Η φιλοξενία στο παλάτι του Αλκίνοου

[...] Πρόκειται για το δεύτερο φιλόξενο βράδυ που περνάει ο πολυβασανισμένος Oδυσσέας στο παλάτι των ειρηνικών Φαιάκων, οι οποίοι το βράδυ της τρίτης ημέρας θα τον μεταφέρουν ενύπνιο στην πατρίδα του· ειδικότερα, για τη στιγμή μετά το δείπνο, όπου, σύμφωνα πάντοτε με το πρωτόκολλο της φιλοξενίας, μόνον τότε ο οικοδεσπότης, φροντίζοντας για τη διασκέδαση του ξένου του, τον ρωτά για την ταυτότητά του.

 Ένα επιπρόσθετο στοιχείο, που δείχνει τον εξαιρετικό χαρακτήρα της φιλοξενίας στη Σχερία, είναι η διασκέδαση που εξασφαλίζεται, μετά το πλουσιοπάροχο δείπνο, στον ξένο Οδυσσέα με την παρουσία του αοιδού, τον χορό και τους αθλητικούς αγώνες. Η αοίδιμη περίσταση, εκτιμάται ―με τις χαρακτηριστικές της βέβαια διαφορές― παράδειγμα απαγγελίας του ίδιου του έπους και μήτρα της ίδιας της επικής διήγησης: ο εξωτερικός αφηγητής και η τέχνη του (ο ποιητής εν προκειμένω της Οδύσσειας) αντικατοπτρίζονται: έμμεσα στο είδωλο του τυφλού, εμπνευσμένου από τη Mούσα, αοιδού Δημοδόκου· άμεσα στον ξένο Oδυσσέα, ο οποίος με τους Aπολόγους του παίρνει τη σκυτάλη της διήγησης.

H αποκάλυψη της ταυτότητας του ξένου Oδυσσέα, με την οποία αρχίζει η ένατη ραψωδία (ι 1 κ.ε.), έπρεπε κανονικά να είχε εμφανιστεί το πρώτο βράδυ, μετά την ερώτηση της βασίλισσας Aρήτης. Ωστόσο, εκεί ο ξένος απέφυγε την ευθεία απάντηση και συστήθηκε με τη διήγηση της περιπλάνησής του από τη Θρινακία στην Ωγυγία. H καθυστέρηση αυτή, τυπική τεχνική του αρχαϊκού έπους (πρβλ. τον αναβληθέντα ενύπνιο νόστο του ήρωα στην πατρίδα του ή τον καθυστερημένο αναγνωρισμό του από την Πηνελόπη), δημιουργεί κλίμα αφηγηματικής έντασης (suspens), διεγείροντας την περιέργεια των Φαιάκων σχετικά με την ταυτότητα του ξένου τους. Ο σημαντικός ρόλος που διαδραματίζει η ερώτηση του Aλκινόου για το όνομα, την πατρίδα και τους γονείς του επισκέπτη (πρβλ. θ 550 κε.) φαίνεται από την εξαιρετική της αφηγηματική έκταση. Εξάλλου, ιδιαίτερα εκτενής είναι και η απάντηση του ξένου Oδυσσέα ―εξαντλείται σε τέσσερις ραψωδίες (ι-μ)―η οποία, από την αρχαιότητα ήδη, ονομάστηκε Ἀλκίνου ἀπόλογοι. [...]

[πηγή: Λ. Πόλκας, «Οδύσσεια, Αλκίνου Απόλογοι (ι 1-38)», Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα]