ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

Σκοπός αυτού του κεφαλαίου είναι να γνωρίσεις την ιστορία του αθλητισμού από τους αρχαίους χρόνους ως σήμερα. Να μάθεις στοιχεία για τους αρχαίους αλλά και τους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Στόχοι:
Αφού διαβάσεις το κεφάλαιο που ακολουθεί, θα έχεις:

• Εμπλουτίσει τις γνώσεις σου σε θέματα ιστορίας του αθλητισμού.
• Κατανοήσει τη σημασία και την εξέλιξη των Ολυμπιακών Αγώνων από την αρχαιότητα έως τη σύγχρονη εποχή.
• Αποκτήσει γνώσεις για την άθληση-άσκηση σε κάθε ιστορική περίοδο.
• Εικόνα της εξέλιξης του αθλητισμού στη σύγχρονη εποχή.

Από την αρχαία εποχή μέχρι σήμερα

Αρχαία Ελλάδα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Στην Οδύσσεια περιγράφονται αγώνες «φιλοξενίας» με ψυχαγωγικό χαρακτήρα και χωρίς έπαθλα. Η μόνη ανταμοιβή για τους νικητές στην Οδύσσεια ήταν η χαρά της νίκης. Στα Ομηρικά Έπη υπάρχουν επίσης αναφορές σε αγωνιστικές δραστηριότητες που αποτελούσαν μέρος της καθημερινής ζωής και της στρατιωτικής προετοιμασίας.

Αθλητισμός και Πόλις

Αθήνα - Σπάρτη

Η σωματική άσκηση ήταν το σπουδαιότερο στοιχείο στην εκπαίδευση των νέων της Σπάρτης. Το σπαρτιατικό σύστημα έδινε περισσότερη έμφαση στην ισχυροποίηση του σώματος και λιγότερη στην καλλιέργεια του πνεύματος. Οι Σπαρτιάτες και των δυο φύλων γυμνάζονταν καθημερινά για να διατηρούν το σώμα τους δυνατό και υγιές. Διάφοροι αγώνες, ιππασία, κολύμβηση στον ποταμό Ευρώτα, καθώς και παιχνίδια με μπάλα, ήταν καθημερινά στο πρόγραμμα. Το πρόγραμμα των σωματικών ασκήσεων γινόταν περισσότερο δύσκολο στις μεγαλύτερες ηλικίες και περιελάμβανε δρόμο, πάλη, ακόντιο, ρίψη διαφόρων αντικειμένων, παγκράτιο, κυνήγι άγριων ζώων, ιππασία, πυγμαχία και τοξοβολία. Φαίνεται ότι τα πιο αγαπητά αθλήματα των Σπαρτιατών ήταν η πυγμαχία και το παγκράτιο.

Το εκπαιδευτικό σύστημα των νέων της Σπάρτης δέχτηκε επικρίσεις από μεγάλους φιλοσόφους της αρχαιότητας όπως ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης, εξαιτίας της μονομέρειας που το χαρακτήριζε, με τον αποκλειστικό του προσανατολισμό στη σωματική εκγύμναση και την πολεμική προετοιμασία. Παρόλα τα μειονεκτήματα όμως του συστήματος αγωγής που εφάρμοζαν οι Σπαρτιάτες με τη σκληρή εκπαίδευση των νέων τους, οι ίδιοι φιλόσοφοι παραδέχονταν τη σπουδαιότητα αυτού του συστήματος φυσικής αγωγής, καθώς αυτό είχε καταφέρει να εμφυσήσει στους νέους σπουδαίες αρετές, όπως η πειθαρχία και η ανδρεία. Σε αντίθεση με τη Σπάρτη, στην Αθήνα η αγωγή σήμαινε την αρμονική ανάπτυξη σώματος και πνεύματος. Γράμματα, μουσική και γυμναστική ήταν τα πλέον απαραίτητα στοιχεία της αγωγής των νέων της Αθήνας. Κάθε ένα από τα παραπάνω αντικείμενα διδάσκονταν από ειδικό δάσκαλο.		Χάλκινο αγαλματίδιο Σπαρτιάτισσας σε αγώνα δρόμου
ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Πανελλήνιοι Αγώνες

