα τις ιδιότητες αυτές οι επιστήμονες χρησιμοποιούν πολύπλοκα μηχανήματα όπως ο παλμογράφος που φαίνεται δίπλα .Ο παλμογράφος, μεταξύ άλλων, μας δείχνει τις κυματομορφές των ηχητικών κυμάτων.Στο τετράδιο εργασιών θα βρεις πληροφορίες για να κατασκευάσεις το δικό σου «παλμογράφο».


 
  Ήχος και επαγγέλματα

Εικόνα

Ο ήχος έχει τόσες πολλές διαστάσεις που απασχολεί όχι μόνο τους μουσικούς αλλά και πολλούς επιστήμονες. Ποιοί είναι αυτοί οι επιστήμονες; Για να τους βρεις δεν έχεις παρά να συμπληρώσεις τα κενά χρησιμοποιώντας τις λέξεις της παρένθεσης! (φυσικοί, στρατιωτικοί, αρχιτέκτονες,γλωσσολόγοιγιατροί,ψυχολόγοιπεριβαλλοντολόγοι,ωκεανολόγοι,μηχανικοί πληροφορικής)



  ΕικόναOι ........................ενδιαφέρονται για την ηχομόνωση των κτιρίων και την καλή ακουστική τους.
  ΕικόναΟι........................ερευνούν τις ιδιότητες του ήχου, μελετούν τα ηχητικά κύματα, τη διάδοση τους και τόσα άλλα που μπορείς να τα δειςστο βιβλίο της Φυσικής.
  ΕικόναOι ........................ερευνούν τις επιδράσεις του ήχου στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση και ένας
Εικόνα
καινούριος κάδος που ονομάζεται μουσικοθεραπεία δίνει πολλές ελπίδες για τη χρήση της μουσικής στηθεραπεία διαφόρων ασθενειών.
ΕικόναOι ........................μελετούν κυρίως τον τρόπο που χρησιμοποιούμε τους ήχους για να επικοινωνήσουμε με τους άλλους ανθρώπους μέσα από τη γλώσσα
ΕικόναOι ........................χρησιμοποιούν κυρίως τους
υπέρηχους.Το ίδιο και οι........................και οι ζωολόγοι που εξετάζουν τον τρόπο επικοινωνίας διάφορων ζώων όπως των φαλαινών, των δελφινιών ή των νυχτερίδων.
ΕικόναOι ........................και ακουστικής ενδιαφέρονται για την
πιστή καταγραφή, αναπαραγωγή, επεξεργασία καιαποθήκευση του ήχου και μας προσφέρουνσύγχρονα μηχανήματα και λογισμικό για το σκοπόαυτό.
  ΕικόναOι ........................ενδιαφέρονται κυρίως για την ηχορύπανση που μπορεί να προκαλέσει από απλή ενόχλήση μέχρι σοβαρές ασθένειες!
  ΕικόναOι ........................χρησιμοποιούν τους ήχους για στρατιωτικούς σκοπούς π.χ για τον εντοπισμό των εχθρικών υποβρυχίων.

Εικόνα
Εικόνα

2.3 Aπεικόμιση εμβρύου μέσω υπερήχων