Τέλλος Άγρας & Νικηφόρος Βρετάκος, «Το ξανθό παιδί», «Το παιδί με τα σπίρτα»

Τέλλος Άγρας και Νικηφόρος Βρεττάκος

O Τέλλος Άγρας και ο Νικηφόρος Βρεττάκος στα δύο ποιήματά τους εμπνέονται από το ίδιο κοινωνικά ευαίσθητο θέμα του εργαζόμενου μικρού παιδιού, του μικρού βιοπαλαιστή. «Το ξανθό παιδί» προέρχεται από τη συλλογή του Τ. Άγρα Καθημερινές (1939) και «Το παιδί με τα σπίρτα» του Ν. Βρεττάκου από το B’ τόμο των Ποιημάτων του.

Τέλλος Άγρας

Το ξανθό παιδί deco_right

img11_4

Μπαρτολόμε Εστεμπάν Μουρίλο,
Χωριατόπαιδο στο μπαλκόνι

Ξανθό παιδί, γλυκά χλωμό,
μάτσο τα γιασεμιά πουλούσες,
τις βιόλες τις μοσκοβολούσες,
έξω απ’ τον πέτρινο σταθμό.

Στα μάτια μου έφεξε η ψυχή,
το μέτωπό σου να χαϊδέψει,
που μου λαλούσε — σα μια σκέψη
ξάστερη και παρθενική.

Στο μέτωπό σου χαμηλά,
κι ίσια σου επέφταν στους κροτάφους
—που θα επαιδεύαν τους ζωγράφους—
άπηχτα, αριά, ρηχά μαλλιά.

Κεφαλάκι άγουρο παιδιού,
γύρος σερμένος στην εντέλεια,
μάτια, σα στόματα: δυο γέλια
και δυο καλέσματα χαδιού…

Κι όσο έστεκα να σε θωρώ,
πήρε η ψυχή να συνεδέσει
τα όσα είχε αφήσει κι είχαν πέσει,
σωρό, σπασμένα από καιρό.

Η ελληνική ποίηση, επιμέλεια Κώστας Στεργιόπουλος, τόμ. 3, Σοκόλης

Νικηφόρος Βρεττάκος

Το παιδί με τα σπίρτα deco_right

Το παιδί της μεγάλωσε. Έκλεισε σήμερα
τα έξι του χρόνια. Το χτένισε όμορφα.
Δε θα ’χει πια ανάγκη. Περνά και το βλέπει.
Στη γωνιά της πλατείας στέκει σαν άντρας.
Απ’ τα πέντε κουτιά τα σπίρτα έχει κιόλας
πουλήσει τα τέσσερα. — Παίζει ο χειμώνας
στα δέκα του δάχτυλα. Έγινε νύχτα.
Κοιτάζει η μητέρα του δεξιά της, ζερβά της,

απάνω και κάτω. Σκοτάδι:

«Ας μπορούσεν ανάβοντας το παιδί μου ένα

σπίρτο

να φωτίσει τον κόσμο».

Ν. Βρεττάκος, Ποιήματα 1929-1970, τόμ. 2, Διογένης

img11_5

Κωνσταντίνος Πανόριος,
Χωριατοπούλα με πανέρι

*βιόλες: βιολέτες *τις μοσκοβολούσες: που είχαν ωραίο άρωμα, μοσχοβολούσαν *αριά: αραιά *σερμένος: σχηματισμένος *να συνεδέσει: να συγκεντρώσει, να συνδέσει

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής

Ερωτήσεις

1 Βρείτε τις λέξεις ή τις φράσεις που δηλώνουν τις δύσκολες συνθήκες ζωής των δύο παιδιών.

2 Στο πρώτο ποίημα προβάλλεται η παιδική αθωότητα και στο δεύτερο η παιδική ωριμότητα. Επιβεβαιώνονται μέσα στα ποιήματα αυτές οι παρατηρήσεις;

3 Ποια είναι τα συναισθήματα της μητέρας στο ποίημα «Το παιδί με τα σπίρτα» και ποια του αφηγητή στο «Ξανθό παιδί»;

4 Το πρώτο ποίημα έχει παραδοσιακή μορφή και το δεύτερο νεωτερική. Σε ποια στοιχεία εστιάζεται η διαφορά τους;

Διαθεματική εργασία

Βρείτε κείμενα, λογοτεχνικά ή δημοσιογραφικά, για παιδιά που εργάζονται στις μέρες μας κάτω από άθλιες συνθήκες (παιδιά των φαναριών, παιδιά του τρίτου κόσμου κ.ά.). Συζητήστε μέσα στην τάξη για το κοινωνικό αυτό πρόβλημα και τις προεκτάσεις του, καθώς και για τους τρόπους αντιμετώπισής του στις σύγχρονες κοινωνίες.