Τέθριππο άρμα

Οι πανελλήνιοι ιεροί αγώνες ήταν ένας από τους θεσμούς της αρχαιότητος που βοήθησε όσο κανείς άλλος στη συνεκτικότητα και την επικοινωνία μεταξύ των Ελλήνων. Οι αγώνες αυτοί έδιναν την ευκαιρία στους Έλληνες να θυμηθούν τα κοινά τους χαρακτηριστικά (γλώσσα, θρησκεία, καταγωγή) και να ξεχάσουν για λίγο αυτά που τους χώριζαν. Έλληνες όχι μόνο από την κυρίως Ελλάδα, αλλά και από τα παράλια του Πόντου, τις πόλεις της Μ. Ασίας, τις αποικίες της Κάτω Ιταλίας και της Βορείου Αφρικής έρχονταν να παρακολουθήσουν ή να λάβουν μέρος στους αγώνες αυτούς. Οι νικητές εκτός από το συμβολικό στεφάνι απολάμβαναν τιμές, προνόμια και κυρίως το σεβασμό των συμπολιτών τους. Οι αγώνες που αναδείχθηκαν σε πανελλήνιους και ιερούς ήταν: τα Ολύμπια, τα Πύθια, τα Ίσθμια, και τα Νέμεα. Τα Ολύμπια, που τελούνταν «στον κάλλιστο της Ελλάδας τόπο», ήταν οι σπουδαιότεροι αγώνες του ελληνισμού και επισκίαζαν με την αίγλη τους κάθε άλλη αγωνιστική εκδήλωση.

Ελληνιστική περίοδος

Ο Μέγας Αλέξανδρος εκστρατεύοντας στην Ανατολή επέκτεινε όσο κανένας άλλος τα όρια του ελληνισμού. Στις παλιές και ιδιαίτερα στις νέες πόλεις που θεμελίωσε ο Αλέξανδρος και οι διάδοχοι του, ιδρύθηκαν γυμνάσια και οργανώθηκαν αγώνες. Μέσα από τα γυμνάσια εκφράζονταν η ελληνικότητα (ελληνικός τρόπος ζωής, ελληνική παιδεία) και επιδιωκόταν ο εξελληνισμός των μη Ελλήνων.

Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία

Οι Έλληνες χρησιμοποίησαν την άθληση ως μέσο αγωγής και παιδείας. Αντίθετα οι Ρωμαίοι στάθηκαν διστακτικοί, είδαν με δυσπιστία την αντίληψη αυτή και χρησιμοποίησαν τη σωματική άσκηση κυρίως για τη στρατιωτική τους προετοιμασία. Επιπλέον για τους Ρωμαίους, οτιδήποτε ήταν αθλητικό και ελκυστικό, γινόταν θέαμα. Η πολιτική του «άρτος και θεάματα», που εφάρμοσαν οι περισσότεροι ρωμαίοι αυτοκράτορες, είχε ως συνέπεια ο λαός να αγαπά με πάθος τις μονομαχίες, τις θηριομαχίες και άλλα αιμοσταγή θεάματα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Η άθληση στο Βυζάντιο

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες μετά από μια πορεία περίπου 1200 χρόνων έπαψαν να υπάρχουν, μετά από την κατάργησή τους πιθανότατα από τον Θεοδόσιο Α' το 393 μ.Χ., γιατί ως ειδωλολατρικό έθιμο δεν είχε λόγο ύπαρξης σε μια χριστιανική αυτοκρατορία. Ωστόσο η άθληση δεν έπαψε να υπάρχει, αν και η θεοκρατική πολιτεία απέδιδε πολύ λίγη σπουδαιότητα στις αθλητικές δραστηριότητες.

Οι αρματοδρομίες αποτελούσαν το προσφιλέστερο θέαμα των βυζαντινών χρόνων. Οι θεατές είχαν χωριστεί και οργανωθεί σε ομάδες γνωστές από τα χρώματα που έφεραν οι αρματηλάτες. Οι πιο γνωστές ομάδες είναι οι «πράσινοι» και οι «βένετοι». Ένα από τα αγαπημένα τους παιχνίδια ήταν το λεγόμενο «τζυκάνιο», ένα ομαδικό παιχνίδι, που είχε πολλές ομοιότητες με το σημερινό πόλο με άλογα.

Μεσαίωνας

Η περίοδος της Φεουδαρχίας

Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, μόνο τα αγόρια είχαν δικαίωμα στη φυσική άσκηση και αγωγή, η οποία απέβλεπε στην πολεμική τους ετοιμότητα. Οι κονταρομαχίες μεταξύ δύο ατόμων ή μεταξύ ομάδων, ήταν οι προσφιλέστερες δραστηριότητες των ευγενών. Ασκούνταν από την παιδική ηλικία τελειοποιώντας τις δεξιότητές τους στο κυνήγι, στην αναρρίχηση, στην ξιφομαχία και στην ιππασία με σκοπό να αποκτήσουν τον τίτλο του ιππότη.

Καθώς οι περισσότεροι ασχολούνταν με τη γη, ο ελεύθερος χρόνος ήταν περιορισμένος και τα αθλήματα σχετίζονταν στενά με τις θρησκευτικές τους γιορτές και τελετές. Αθλήματα όπως το «μαζικό ποδόσφαιρο» αποτελούσαν μία ευκαιρία για τους κατοίκους ολόκληρου του χωριού να έρθουν πιο κοντά μεταξύ τους και να ξεφύγουν από τις δουλειές τους. Τα αθλήματα της περιόδου αυτής σε αντίθεση με τα σημερινά είχαν πολύ λίγους, αν όχι καθόλου, κανονισμούς και μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων για όλους.

Η περίοδος της Αναγέννησης

Μεταξύ των ιδεών που χαρακτήριζαν αυτή την περίοδο ήταν η ενότητα σώματος και πνεύματος, η σχέση φυσικής υγείας και μάθησης, τα οφέλη της ξεκούρασης και των δραστηριοτήτων αναψυχής για την ανακούφιση από το στρες των διανοητικών εργασιών και της χειρωνακτικής εργασίας. Οι ανθρωπιστές έδωσαν έμφαση στη Φυσική Αγωγή ως μέσο για την αρμονική ανάπτυξη της προσωπικότητας των νέων, εισάγοντας τη σωματική δραστηριότητα στα σχολεία.

ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Διαφωτισμός

Το 17o και 18o αιώνα παρατηρείται στην Ευρώπη μια πνευματική κίνηση γνωστή ως Διαφωτισμός. Ο Άγγλος φιλόσοφος Τζων Λοκ συνιστούσε τις σωματικές ασκήσεις από πολύ μικρή ηλικία, πιστεύοντας ότι μέσω των ασκήσεων προάγεται η υγεία των νέων και οι πνευματικές τους δυνατότητες. Ένας άλλος μεγάλος φιλόσοφος, υπέρμαχος των ασκήσεων και των παιχνιδιών, ήταν ο Ζαν Ζακ Ρουσό, ο οποίος πίστευε ότι η σωματική και πνευματική αγωγή πρέπει να συμβαδίζουν.

Βιομηχανική επανάσταση

Η βιομηχανική επανάσταση επίσης έπαιξε ένα σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του σύγχρονου αθλητισμού. Στην αρχή του 19ου αιώνα, ένας αριθμός δημόσιων σχολείων της Αγγλίας άρχισε να αναπτύσσει τον αθλητισμό ως ένα μέσο αγωγής ευγενών νέων.

Τα δημόσια ιδρύματα πήραν τα λαϊκά παιχνίδια και τα οργάνωσαν περισσότερο. Έτσι ξεκίνησε η διαδικασία που τελικά απέδωσε το πλήθος των αθλημάτων που γνωρίζουμε σήμερα.

Τέτοια παραδείγματα είναι το ράγκμπι και το ποδόσφαιρο. Από μία σειρά παιχνιδιών αυτής της εποχής προέκυψαν άλλες δραστηριότητες, οι οποίες αποτέλεσαν τους προγόνους των σημερινών ατομικών και ομαδικών αθλημάτων.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Αρχαίοι Ολυμπιακοί Αγώνες

Οι συμμετέχοντες

Η συμμετοχή των αθλητών στους Ολυμπιακούς Αγώνες δεν ήταν ελεύθερη για όλους. Στους αγώνες αυτούς κατά την αρχαϊκή και κλασική εποχή, μόνο Έλληνες μπορούσαν να λάβουν μέρος. Από τη μητροπολιτική Ελλάδα αλλά και τις αποικίες Έλληνες κατέφθαναν για να παρακολουθήσουν ή να λάβουν μέρος στους αγώνες της Ολυμπίας διεκδικώντας το στεφάνι ελιάς. Μη Έλληνες (βάρβαροι), γυναίκες και δούλοι καθώς και ιερόσυλοι ή εγκληματίες αποκλείονταν από τους αγώνες. Βέβαια στον ίδιο χώρο, αυτόν της Ολυμπίας, κάθε τέσσερα χρόνια αλλά σε διαφορετική εποχή τελούνταν γυναικείοι αγώνες, τα Ηραία.

