Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Γ΄ Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)

ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ  Βιογραφικό σημείωμα [πηγή: Εθνικό Κέντρο Βιβλίου]  Παρασκήνιο. Μανόλης Αναγνωστάκης (βίντεο) [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ]  Σε β΄ πρόσωπο. Μια συνομιλία του Μανόλη Αναγνωστάκη με τον Αντώνη Φωστιέρη και τον Θανάση Νιάρχο, περ. «Η λέξη», τχ. 11 (Γεν. 1982) 54-59 [πηγή: Ψηφιοποιημένα Λογοτεχνικά Περιοδικά - Εθνικό Κέντρο Βιβλίου]

Στο παιδί μου  Μαν. Αναγνωστάκης, «Στο παιδί μου» (ανάγνωση) [πηγή: Ίδρυμα Τάκης Σινόπουλος. Σπουδαστήριο Νεοελληνικής Ποίησης]

Το ποίημα εντάσσεται στην ποιητική συλλογή O στόχος, η οποία πρωτοεμφανίστηκε το 1970 στη συλλογική έκδοση Δεκαοχτώ κείμενα, μια σημαντική αντιδικτατορική κατάθεση κορυφαίων πνευματικών ανθρώπων. O ποιητής υποστηρίζει τη συγκεκριμένη και κυριολεκτική αναφορά στην πραγματικότητα αντί της ωραιοποιημένης εκδοχής που παρουσιάζουν τα «παραμύθια».

Αντιστασιακές εκδόσεις στα χρόνια της δικτατορίας (βίντεο) [πηγή: Εποχές και Συγγραφείς. Αλέξανδρος Αργυρίου – Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ]

Στο παιδί μου δεν άρεσαν ποτέ τα παραμύθια

Και του μιλούσανε για Δράκους και για το πιστό σκυλί
Για τα ταξίδια της Πεντάμορφης και για τον άγριο λύκο

Μα στο παιδί μου δεν άρεσαν ποτέ τα παραμύθια

Τώρα, τα βράδια, κάθομαι και του μιλώ
Λέω το σκύλο σκύλο, το λύκο λύκο, το σκοτάδι σκοτάδι,
Του δείχνω με το χέρι τους κακούς, του μαθαίνω
Oνόματα σαν προσευχές, του τραγουδώ τους νεκρούς μας.

Α, φτάνει πια! Πρέπει να λέμε την αλήθεια στα παιδιά.

Μ. Αναγνωστάκης, Τα ποιήματα, Πλειάς

εικόνα

Ηλ. Βενέζης, «Η επιστροφή του Αντρέα» [Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασίου]   Γ. Σεφέρης, «Ο τελευταίος σταθμός» (απόσπασμα)   Μαν. Αναγνωστάκης, [Το θέμα είναι τώρα τι λες...]

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής  Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής


ΕΡΓΑΣΙΕΣ
  1. 1 Πώς ορίζεται η αλήθεια στο ποίημα του Αναγνωστάκη; Ποια στοιχεία κατοχυρώνουν την ηθική αξία της;
  2. 2 Η λέξη «παραμύθι» έχει δύο σημασίες στη γλώσσα μας: α) λαϊκή διήγηση με φανταστικό θέμα, συνήθως προσαρμοσμένη έτσι ώστε να απευθύνεται σε παιδιά, και β) ψέμα. Πώς αξιοποιείται η διπλή σημασία της λέξης στο ποίημα;
  3. 3 Σε ποιους αναφέρεται το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο στο δεύτερο στίχο του ποιήματος («του μιλούσανε»); Γιατί το «τώρα» (πέμπτος στίχος) είναι κρίσιμο;
  4. 4 Στο ποίημα γίνεται αναφορά σε διάφορα παραμύθια. Προσπαθήστε να ταυτίσετε τα στοιχεία που δίνονται με γνωστά σε εσάς παραμύθια, εντοπίζοντας ταυτόχρονα το συμβολισμό τους.

ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
  • Σε ποια ηλικία πρωτοακούσατε εσείς παραμύθια και από ποιον; Τώρα, που είστε έφηβοι, ποια γνώμη έχετε για αυτά;
  • Συγκρίνετε τη σχέση γονιού και παιδιού που περιγράφει ο Αναγνωστάκης με τη δική σας οικογενειακή κατάσταση. Αναφερθείτε στις ομοιότητες και στις διαφορές διαπαιδαγώγησης που εντοπίζετε στη δική σας οικογένεια, σε σχέση με αυτήν που ακολουθεί ο ποιητής.


Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, «Λαϊκά παιχνίδια»

Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Λαϊκά παιχνίδια