Μουσική A΄ Γυμνασίου - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
 Εικόνα
Α ΕΝΟΤΗΤΑ:
ΡΥΘΜΟΣ, ΗΧΟΣ ΚΑΙ ΧΡΩΜΑΤΑ
4. Τα χρώματα των ήχων
Σκοπόs: Εξοικείωση με τον ήχο των κατηγοριών των οργάνων της Συμφωνικής Ορχήστρας.
Λέξειs Κλειδιά: Συμφωνική ορχήστρα, έγχορδα, χορδόφωνα, πνευστά, αερόφωνα, κρουστά, ιδιόφωνα Μπέντζαμιν Μπρίττεν. "Οδηγός στην ορχήστρα για νέους".

Η Συμφωνική Ορχήστρα

Οδηγός της Ορχήστρας για νέους

Συμφωνική Ορχήστρα. Μικτό σώμα το οποίο συγκροτούν 50 ή και περισσότεροι εκτελεστές διαφόρων συγκεκριμένων ομάδων μουσικών οργάνων. Οι μεγαλύτερες ορχήστρες μπορεί να πλησιάζουν και τα 100 όργανα.

Τα χρώματα των ήχων

Η Συμφωνική Ορχήστρα χωρίζεται ανάλογα με τον τρόπο εκτέλεσης σε τρεις κατηγορίες μουσικών οργάνων : Εξωτερικός σύνδεσμος

  • (τοξωτά) έγχορδα: τα έγχορδα που παίζονται με δοξάρι. Εξωτερικός σύνδεσμος
  • Πνευστά: τα αερόφωνα, τα οποία διακρίνονται επιπλέον με βάση το αρχικό υλικό κατασκευής, σε ξύλινα και χάλκινα. Εξωτερικός σύνδεσμος
  • Κρουστά: Τα περισσότερα είναι ιδιόφωνα (κρουστά χωρίς μεμβράνη) και μεμβρανόφωνα. Διακρίνονται σε όργανα συγκεκριμένου και σε όργανα μη συγκεκριμένου τονικού ύψους.
    Εξωτερικός σύνδεσμος Εξωτερικός σύνδεσμος
Έγχορδα (χορδόφωνα)
ΕικόναΕίναι τα όργανα των οποίων ο ήχος παράγεται από τις παλμικές δονήσεις μιας ή περισσότερων χορδών, που είναι τεντωμένες πάνω σ' ένα ηχείο. Όταν αναφερόμαστε στα έγχορδα της ορχήστρας, εννοούμε την οικογένεια του βιολιού (βιολί, βιόλα, βιολοντσέλο, κόντρα-μπάσο).

Πνευστά (αερόφωνα) Εξωτερικός σύνδεσμος

Λειτουργούν με το φύσημα, την εκπνοή του αέρα από τους ανθρώπινους πνεύμονες. Όμως στην παραγωγή του ήχου παίζουν βασικό ρόλο τα χείλη. Τα πνευστά της ορχήστρας χωρίζονται σε δύο οικογένειες ανάλογα με τον τρόπο παραγωγής του ήχου: στα ξύλινα και στα χάλκινα. Οι όροι 'ξύλινα' και 'χάλκινα' επεκράτησαν στις μέρες μας, αν και δεν αντιστοιχούν πάντα στο υλικό από το οποίο κατασκευάζεται το όργανο.

Ξύλινα: Ονομάζονται ξύλινα όχι απαραίτητα επειδή είναι φτιαγμένα από ξύλο, αλλά κυρίως επειδή είτε παλαιότερα κατασκευάζονταν από ξύλο (π.χ. φλάουτο) είτε επειδή ο ήχος τους συγγενεύει με τον ήχο των ξύλινων πνευστών. Πολλά από τα ξύλινα πνευστά σήμερα είναι φτιαγμένα από μπρούντζο, ασήμι, εβονίτη ή και πλαστικό. Χωρίζονται στις εξής κατηγορίες, ανάλογα με τον τρόπο παραγωγής του ήχου:

Εικόνα

Με απλό περιστόμιο: Φλάουτο και πίκολο,

Με μονή γλωττίδα: κλαρινέτο, μπάσο κλαρινέτο, σαξόφωνο.

Με διπλή γλωττίδα: όμποε και αγγλικό κόρνο (κορ ανγκλέ), φαγκότο και κόντρα φαγκότο.