Μετά τις κατακτήσεις του Μ. Αλεξάνδρου και την εξάπλωση του ελληνισμού στην Ανατολή, ο αποκλεισμός των βαρβάρων έχασε ένα μεγάλο μέρος από τη σημασία του. Φαινόμενο άλλωστε της εποχής ήταν να θεωρούνται Έλληνες και αυτοί οι οποίοι είχαν δεχθεί την ελληνική παιδεία. Μετά τη ρωμαϊκή επικράτηση στους Ολυμπιακούς Αγώνες μετείχαν και Ρωμαίοι.

Οι Ελλανοδίκες

Αρμόδιοι και υπεύθυνοι για τη διεξαγωγή των αγώνων ήταν οι Ελλανοδίκες. Οι Ελλανοδίκες είχαν τη γενική εποπτεία των αγώνων και ήταν οι αποκλειστικοί κριτές όλων των αγωνιστικών εκδηλώσεων. Οι αποφάσεις τους ήταν σεβαστές και ανέκκλητες. Η αμεροληψία των Ελλανοδικών και η σωστή κρίση και απονομή δικαιοσύνης είχαν ξεπεράσει τα σύνορα του ελληνικού κόσμου. Η Βουλή των Ηλείων είχε τη δυνατότητα να τιμωρήσει Ελλανοδίκη για λανθασμένη απόφαση, δεν είχε όμως το δικαίωμα να ακυρώσει την απόφασή του.

Οι κριτές-Ελλανοδίκες απένειμαν τα βραβεία και επέβαλαν ποινές στους αθλητές σε περίπτωση μη τήρησης των κανονισμών. Οι ποινές ήταν σωματικές και χρηματικές. Από τα χρηματικά πρόστιμα των αθλητών ή πόλεων κατασκευάζονταν ορειχάλκινα αγάλματα του Δία (Ζάνες), τα οποία στήνονταν στην είσοδο του σταδίου. Οι Ζάνες έφεραν τα ονόματα των παραβατών στη βάση τους για να θυμίζουν στους αιώνες αυτούς που παρέβησαν το «ευ αγωνίζεσθαι». Έτσι οι Ζάνες χρησίμευαν σαν προειδοποίηση και σαν παράδειγμα προς αποφυγήν για όλους εκείνους οι οποίοι σκέπτονταν να αγωνιστούν χρησιμοποιώντας μεθόδους αντίθετες με την ιστορία της Ολυμπίας

ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Τα αγωνίσματα των Ολυμπιακών Αγώνων

Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των αρχαίων Ολυμπιακών αγωνισμάτων

Στο αγωνιστικό πρόγραμμα των Ολυμπίων συμπεριλαμβάνονταν γυμνικά αγωνίσματα όπως δρόμοι, άλμα, δισκοβολία, ακοντισμός, πάλη, πυγμαχία, παγκράτιο αλλά και ένα πλούσιο πρόγραμμα ιππικών και αρματοδρομικών αγώνων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα γυμνικά αγωνίσματα μιας και στο σύνολο τους αποτελούν σήμερα τα κύρια αγωνίσματα του κλασικού αθλητισμού. Επιχειρώντας μια σύγκριση με το σημερινό τρόπο τέλεσης των αγωνισμάτων του κλασικού αθλητισμού θα μπορούσαμε να επισημάνουμε τα παρακάτω:

