Kεφάλαιο 1 Ο πολιτισμός των αρχαίων Ελλήνων

Ο Πολιτισμός μας

εικόνα

Ο Ίων είναι εννιά χρονών, όπως κι ο Ορφέας, και ζει στην
Αρχαία Αθήνα. Εκτός από το σχολείο και το γυμναστήριο, του
αρέσει πολύ το παιχνίδι. Άραγε, ποιες συνήθειες έχουν αυτός,
η αδερφή του και οι γονείς τους;

Ελάτε να μελετήσουμε όσα αποτελούν τον πολιτισμό
των αρχαίων Ελλήνων και, κυρίως, των αρχαίων Αθηναίων.

Α. Ενδυμασία - Παιχνίδι

εικόνα

Yπάρχουν σήμερα ρούχα που μοιάζουν με αυτά;

εικόνα

«…σου αγόρασα αμαξάκι με τα πρώτα λεφτά που ως δικαστής είχα κερδίσει…»

Αριστοφάνη, Νεφέλαι στίχοι 1381-1384

εικόνα

Τα παιδιά στην Αρχαία Ελλάδα έπαιζαν με μπάλες, σβούρες, κότσια, βόλους, κουδουνίστρες, κούκλες, γιο γιο κ.ά. Οι γονείς συχνά τους έκαναν δώρα.

εικόνα Πόσο μοιάζουν, πόσο διαφέρουν οι συνήθειες αυτές από τις σημερινές;

Κεφάλαιο 1

B. Mόρφωση - Σχολείο

εικόνα

Στην Αρχαία Αθήνα μόνο τα αγόρια πήγαιναν στο «σχολείο». Στο πρόγραμμά τους είχαν γυμναστική, μουσική, ανάγνωση, γραφή, μαθηματικά και φιλοσοφία.

«…Ο δάσκαλος μόλις τα παιδιά μάθουν να διαβάζουν, τα βάζει να διαβάσουν δυνατά στην τάξη, καθισμένα επάνω σε σκαμνάκια, τους στίχους των μεγάλων ποιητών και τα αναγκάζει να τους αποστηθίζουν… Οι κιθαριστές, με τη σειρά τους, όταν ο μαθητής ξέρει να παίζει το όργανό του, τον βάζουν να μάθει και άλλα έργα λυρικών ποιητών... Αργότερα, στέλνουν το παιδί στον παιδοτρίβη για τα αθλήματα…»

Πλάτωνα, Πρωταγόρας 325c-e

εικόνα Αντιστοιχίζουμε τις λέξεις των δύο κύκλων.

εικόνα

«Πρώτο χρέος των παιδιών η σιωπή, τσιμουδιά να μη βγάζουν… με τάξη να βαδίζουν να πάνε ν’ ακούσουν της κιθάρας το μάθημα…»

Αριστοφάνη, Νεφέλαι στίχοι 963-965

εικόνα Πόσο μοιάζει το σημερινό σχολείο με το «σχολείο» των αρχαίων χρόνων;

Γ. Kοινές αποφάσεις - Δημοκρατία

εικόνα Οι άντρες Αθηναίοι συζητούσαν κι αποφάσιζαν όλοι μαζί για τα ζητήματα της πόλης τους. Για να συζητήσουν, μαζεύονταν στο λόφο της Πνύκας, δίπλα στην Ακρόπολη. Αποφάσιζαν αυτό που ήθελαν οι περισσότεροι.

Ποιο θέμα που μας απασχολεί θα θέλαμε να συζητήσουμε σήμερα εδώ στην τάξη μας, για να πάρουμε μια απόφαση όλοι μαζί;
Πού αλλού στο βιβλίο μας συζητήσαμε για τις αποφάσεις της πλειοψηφίας;

Kεφάλαιο 1

Δ. Διασκέδαση - Συμπόσια

εικόνα Στην Αρχαία Αθήνα οι άντρες συναντούσαν συχνά φίλους και γνωστούς, συζητούσαν, έτρωγαν κι έπιναν μαζί, δηλαδή οργάνωναν συμπόσια. Συμπόσια έκαναν σε οικογενειακές γιορτές, σε γιορτές της πόλης ή όταν συνέβαινε κάτι που άξιζε να το γιορτάσουν: διάφορες επιτυχίες, τον ερχομό ή την αναχώρηση φίλων κ.ά.

Σήμερα στους Έλληνες αρέσει να συναντιούνται, να συζητούν και να διασκεδάζουν. Πότε;
Βγάζουμε φωτογραφίες από τέτοιες γιορτές και τις κολλάμε στο σημειωματάριό μας ή σ’ ένα χαρτόνι που θα τοποθετήσουμε στην τάξη μας.

εικόνα H αγορά ήταν το μέρος που συναντιόνταν μόνο οι άντρες, για να σχολιάσουν όσα συνέβαιναν στην πόλη τους. Φανταζόμαστε και ζωγραφίζουμε μία σκηνή στην αρχαία αγορά.

εικόνα

Τι έχει αλλάξει από τότε μέχρι σήμερα; Ποιες συνήθειες παραμένουν ίδιες;
Πού συναντιούνται κι ανταλλάσσουν τις απόψεις τους γυναίκες και άντρες στο δικό μας τόπο;

Κεφάλαιο 1

E. Tέχνες

εικόνα

Ναούς, αγάλματα, αγγεία, συναντούμε παντού όπου έζησαν οι Έλληνες. Aγγεία κατασκεύαζαν για καθημερινή χρήση. Για να τα ομορφύνουν, ζωγράφιζαν στην επιφάνειά τους διάφορα σχέδια και εικόνες, δηλαδή παραστάσεις. Μελετώντας τις παραστάσεις αυτές μπορούμε να πάρουμε πληροφορίες για το πώς ντύνονταν οι άνθρωποι, πώς γυμνάζονταν, πώς πολεμούσαν, ποιες ήταν οι συνήθειές τους.