Προηγούμενες γνώσεις που θα χρειαστώ...

Οι οργανισμοί είτε είναι μονοκύτταροι...

...είτε πολυκύτταροι,...

...αναπαράγονται και δίνουν απογόνους όμοιους με αυτούς.

Τα φυτά διαθέτουν άνθη...

...και σπέρματα για την αναπαραγωγή τους.

Στα περισσότερα ζώα διακρίνουμε δύο φύλα, το αρσενικό και το θηλυκό.

...καινούριες γνώσεις που θα αποκτήσω

• Ποια είναι τα είδη της αναπαραγωγής.
• Πώς αναπαράγονται οι μονοκύτταροι οργανισμοί.
• Με ποιον τρόπο αναπαράγονται τα φυτά.
• Πώς γίνεται η αναπαραγωγή στα ασπόνδυλα και πώς στα σπονδυλωτά.
• Ποια είναι η δομή του ανδρικού και του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος.
• Με ποια διαδικασία γίνεται η γονιμοποίηση και πώς δημιουργείται το έμβρυο.
• Ποιες αλλαγές συμβαίνουν στο σώμα και στη συμπεριφορά κατά τη διάρκεια της εφηβείας.
• Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την υγεία του αναπαραγωγικού συστήματος.

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

Εικ. 6.1 Ένας μονοκύτταρος οργανισμός
αναπαράγεται με μονογονία.

Η αναπαραγωγή είναι απαραίτητη για τη συνέχιση της ζωής. Με την αναπαραγωγή οι οργανισμοί δημιουργούν απογόνους. Η αναπαραγωγή που γίνεται χωρίς το ζευγάρωμα των οργανισμών ονομάζεται μονογονία (ή μονογονική αναπαραγωγή). Αυτός ο τρόπος αναπαραγωγής παρατηρείται στους μονοκύτταρους οργανισμούς, καθώς και σε ορισμένα φυτά και ζώα.

Η αναπαραγωγή που γίνεται με ζευγάρωμα των οργανισμών ονομάζεται αμφιγονία (ή αμφιγονική αναπαραγωγή). Το ζευγάρωμα γίνεται ανάμεσα σε άτομα διαφορετικού φύλου: στο αρσενικό και το θηλυκό. Τα άτομα αυτά παράγουν εξειδικευμένα κύτταρα, τους γαμέτες. Οι γαμέτες ενώνονται με μια διαδικασία που ονομάζεται γονιμοποίηση. Έτσι σχηματίζεται το πρώτο κύτταρο του νέου οργανισμού, το ζυγωτό.

Εικ. 6.2 Στα ζώα ο θηλυκός γαμέτης (ωάριο) και ο αρσενικός γαμέτης (σπερματοζωάριο) ενώνονται (γονιμοποίηση). Έτσι σχηματίζεται το πρώτο κύτταρο (ζυγωτό), από το οποίο θα προκύψει ο νέος οργανισμός (απόγονος).

6.1 Η αναπαραγωγή στους μονοκύτταρους οργανισμούς

Οι μονοκύτταροι οργανισμοί αναπαράγονται συνήθως με μονογονία. Αν παρατηρήσουμε την αμοιβάδα στην εικόνα 6.3, θα δούμε ότι οι απόγονοί της δημιουργούνται με απλή διαίρεση (διχοτόμηση). Στην αρχή διπλασιάζεται το γενετικό υλικό της αμοιβάδας και στη συνέχεια, με διαίρεση, δημιουργούνται δύο νέες όμοιες αμοιβάδες.

Εικ. 6.3 Η αμοιβάδα αναπαράγεται μονογονικά με διχοτόμηση.

Ερωτήσεις

Προβλήματα

Δραστηριότητες

1. Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση:

A. . Πώς ονομάζεται το πρώτο κύτταρο που προκύπτει με τη γονιμοποίηση;

α. Ωάριο.

β. Ζυγωτό.

γ. Γαμέτης.

δ. Σπερματοζωάριο.

Β. Σε ποιους οργανισμούς παρατηρείται μονογονική αναπαραγωγή;

α. Στους μονοκύτταρους οργανισμούς.

β. Σε ορισμένα φυτά.

γ. Σε ορισμένα ζώα.

δ. Στους οργανισμούς που αναφέρονται στα α, β και γ.

2. Τα βακτήρια είναι μονοκύτταροι οργανισμοί που αναπαράγονται μονογονικά με διχοτόμηση. Αν υποθέσουμε ότι το διπλανό σχήμα αναπαριστά ένα βακτήριο, να σχεδιάσετε τον τρόπο με τον οποίο θα προκύψουν οι απόγονοί του.
3. Αν ένα ζώο έχει μόνο σπερματοζωάρια, είναι θηλυκό ή αρσενικό; Πώς ονομάζονται οι θηλυκοί γαμέτες των ζώων;