1. Τα αγωνίσματα δρόμου στην Ολυμπία ήταν: στάδιος δρόμος (οι αθλητές έτρεχαν μια φορά το στάδιο από τη μια άκρη έως την άλλη, περίπου 200μ.). Δίαυλος δρόμος: δρόμος διπλός του σταδίου όπου οι αθλητές έτρεχαν δύο φορές το στάδιο δηλαδή περίπου 400 μέτρα. Δόλιχος δρόμος: δρόμος αντοχής όπου οι αθλητές έτρεχαν από 7-24 στάδια δηλαδή αποστάσεις 1.300-4.600 μέτρα. Οπλίτης δρόμος: όπου οι αθλητές διένυαν απόσταση 2-4 σταδίων φέροντας τον οπλισμό τους.
2. Στα βαριά αγωνίσματα (πάλη, πυγμή): α) δεν υπήρχαν κατηγορίες βάρους (όπως σήμερα) παρά μόνο ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις αθλητών (παίδες, αγένειοι, άνδρες) β) δεν υπήρχε περιορισμός χρόνου και γ) δεν υπήρχαν σημεία κρίσεως της υπεροχής και της ήττας. Νικητής ανακηρύσσονταν αυτός που στην πυγμή ανάγκαζε τον αντίπαλο του να απαγορεύσει (να δεχθεί την ήττα του) και στην όρθια πάλη αυτός που κατάφερνε τρεις πτώσεις στον αντίπαλο του. Στα βαριά αγωνίσματα ανήκε και το παγκράτιο ένας συνδυασμός πάλης και πυγμής.
3. Στο αρχαίο ελληνικό άλμα δύο είναι οι σημαντικότερες ιδιαιτερότητες: η χρήση των αλτήρων (βάρη τα οποία κρατούσαν στα χέρια τους οι αθλητές και τα εκσφενδόνιζαν προς τα πίσω λίγο πριν την προσγείωσή τους) και η εκτέλεση του άλματος με συνοδεία μουσικής. Στο αγωνιστικό πρόγραμμα των Πανελληνίων ιερών αγώνων δε συναντούμε άλμα σε ύψος ή άλμα επί κοντώ.
4. Στο ακόντιο οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν μια δερμάτινη λουρίδα, την αγκύλη, την οποίαν έδεναν στο κέντρο βάρους του ακοντίου. Κατά την εκσφενδόνιση ξετυλιγόταν με δύναμη η αγκύλη και έδινε στο ακόντιο περιστροφική κίνηση, προσδίδοντας μεγαλύτερη ώθηση και σταθερότητα στη βολή.
5. Η δισκοβολία, το άλμα και ο ακοντισμός ανήκαν αποκλειστικά στο πένταθλο και δεν υπήρξαν ποτέ αυτόνομα αγωνίσματα. Στο πένταθλο εκτός από τα προηγούμενα συνυπήρχαν ο δρόμος σταδίου και η πάλη.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Θεμελιακό στοιχείο του αγώνα που ετελείτο στο στάδιο της Ολυμπίας ήταν η απουσία των επιδόσεων. Τους αρχαίους Έλληνες τους ενδιέφερε απλά και μόνο η ανάδειξη του νικητή και όχι οι συγκρίσεις ή η κατάρριψη ορίων και ρεκόρ. Στην εποχή μας βέβαια το ρεκόρ ίσως έχει μεγαλύτερη σημασία από τη νίκη.

Τα αγωνίσματα στο ολυμπιακό αγωνιστικό πρόγραμμα ήταν όλα ατομικά, γιατί ουσιαστικά αυτό που ενδιέφερε ήταν η ανάδειξη και η επιβράβευση της προσωπικής αξίας των νικητών. Άλλο επίσης χαρακτηριστικό ήταν ότι οι αθλητές κατά την αρχαιότητα αγωνίζονταν γυμνοί και γι' αυτό και οι αγώνες καλούνταν γυμνικοί.

Ο θεσμός της εκεχειρίας

Η λέξη εκεχειρία σημαίνει διακοπή των εχθροπραξιών, ανακωχή. Ήταν ένας θεσμός που προέβλεπε την αναστολή των εχθροπραξιών για ένα καθορισμένο διάστημα το οποίο άρχιζε από την αναγγελία των Ολυμπιακών Αγώνων. Χάρη στο θεσμό αυτό το ιερό της Ολυμπίας απέκτησε τεράστιο κύρος και φήμη. Η εκεχειρία αρχικά διαρκούσε ένα μήνα και ονομαζόταν "ιερομηνία", αργότερα όμως η διάρκειά της ήταν τρεις ή έντεκα μήνες.

Κατά την εκεχειρία σταματούσε κάθε εχθροπραξία και επιτρεπόταν ελεύθερα η προσπέλαση στη χώρα της Ήλιδας, που κηρυσσόταν ελεύθερη και απαραβίαστη. Επί πλέον όσοι επιθυμούσαν να παρακολουθήσουν ή να πάρουν μέρος στους αγώνες ήταν ελεύθεροι να περάσουν ακόμη και από χώρες με τις οποίες η πατρίδα τους βρισκόταν σε πόλεμο. Απαγορευόταν αυστηρά η είσοδος στην Ηλεία σε οποιονδήποτε οπλισμένο ή σε ομάδα στρατού.

Ο θεσμός της εκεχειρίας ήταν μια πολιτική πράξη θεϊκής έμπνευσης. Μια πράξη η οποία έδινε στους Έλληνες μια καταπληκτική ευκαιρία να σταματήσουν τις εχθροπραξίες και να αναζητήσουν διπλωματικές λύσεις στις όποιες αντιθέσεις και τα προβλήματά τους. Στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες δεν ισχύει κάτι ανάλογο.

ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες

*Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1916 δεν πραγματοποιήθηκαν λόγω του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και του 1940 και 1944 εξαιτίας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Διαφορές μεταξύ αρχαίων και σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων

Μελετώντας κανείς το χαρακτήρα και το περιεχόμενο των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων διαπιστώνει ότι αυτοί είναι ένα καινούργιο δημιούργημα, εμπνευσμένο βέβαια από τους αρχαίους ομώνυμους αγώνες, αλλά με σαφείς διαφοροποιήσεις. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων είναι: Η οικουμενικότητα. Οι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες έχουν πια παγκόσμια διάσταση σε αντίθεση με τον ελληνικό χαρακτήρα των Ολυμπιακών Αγώνων της αρχαιότητας. Η περιφερειακή τέλεση. Οι αγώνες τελούνται κάθε τέσσερα χρόνια σε ένα διαφορετικό τόπο τέλεσης. Η απουσία του θρησκευτικού στοιχείου. Στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες έπαψε να υφίσταται ο θρησκευτικός χαρακτήρας των αρχαίων αγώνων. Η συμμετοχή γυναικών. Το πλούσιο αγωνιστικό πρόγραμμα με ομαδικά, ατομικά αλλά και αγωνίσματα που κρίνονται με βάση την αισθητική. Η απουσία του θεσμού της εκεχειρίας. Η εμπορευματοποίηση του θεσμού και η έντονη οικονομική επιβάρυνση των χωρών που τους διοργανώνουν. ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ Άρση βαρών: Ποδηλασία: Τρίαθλο: Ιππασία: Μοντέρνο πένταθλο: Ενόργανη γυμναστική: Πυγμαχία: Τζούντο: Τάε Κβο Ντο: Κολύμβηση: Υδατοσφαίριση (Πόλο): Καταδύσεις: Κωπηλασία: Καγιάκ: Χειμερινά Ολυμπιακά Αθλήματα:

Έτσι άναψε η φλόγα στο βωμό στους Ολυμπιακούς αγώνες της Βαρκελώνης το 1992

«Η Φλόγα μας ενώνει τον Κόσμο» Αυτό ήταν το σύνθημα της Ολυμπιακής Λαμπαδηδρομίας στους αγώνες του 2004. «Στην Ολυμπία άρχισαν όλα και από εδώ δίνεται ουσιαστικά το σήμα έναρξης για όλα όσα θα συμβούν στην Αθήνα το καλοκαίρι του 2004. Ποια καλύτερη εικόνα με παγκόσμιο χαρακτήρα θα μπορούσε να προσφέρει η Ελλάδα, από το να οργανώσει την πρώτη Παγκόσμια Ολυμπιακή Λαμπαδηδρομία; Η Φλόγα θα ταξιδέψει σε 5 ηπείρους, τις οποίες συμβολίζουν οι 5 Ολυμπιακοί κύκλοι, που συνδέονται μεταξύ τους, καταρρίπτοντας όλα τα πολιτικά, θρησκευτικά, κοινωνικά και πολιτιστικά φράγματα» (Πρόεδρος της ΔΟΕ, Δρ. Ζακ Ρόγκ).

Αρχαία Ολυμπία, αφή της φλόγας το 2004

Ολυμπιακή Παιδεία

Οι Ολυμπιακοί αγώνες προβάλλουν τις αρχές της αποδοχής του διαφορετικού, της αναγνώρισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της αλληλεγγύης και της συνεργασίας. Η Ολυμπιακή Παιδεία επιδιώκει την ανάδειξη του πνεύματος των Ολυμπιακών Αγώνων και των αξιών και υγιών συμπεριφορών του αθλητισμού.

ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Η οργάνωση του σύγχρονου αθλητισμού

Η σύγχρονη ιστορία της Φυσικής Αγωγής αρχίζει από το τέλος του 19ου αιώνα. Ο Ιωάννης Φωκιανός (1845-1896) συνέβαλε, περισσότερο από κάθε άλλον, στην εξάπλωση της γυμναστικής και την εισαγωγή της στα σχολεία. Από το 1868, ως το θάνατο του το 1896 υπήρξε διευθυντής πολλών γυμναστηρίων, αρκετά των οποίων ιδρύθηκαν με δική του πρωτοβουλία. Προσπάθησε με κάθε τρόπο να απομακρύνει τις στρατιωτικές ασκήσεις, οι οποίες αντικαταστάθηκαν από τη γυμναστική. Συνέβαλε πολύ στη δημιουργία σχολής γυμναστικής για την εκπαίδευση των γυμναστών και το διορισμό τους στα σχολεία. Επίσης επιδίωξε και πέτυχε να γίνει η γυμναστική υποχρεωτικό μάθημα και ισότιμο με τα άλλα μαθήματα.

