Παρμενίων και Αλέξανδρος για τη διεξαγωγή της μάχης

   [3] «Ἐμοὶ δοκεῖ, βασιλεῦ, ἀγαθὸν εἶναι ἐν τῷ παρόντι καταστρατοπεδεῦσαι ἐπὶ τοῦ ποταμοῦ τῇ ὄχθῃ ὡς ἔχομεν. Τοὺς γὰρ πολεμίους οὐ δοκῶ τολμήσειν πολὺ τῷ πεζῷ λειπομένους πλησίον ἡμῶν αὐλισθῆναι, καὶ ταύτῃ παρέξειν ἕωθεν εὐπετῶς τῷ στρατῷ διαβαλεῖν τὸν πόρον· ὑποφθάσομεν γὰρ αὐτοὶ περάσαντες πρὶν ἐκείνους ἐς τάξιν καθίστασθαι. [4] Νῦν δὲ οὐκ ἀκινδύνως μοι δοκοῦμεν ἐπιχειρήσειν τῷ ἔργῳ, ὅτι οὐχ οἷόν τε ἐν μετώπῳ διὰ τοῦ ποταμοῦ ἄγειν τὸν στρατόν. Πολλὰ μὲν γὰρ αὐτοῦ ὁρᾶται βαθέα, αἱ δὲ ὄχθαι αὗται ὁρᾷς ὅτι ὑπερύψηλοι καὶ κρημνώδεις εἰσὶν αἳ αὐτῶν· [5] ἀτάκτως τε οὖν καὶ κατὰ κέρας, ᾗπερ ἀσθενέστατον, ἐκβαίνουσιν ἐπικείσονται ἐς φάλαγγα ξυντεταγμένοι τῶν πολεμίων οἱ ἱππεῖς· καὶ τὸ πρῶτον σφάλμα ἔς τε τὰ παρόντα χαλεπὸν καὶ ἐς τὴν ὑπὲρ παντὸς τοῦ πολέμου κρίσιν σφαλερόν».

   [6] Ἀλέξανδρος δέ, «ταῦτα μέν», ἔφη, «ὦ Παρμενίων, γιγνώσκω· αἰσχύνομαι δέ, εἰ τὸν μὲν Ἑλλήσποντον διέβην εὐπετῶς, τοῦτο δέ, σμικρὸν ῥεῦμα, -οὕτω τῷ ὀνόματι τὸν Γράνικον ἐκφαυλίσας,- εἴρξει ἡμᾶς τὸ μὴ οὐ διαβῆναι ὡς ἔχομεν. [7] Καὶ τοῦτο οὔτε πρὸς Μακεδόνων τῆς δόξης οὔτε πρὸς τῆς ἐμῆς ἐς τοὺς κινδύνους ὀξύτητος ποιοῦμαι· ἀναθαρρήσειν τε δοκῶ τοὺς Πέρσας <ὡς> ἀξιομάχους Μακεδόσιν ὄντας, ὅτι οὐδὲν ἄξιον τοῦ σφῶν δέους ἐν τῷ παραυτίκα ἔπαθον».

3

ἐμοὶ δοκεῖ ἀγαθὸν εἶναι

νομίζω ότι είναι καλό να

ἐν τῷ παρόντι (χρόνῳ)

την ώρα αυτή

ὡς ἔχομεν (ὡπλισμένοι)

όπως είμαστε (οπλισμένοι)

αὐλισθῆναι (αὐλίζομαι), εξαρτ. από το τολμήσειν

να στρατοπεδεύσουν

πολὺ λειπομένους τῷ πεζῷ

γιατί υστερούν πολύ στο πεζικό

καὶ (δοκῶ) παρέξειν τῷ στρατῷ

και (νομίζω) ότι θα μπορέσει ο στρατός

ταύτῃ (επιρρ.)

γι' αυτό

ἕωθεν (επιρρ.)

από το πρωί

διαβάλλω εὐπετῶς τὸν πόρον

περνώ εύκολα το ποτάμι

ὑποφθάσομεν περάσαντες

θα προλάβουμε να περάσουμε

ἐς τάξιν καθίσταμαι

παρατάσσομαι για μάχη

4

νῦν δ’ οὐκ ἀκινδύνως… τῷ ἔργῳ

τώρα όμως νομίζω ότι θα αρχίσουμε τη διάβαση με κίνδυνο

οὐχ οἷόν τ’ (ἐστὶ)+ απαρ.

δεν είναι δυνατό να...

ἐν μετώπῳ

σε εκτεταμένη γραμμή (μεγαλύτερο μέτωπο παρά βάθος)

πολλὰ αὐτοῦ (τοῦ ποταμοῦ) ὁρᾶται βαθέα

πολλά μέρη του ποταμού φαίνονται βαθιά

εἰσὶν αἳ αὐτῶν (= τινὲς αὐτῶν)

μερικές από αυτές (τις όχθες)

5

ἀτάκτως καὶ κατὰ κέρας

άτακτα και ο ένας μετά τον άλλο

ᾗπερ ἀσθενέστατον

όπου η παράταξή μας είναι πιο αδύνατη

(ἡμῖν) ἐκβαίνουσιν (μτχ.) ἐπικείσονται

καθώς θα βγαίνουμε έξω, θα μας επιτεθούν

σφάλμα

αποτυχία

χαλεπός

επιζήμιος

ἐς τὴν κρίσιν

για την έκβαση

σφαλερόν

επικίνδυνο

6

εἰ τὸν μὲν… διέβην εὐπετῶς

αιτιολ. πρότ. (από το αἰσχύνομαι)

σμικρὸν ῥεῦμα

μικρό ποτάμι

οὕτω τῷ ὀνόματι … ἐκφαυλίσας

με τέτοια περιφρονητικά λόγια μίλησε για τον Γρανικό

εἴρξει ἡμᾶς τὸ μὴ οὐ διαβῆναι

θα μας εμποδίσει να περάσουμε

7

οὔτε πρὸς Μακεδόνων τῆς δόξης

δεν ταιριάζει στη δόξα των Μακεδόνων

τῆς ἐμῆς ὀξύτητος

στη δική μου ορμητικότητα

<ὡς> ἀξιομάχους… ὄντας

γιατί θα νομίσουν ότι είναι ικανοί να μάχονται με τους Μακεδόνες

ὅτι οὐδὲν ἔπαθον

αιτιολ. πρόταση

τὸ δέος -ους

ο φόβος

ἐν τῷ παραυτίκα

αμέσως, τη στιγμή αυτή

3.

