Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Β΄ Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή (Eμπλουτισμένο)

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ  Βιογραφικό σημείωμα [πηγή: Εθνικό Κέντρο Βιβλίου]  Διονύσιος Σολωμός (βίντεο) [πηγή: Εκπαιδευτική Τηλεόραση]

Η καταστροφή των Ψαρών

         Στο επίγραμμα αυτό, που έγραψε ο Διονύσιος Σολωμός το 1825 με αφορμή το ιστορικό γεγονός της καταστροφής των Ψαρών από τους Τούρκους, η μορφή της προσωποποιημένης Δόξας τιμά τους νεκρούς Έλληνες μέσα σε ένα τοπίο απόλυτης καταστροφής.

Νικόλαος Γύζης, Μετά την καταστροφή των Ψαρών
Νικόλαος Γύζης, Μετά την καταστροφή των Ψαρών
Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη
Περπατώντας η Δόξα μονάχη
Μελετά τα λαμπρά παλικάρια
Και στην κόμη στεφάνι φορεί
Γεναμένο από λίγα χορτάρια
Που είχαν μείνει στην έρημη γη.

Δ. Σολωμός, Ποιήματα, Ίκαρος

img

Ποιήματα του Δ. Σολωμού (αναγνώσεις) [πηγή: Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού]

 

ΕΡΓΑΣΙΕΣ
1 Μέρος του επιγράμματος αποτελεί περιγραφή του κατεστραμμένου από τον εχθρό τόπου. Ποια είναι τα σημεία που δείχνουν αυτή την καταστροφή;
 
2 Ποια αντίθεση υπάρχει ανάμεσα στο κατεστραμμένο τοπίο και την ανθρώπινη παρουσία μέσα σ' αυτό;
 
3 Ποια είναι η τελετουργική πράξη που περιγράφεται στο επίγραμμα;
 
4 Μελετήστε την κδ' στροφή από την ωδή «Εις Ψαρά» του Ανδρέα Κάλβου:
Επί το μέγα ερείπιον
η Ελευθερία ολόρθη
προσφέρει δύο στεφάνους·
έν' από γήινα φύλλα
                           κ άλλον απ' άστρα.

και βρείτε αντιστοιχίες με το επίγραμμα του Σολωμού.

  Α. Κάλβος, «Εις Ψαρά»  Αλληγορία και Ιστορία: αλληγορικές μορφές στην ποίηση και τις εικαστικές τέχνες (Δραστηριότητα)

 
 
ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
♦ 

Οργανώστε στο σχολείο σας εκδήλωση για τους εθνικούς μας ποιητές Σολωμό και Κάλβο, η οποία να περιλαμβάνει: α) εικαστικό υλικό (πορτρέτα των ποιητών ή πίνακες με θέμα την ελληνική επανάσταση)· β) μελοποιημένα ποιήματα (των συνθετών Μίκη Θεοδωράκη, Γιάννη Μαρκόπουλου, Νίκου Ξυδάκη)· γ) απαγγελίες ποιημάτων δ) δραματοποίηση άλλων κειμένων (π.χ. από το Διάλογο ή τη Γυναίκα της Ζάκυθος του Σολωμού)· ε) εργασίες για τη γλώσσα τους. Μπορείτε ίσως να χρησιμοποιήσετε υλικό από την αντίστοιχη έκθεση που είχε οργανώσει η Βουλή των Ελλήνων το 1998.

Εικόνες του 1821 [πηγή: Εικαστικόν www.eikastikon.gr]  Η εικονογραφία του '21 [πηγή: Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού]  Ιστορική ζωγραφική [πηγή: Εθνική Πινακοθήκη]  Χρήσιμες ιστοσελίδες για την Επανάσταση του 1821 και το ποιητικό έργο του Ανδρέα Κάλβου και του Διονύσιου Σολωμού