Εκτός από τον Ι. Φωκιανό πρωταγωνιστής της γυμναστικής κίνησης στις αρχές του 20ου αιώνα ήταν ο Ι. Χρυσάφης. Ο Χρυσάφης εισήγαγε το 1909 το Σουηδικό σύστημα γυμναστικής.

Η οργάνωση της Φυσικής Αγωγής στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση πήρε τη σημερινή της μορφή με σχετικούς νόμους του 1982 και 1985, ενώ το ισχύον Αναλυτικό Πρόγραμμα του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής προσδιορίσθηκε με προεδρικά διατάγματα του 2003 για το Δημοτικό και Γυμνάσιο και του 1990 για το Λύκειο.

Αθλητικοί Σύλλογοι

Οι πρώτοι αθλητικοί σύλλογοι έκαναν την εμφάνισή τους το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα. Το 1869 ιδρύεται ο «Κερκυραϊκός Σύλλογος Ριπής», το 1873 δημιουργείται ο αθλητικός σύλλογος «Μίλων» στην Αλεξάνδρεια και το 1878 ο «Ελληνικός Γυμναστικός Σύλλογος» στην Αθήνα. Το 1891 ο Ιωάννης Φωκιανός μαζί με τους μαθητές του ίδρυσε τον «Πανελλήνιο Γυμναστικό Σύλλογο».

Η ίδρυση αθλητικών σωματείων πυκνώνει αρκετά για να κορυφωθεί στα χρόνια 1895-1896 με τη διοργάνωση των πρώτων διεθνών Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα. Το 1897, είκοσι οχτώ σωματεία συγκρότησαν το Σύνδεσμο Ελληνικών Αθλητικών και Γυμναστικών Σωματείων, όπου αργότερα ονομάστηκε ΣΕΓΑΣ.

ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Στη δεκαετία του 1960 ο αριθμός των αθλητικών συλλόγων άρχισε να αυξάνεται και οι πιο μεγάλοι από αυτούς άρχισαν να καλλιεργούν πολλά νέα αθλήματα. Το φαινόμενο αυτό δημιούργησε την ανάγκη της δημιουργίας ανεξάρτητων ομοσπονδιών, οι οποίες μέχρι τότε ανήκαν στο ΣΕΓΑΣ. Ανώτατη αθλητική αρχή είναι σήμερα το Υφυπουργείο Αθλητισμού το οποίο υπάγεται στο Υπουργείο Πολιτισμού. Στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού υπάγονται όλες οι αθλητικές ομοσπονδίες της χώρας.

Ο αθλητισμός πήρε τη σημερινή του μορφή μετά τη μεταπολίτευση του 1974 με το νόμο 75/1975. Ακολουθώντας τον καταστατικό χάρτη του Συμβουλίου της Ευρώπης περί «Αθλητισμού για όλους» άρχισε να αναπτύσσεται σταδιακά και στην Ελλάδα το κίνημα των προγραμμάτων Άσκησης για όλους. Σημαντικότατο ρόλο στο κίνημα της Άσκησης για όλους έπαιξε η προβολή της άσκησης από τα ΜΜΕ και η αλλαγή στάσης του κόσμου απέναντι στη συνεισφορά της κίνησης και της σωματικής δραστηριότητας στη διατήρηση ή αποκατάσταση της υγείας.

Φυσική Αγωγή, παιγνίδι, αθλητισμός

✓ Φυσική Αγωγή

Η Φυσική Αγωγή επιδιώκει μέσα από φυσικές κινητικές και αθλητικές δραστηριότητες, γνώσεις και βιωματικές διαδικασίες, να βοηθήσει τη σωματική, ψυχική και γνωστική ανάπτυξη των μαθητών. Να συμβάλει στην ψυχική και πνευματική τους καλλιέργεια, καθώς και την αρμονική τους ένταξη στην κοινωνία.

Η Φυσική Αγωγή συνδυάζει γνώσεις και αξίες μέσα από φυσικές δραστηριότητες και σωματικές ασκήσεις. Συνήθως γίνεται στο πλαίσιο ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος. Αναπτύσσει κινητικές και κοινωνικές δεξιότητες, ώστε να μπορεί το άτομο να συμμετέχει σε ομάδες, δεξιότητες συνεργασίας και ηγεσίας. Αναπτύσσει δραστηριότητες για τη ζωή και κοινωνικές και ανθρωπιστικές αξίες.