Χάλκινα: Τρομπέτα, τρομπόνι, κόρνο, τούμπα. Είναι πνευστά όργανα που αρχικά κατασκευάζονταν από μπρούντζο, ενώ σήμερα κατασκευάζονται και από άλλα μέταλλα. Η ομάδα των χάλκινων πνευστών στην συμφωνική ορχήστρα αποτελείται συνήθως από 4 κόρνα, 3 τρομπέτες, 3 τρομπόνια και 1 τούμπα.

Κρουστά
ΕικόναΤα όργανα που παίζονται με κρούση, με κτύπημα. Ηχούν, όταν τα κτυπήσει κανείς είτε με το χέρι είτε με ειδικό κρουστικό μέσο, όπως π.χ. είναι οι "μπαγκέτες ", με τις οποίες παίζεται το τύμπανο.
ΡΥΘΜΟΣ, ΗΧΟΣ ΚΑΙ ΧΡΩΜΑΤΑ
AKΡΟΑΣΗ Να ακούσετε προσεκτικά την αρχή του έργου "Οδηγός στην ορχήστρα για νέους" του Μπέντζαμιν Μπρίττεν (Benjamin Britten) και να συμπληρώσετε τον οδηγό ακρόασης στο "Τετράδιο του Μαθητή". Ηχος Youtube
Εικόνα
Μπέντζαμιν Μπρίττεν (Benjamin Britten, 1913-1976)

Άγγλος συνθέτης, εκτελεστής βιόλας, πιανίστας, μαέστρος. Ο Μπέντζαμιν Μπρίττεν ξεκίνησε μαθήματα πιάνου στα 7 του χρόνια. Σπούδασε μουσική στη Βασιλική Μουσική Ακαδημία του Λονδίνου. Από το 1939-1942 πήγε στον Καναδά και στις Η.Π.Α. ΤΟ 1947 ίδρυσε την Ομάδα Αγγλικής Όπερας (English Opera Group) και το 1948 το Φεστιβάλ του Ώλντεμπουργκ.


Οδηγός στην ορχήστρα για νέους, έργο 34 Εικόνα

Συνθέτης: Μπέντζιαμιν Μπρίττεν (Benjamin Britten, Άγγλος, 1913-1976)

Το έργο γράφτηκε το 1946 με τον υπότιτλο "Παραλλαγές και Φούγκα σε ένα θέμα του Πέρσελ". Το βασικό θέμα είναι παρμένο από το έργο "Αμπτελάζαρ" (Abdelazar) του Χένρυ Πέρσελ (Henry Purcell, Άγγλος, 1659-1695). Αρχικά το έργο είχε γραφτεί για μια ταινία ντοκιμαντέρ με τίτλο "Τα όργανα της ορχήστρας" με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου υπό τη διεύθυνση του Σερ Μάλκολμ Σάρτζεντ (Sir Malcolm Sargent). Το έργο είναι αφιερωμένο "με στοργή στα παιδιά του Τζων και της Τζην Μωντ: το Χάμφρεϋ, την Πάμελα, την Καρολίν και τη Βιρτζίνια, για διαπαιδαγώγηση και διασκέδασή τους". Youtube

Το έργο αυτό είναι γραμμένο για:

Πίκολο, 2 φλάουτα, 2 όμποε, 2 κλαρινέτα, 2 φαγκότα

4 κόρνα, 2 τρομπέτες, 3 τρομπόνια, τούμπα

κρουστά (τύμπανα, γκραν-κάσα, δίσκοι, ταμπουρίνο, τρίγωνο, στρατιωτικό τύμπανο, «wood block», ξυλόφωνο, καστανιέτες, γκονγκ, και «whip»)

άρπα και έγχορδα (πρώτα και δεύτερα βιολιά, βιόλες, βιολοντσέλα και κοντραμπάσα).

Εικόνα

Τα χρώματα των ήχων
Τραγούδι
Να τραγουδήσετε το πιο κάτω τραγούδι «Να η Ορχήστρα» (Θέμα Α από το έργο Οδηγός στην Ορχήστρα για νέους" (Guide to the Orchestra) του Μπέντζαμιν Μπρίττεν (Benjamin Britten).

Εικόνα

ΕΝΟΡΧΗΣΤΡΩΣΗ Να γίνει εκτέλεση της πιο κάτω εvoρχήστρωσης:

Εικόνα

ΡΥΘΜΟΣ, ΗΧΟΣ ΚΑΙ ΧΡΩΜΑΤΑ

Εικόνα
Εκτέλεση
Να τραγουδήσετε σε δίφωνο κανόνα δύο μελωδίες, όποιες θέλετε, από τον πιο κάτω γερμανικό κανόνα "Η ορχήστρα".
Εικόνα