Η Συμφωνική Ορχήστρα

Η Συμφωνική Ορχήστρα χωρίζεται ανάλογα με τον τρόπο εκτέλεσης σε τρεις κατηγορίες μουσικών οργάνων :

• (τοξωτά) έγχορδα: τα έγχορδα που παίζονται με δοξάρι.
• Πνευστά: τα αερόφωνα, τα οποία διακρίνονται επιπλέον με βάση το αρχικό υλικό κατασκευής, σε ξύλινα και χάλκινα.
• Κρουστά: Τα περισσότερα είναι ιδιόφωνα (κρουστά χωρίς μεμβράνη) και μεμβρανόφωνα. Διακρίνονται σε όργανα συγκεκριμένου και σε όργανα μη συγκεκριμένου τονικού ύψους.
  

Έγχορδα (χορδόφωνα)

Είναι τα όργανα των οποίων ο ήχος παράγεται από τις παλμικές δονήσεις μιας ή περισσότερων χορδών, που είναι τεντωμένες πάνω σ' ένα ηχείο. Όταν αναφερόμαστε στα έγχορδα της ορχήστρας, εννοούμε την οικογένεια του βιολιού (βιολί, βιόλα, βιολοντσέλο, κόντρα-μπάσο).

Πνευστά (αερόφωνα)

Λειτουργούν με το φύσημα, την εκπνοή του αέρα από τους ανθρώπινους πνεύμονες. Όμως στην παραγωγή του ήχου παίζουν βασικό ρόλο τα χείλη. Τα πνευστά της ορχήστρας χωρίζονται σε δύο οικογένειες ανάλογα με τον τρόπο παραγωγής του ήχου: στα ξύλινα και στα χάλκινα. Οι όροι 'ξύλινα' και 'χάλκινα' επεκράτησαν στις μέρες μας, αν και δεν αντιστοιχούν πάντα στο υλικό από το οποίο κατασκευάζεται το όργανο.

Ξύλινα: Ονομάζονται ξύλινα όχι απαραίτητα επειδή είναι φτιαγμένα από ξύλο, αλλά κυρίως επειδή είτε παλαιότερα κατασκευάζονταν από ξύλο (π.χ. φλάουτο) είτε επειδή ο ήχος τους συγγενεύει με τον ήχο των ξύλινων πνευστών. Πολλά από τα ξύλινα πνευστά σήμερα είναι φτιαγμένα από μπρούντζο, ασήμι, εβονίτη ή και πλαστικό. Χωρίζονται στις εξής κατηγορίες, ανάλογα με τον τρόπο παραγωγής του ήχου:

Με απλό περιστόμιο: Φλάουτο και πίκολο,

Με μονή γλωττίδα: κλαρινέτο, μπάσο κλαρινέτο, σαξόφωνο.

Με διπλή γλωττίδα: όμποε και αγγλικό κόρνο (κορ ανγκλέ), φαγκότο και κόντρα φαγκότο.

Χάλκινα: Τρομπέτα, τρομπόνι, κόρνο, τούμπα. Είναι πνευστά όργανα που αρχικά κατασκευάζονταν από μπρούντζο, ενώ σήμερα κατασκευάζονται και από άλλα μέταλλα. Η ομάδα των χάλκινων πνευστών στην συμφωνική ορχήστρα αποτελείται συνήθως από 4 κόρνα, 3 τρομπέτες, 3 τρομπόνια και 1 τούμπα.

Κρουστά

Τα όργανα που παίζονται με κρούση, με κτύπημα. Ηχούν, όταν τα κτυπήσει κανείς είτε με το χέρι είτε με ειδικό κρουστικό μέσο, όπως π.χ. είναι οι "μπαγκέτες ", με τις οποίες παίζεται το τύμπανο.

AKΡΟΑΣΗ Να ακούσετε προσεκτικά την αρχή του έργου "Οδηγός στην ορχήστρα για νέους" του Μπέντζαμιν Μπρίττεν (Benjamin Britten) και να συμπληρώσετε τον οδηγό ακρόασης στο "Τετράδιο του Μαθητή".

Άγγλος συνθέτης, εκτελεστής βιόλας, πιανίστας, μαέστρος. Ο Μπέντζαμιν Μπρίττεν ξεκίνησε μαθήματα πιάνου στα 7 του χρόνια. Σπούδασε μουσική στη Βασιλική Μουσική Ακαδημία του Λονδίνου. Από το 1939-1942 πήγε στον Καναδά και στις Η.Π.Α. ΤΟ 1947 ίδρυσε την Ομάδα Αγγλικής Όπερας (English Opera Group) και το 1948 το Φεστιβάλ του Ώλντεμπουργκ.

Οδηγός στην ορχήστρα για νέους, έργο 34

Συνθέτης: Μπέντζιαμιν Μπρίττεν (Benjamin Britten, Άγγλος, 1913-1976)

Το έργο γράφτηκε το 1946 με τον υπότιτλο "Παραλλαγές και Φούγκα σε ένα θέμα του Πέρσελ". Το βασικό θέμα είναι παρμένο από το έργο "Αμπτελάζαρ" (Abdelazar) του Χένρυ Πέρσελ (Henry Purcell, Άγγλος, 1659-1695). Αρχικά το έργο είχε γραφτεί για μια ταινία ντοκιμαντέρ με τίτλο "Τα όργανα της ορχήστρας" με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου υπό τη διεύθυνση του Σερ Μάλκολμ Σάρτζεντ (Sir Malcolm Sargent). Το έργο είναι αφιερωμένο "με στοργή στα παιδιά του Τζων και της Τζην Μωντ: το Χάμφρεϋ, την Πάμελα, την Καρολίν και τη Βιρτζίνια, για διαπαιδαγώγηση και διασκέδασή τους".