✓ Παιχνίδι

Το παιγνίδι και οι δραστηριότητες αναψυχής είναι μη οργανωμένες φυσικές δραστηριότητες. Αντίθετα η Φυσική Αγωγή και ο αθλητισμός περιέχουν οργανωμένες φυσικές δραστηριότητες. Το παιγνίδι είναι ψυχαγωγικό, αυθόρμητο, εθελοντικό, χωρίς προκαθορισμένους κανόνες, αρεστό στα παιδιά και καλύπτει ατομικές προσδοκίες. Όλα τα αθλήματα οφείλουν την ύπαρξή τους στο παιχνίδι. Το παιγνίδι συνεισφέρει στη διαδικασία μάθησης μέσα από την ανάπτυξη δεξιοτήτων. Συνεισφέρει ψυχολογικά βοηθώντας τα άτομα να μάθουν για τον εαυτό τους. Με το παιγνίδι μαθαίνεις και δοκιμάζεις κοινωνικούς ρόλους, μαθαίνεις για τη ζωή. Το παιγνίδι είναι ιδιαίτερα αναγκαίο και στη ζωή των ενηλίκων, για να ξεφεύγουν από την πιέση της καθημερινότητας.

✓ Αθλητισμός

Ο αθλητισμός διαφέρει και από τη Φυσική Αγωγή και από το παιγνίδι. Στον αθλητισμό καλλιεργούνται συγκεκριμένα σπορ, στα οποία κυριαρχούν η υψηλή οργάνωση, οι επίσημοι αυστηροί κανόνες, οι προκαθορισμένοι τρόποι του παιγνιδιού ή των αγώνων και ο ανταγωνισμός. Στον αθλητισμό τα άτομα επιδιώκουν κυρίως τη νίκη. Ο αθλητισμός τέλος, απαιτεί υψηλά επίπεδα δεξιοτήτων, αναπτύσσει αθλητικά πρότυπα, απαιτεί δέσμευση, αφοσίωση και σκληρή προσπάθεια.  

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Με λίγα λόγια

Η κίνηση, είτε με τη μορφή παιχνιδιού είτε με τη μορφή άθλησης, αποτελούσε μέρος της ζωής των ανθρώπων από τους αρχαιότατους χρόνους. Στον Ελλαδικό χώρο με την ανάπτυξη των πόλεων -κρατών η άθληση είχε μεγάλη σημασία. Αποκορύφωμα της σπουδαιότητας της καλλιέργειας του σώματος ήταν η ανάπτυξη των πανελλήνιων αγώνων και κυρίως των Ολυμπιακών Αγώνων. Οι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες αποτελούν τη μεγαλύτερη αθλητική διοργάνωση του κόσμου. Ο σύγχρονος αθλητισμός στη χώρα μας όπως και το μάθημα της Φυσικής Αγωγής οργανώθηκαν και εξελίχθηκαν μόλις τον προηγούμενο αιώνα.

Βιβλιογραφία

Αλμπανίδης, Ε. (2004). Ιστορία της Άθλησης στον αρχαίο Ελληνικό κόσμο. Θεσσαλονίκη: Σάλτο. Αρβανίτη, Ν. (2001). Η Ολυμπιακή Παιδεία στην κοινωνία της μάθησης. Στο, Ολυμπιακοί Αγώνες:Αναφορές-Προσεγγίσεις. Αθήνα: Εκδοτικός Οργανισμός Λιβάνη.

Γιαλούρης, Ν. (2001). Οι αρχαίοι Ολυμπιακοί αγώνες και η συμβολή τους στη διαμόρφωση της Ελληνικής Παιδείας. Στο, Ολυμπιακοί Αγώνες: Αναφορές-Προσεγγίσεις. Αθήνα: Εκδοτικός Οργανισμός Λιβάνη.

Παυλογιάννης, Ο. (2004). Πτυχές της αθλητικής ιστορίας της Κέρκυρας. Κέρκυρα. Συνέδριο Κερκυραϊκός Αθλητισμός και Ολυμπιακοί αγώνες.

Honeybourne, J., Hill, M., & Moors, H. (2000). Physical Education & Sport: For A Level (2nd Eds.) Cheltenham: Stanley Thornes P.

Ιστοσελίδες στο Διαδίκτιο

www.umist.ac.uk/sport/ishpes.html

www.fhw.gr/olympics/ancient/gr/ ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