Η αστάθεια των ανθρώπινων πραγμάτων

Ευριπίδης, Ελένη 400-424, 453-457: Η μεταστροφή της τύχης του Μενέλαου

Μενέλαος

Εγώ περιπλανιέμαι
τόσον καιρό στο κύμα ο δόλιος, όσο
χρειάστηκα την Τροία για να κουρσέψω·
κι ενώ ποθώ στον τόπο μου να φτάσω,
τη χάρη αυτή οι θεοί δε μου χαρίζουν.
Τριγύρισα τους έρμους της Λιβύης
τους αφιλόξενους γιαλούς και κάθε
φορά, που την πατρίδα μου ζυγώνω,
μακριά με ξανασπρώχνουν οι ανέμοι,
χωρίς μες στα πανιά μου να φουσκώσει
ποτέ πρίμος αγέρας για τη Σπάρτη.
Και τώρα ναυαγός ο μαύρος, δίχως
φίλους στη χώρα βγήκα εδώ. Συντρίμμια
γίνηκε το καράβι μου στους βράχους.
Μου ξέμεινε η καρένα μόνο κι έτσι
πάνω της έχω ανέλπιστα γλιτώσει,
με την Ελένη που 'φερα απ' την Τροία.
Ποιος είναι ο τόπος, ποιοι τον κατοικούνε;
Δεν ξέρω· με τα ρούχα μου κουρέλια
ντρεπόμουν να ρωτήσω τους ανθρώπους.
Ο ευτυχισμένος, όταν κακοπάθει,
νιώθει πικρότερη τη δυστυχία,
παρ' όσο αυτός που από παλιά την ξέρει.
Τώρα με τυραννά σκληρά η ανάγκη·
ψωμί δεν έχω ή ρούχο, καθώς δείχνουν
τ' απομεινάρια από το καραβίσιο
πανί που 'μαι ζωσμένος· τους χιτώνες,
τα λαμπρά πέπλα η θάλασσα κατάπιε.
[...]

Μεν. Αχ! πού είσαι, κοσμοξάκουστε στρατέ μου.
Γερ. Εκεί, μα όχι εδώ, σπουδαίος ήσουν.
Μεν. Θεοί, να μ' ατιμάζουν έτσι εμένα!
Γερ. Δακρύζεις; Τι σου φέρνει τόση λύπη;
Μεν. Την πρώτη μου, παλιά ευτυχία θυμάμαι.

[πηγή: Δραματική Ποίηση, Ευριπίδη Ελένη, Γ΄ Γυμνασίου, μτφ. Τ. Ρούσσος, Αθήνα, ΟΕΔΒ, 2010]

Βιτσέντζος Κορνάρος, Ερωτόκριτος 1-4: Του κύκλου τα γυρίσματα

Του κύκλου τα γυρίσματα, που ανεβοκατεβαίνουν,
και του Τροχού, που ώρες ψηλά και ώρες στα βάθη πηαίνουν·
και του Καιρού τα πράματα, που αναπαημό δεν έχουν,
μα στο Καλό κ' εις το Κακό περιπατούν και τρέχουν·

[πηγή: Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Βιτσένζος Κορνάρος, Ερωτόκριτος, από την επεξεργασία του Γ. Π. Σαββίδη στην πρώτη έκδοση [1713] της Βενετίας, Ερμής, 1998]

Σοφοκλής, Τραχίνιες 1-3

Δηιάνειρα
«είναι ένας λόγος που γυρνά στον κόσμο
απ' τα παλιά τα χρόνια: πως δεν είναι
να ξέρεις για κανένα, πριν πεθάνει,
αν του ήταν ή καλή ή κακή η ζωή του».
Μτφ. Ι. Γρυπάρης

[πηγή: Ηροδότου Ιστορίες, Α΄ Γυμνασίου, Βιβλίο Εκπαιδευτικού, Αθήνα, ΟΕΔΒ, 2006]

Σοφοκλής, Οἰδίπους Τύραννος 1524- 1530

«Πολίτες της πατρίδας μου της Θήβας
κοιτάξτε τον Οιδίποδα,
των αινιγμάτων γνώριζε τη λύση,
μακρόθυμος και παντοδύναμος κυβέρνησε,
τον ζήλεψαν πολλοί· τον φθόνησαν πολλοί·
δίνη δεινή τον πήρε και τον βύθισε.
Ποτέ μη μακαρίζεις τους ανθρώπους,
πριν αντικρύσεις τη στερνή τους μέρα
και πριν το τέρμα της ζωής περάσουν,
χωρίς να τους παιδέψουν βάσανα και πίκρες».
Μτφ. Κ.Χ. Μύρης

[πηγή: Ηροδότου Ιστορίες, Α΄ Γυμνασίου, Βιβλίο Εκπαιδευτικού, Αθήνα, ΟΕΔΒ, 2006]