Παρμενίων· ήταν από τους πιο ικανούς και εμπειροπόλεμους στρατηγούς του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου. Στις μάχες του Γρανικού, της Ισσού και των Γαυγαμήλων ήταν επικεφαλής της αριστερής πτέρυγας του στρατού, γεγονός που δείχνει ότι ίσως κατείχε τη θέση του υπαρχηγού του στρατού. Ο Αρριανός παρουσιάζει τον Παρμενίωνα να συμβουλεύει τον Αλέξανδρο συνολικά πέντε φορές (Γρανικός, Μίλητος, Ευφράτης, Γαυγάμηλα, Περσέπολη), αλλά εκείνος δεν τον άκουσε. Εκτελέστηκε, ως συνωμότης, το 330 π.Χ. μετά τη θανάτωση του γιου του Φιλώτα.

ἐν τῷ παρόντι· ο Αλέξανδρος έφτασε στον Γρανικό το απόγευμα της τέταρτης ημέρας μετά την απόβαση στη Μ. Ασία. Η προέλαση των Μακεδόνων προς τις ΒΑ ακτές του Ελλησπόντου και της Προποντίδας απέβλεπε στην εξασφάλιση των νώτων, πριν εισχωρήσει στο εσωτερικό της Ασίας.

καταστρατοπεδεῦσαι ἐπὶ τοῦ ποταμού τῇ ὄχθῃ· ο Γρανικός ήταν μικρό ποτάμι της ΒΔ Μ. Ασίας, ανατολικά από την ελληνική πόλη Πρίαπο, που πηγάζει από την Ίδη και χύνεται στην Προποντίδα. Το πλάτος του στο σημείο της μάχης ήταν 20-40 μέτρα, αλλά είχε ορμητικό ρεύμα και απόκρημνη την ανατολική του όχθη, όπου είχαν παραταχθεί οι Πέρσες.

πολὺ τῷ πεζῷ λειπομένους· οι Πέρσες, κατά τον Αρριανό, ήταν 20.000 πεζοί Έλληνες μισθοφόροι και 20.000 ιππείς.

πρὶν ἐκείνους ἐς τάξιν καθίστασθαι· οι Πέρσες θεώρησαν τον χώρο κατάλληλο για μάχη. Πίστευαν ότι η μάχη θα κρινόταν στο ιππικό, που υπερτερούσαν αριθμητικά, και θα απέφευγαν έτσι τη σύγκρουση σε ανοικτή πεδιάδα.

ἐν μετώπῳ διὰ τοῦ ποταμοῦ ἄγειν τὸν στρατόν· το μήκος του μετώπου των δύο αντιπάλων ήταν περίπου 3-3,5 χλμ.

4.

κατά κέρας· συνηθισμένη παράταξη του στρατού κατά την πορεία με μέτωπο 2-4 άνδρες και βάθος πολλούς, ανάλογα με τη στενότητα του χώρου.

5.

τὸ πρῶτον σφάλμα... σφαλερόν· ο Παρμενίων, ως επιτελικός αξιωματικός, λαμβάνει υπόψη του όχι μόνο τα τοπογραφικά δεδομένα αλλά και το ηθικό του στρατού για τη διεξαγωγή της μάχης. Ενδεχόμενη ήττα, υποστηρίζει, θα ήταν αποφασιστική για την περαιτέρω εξέλιξη του πολέμου, γιατί θα επηρέαζε αποφασιστικά το ηθικό του στρατού. Γι' αυτό και επιμένει στη σημασία του ψυχολογικού παράγοντα κατά τη διάρκεια της μάχης.

6.

αἰσχύνομαι δέ... εἴρξει ἡμᾶς· ο Αλέξανδρος απορρίπτει αμέσως το σχέδιο του Παρμενίωνα, παραβλέπει τα τοπογραφικά δεδομένα και υποβαθμίζει τη σημασία τους. Θεωρεί υποτιμητικό να σταματήσει την προέλασή του στον Γρανικό, τον οποίο θεωρεί ασήμαντο ποταμάκι και ανάξιο της μακεδονικής ανδρείας και ικανότητας.

7.

πρὸς Μακεδόνων τῆς δόξης· τα επιχειρήματα του Αλεξάνδρου, με τα οποία απορρίπτει την πρόταση του Παρμενίωνα, δείχνουν μια διαφορετική στρατηγική. Στην περίσκεψη του Παρμενίωνα αντιπαραθέτει το φρόνημα των Μακεδόνων, την αυτοπεποίθηση, την αποφασιστικότητα και την απίστευτη δύναμη που διαθέτει. Η απόρριψη της πρότασης του Παρμενίωνα σημαίνει άμεση επίθεση. Ο Αρριανός παρουσιάζει τον Αλέξανδρο ως φορέα της δράσης, ως τον άνθρωπο που κινεί τα νήματα της ιστορίας.