Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Γ΄ Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)

ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ  Βιογραφικό σημείωμα [πηγή: Εθνικό Κέντρο Βιβλίου]  Εποχές και Συγγραφείς. Κωστής Παλαμάς (βίντεο) [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ]

Ίαμβοι και ανάπαιστοι

Τα ποιήματα ανήκουν στην ποιητική συλλογή Ίαμβοι και ανάπαιστοι (αριθμοί 28, 37), που εκδόθηκε το 1897. Χαρακτηριστικά στοιχεία τους είναι τα δύο είδη μέτρου που χρησιμοποιεί ο ποιητής, το μεγαλόπνοο ύφος και η σύνθεση της αρχαίας με τη σύγχρονη παράδοση.

28

Με πελέκι αστραπόμορφον
η αλύπητη Επιστήμη
χτυπάει και σπάει το Είδωλο
και το ρίχνει συντρίμμι.

Κι ύστερα γίνετ' είδωλον
εκείνη μες στην πλάση
ξαναγεννώντας άθελα
ό,τι ήρθε να χαλάσει.

Κι έτσι αλυσίδες γύρω μας
παντού, σκοτάδια θεία.
Κάθε Αιτία, μυστήριο·
κάθε Αλήθεια, θρησκεία.

37

Η γη μας γη των άφθαρτων
αερικών* και ειδώλων,
πασίχαρος* και υπέρτατος
θεός μας είν' ο Απόλλων.

Στα εντάφια λευκά σάβανα
γυρτός ο Εσταυρωμένος
είν' ολόμορφος Άδωνις*
ροδοπεριχυμένος.

Η αρχαία ψυχή ζει μέσα μας
αθέλητα κρυμμένη·
ο Μέγας Παν* δεν πέθανεν,
όχι· ο Παν δεν πεθαίνει!


Κ. Παλαμάς, Άπαντα, τόμ.1, Μπίρης

εικόνα

Κ.Π. Καβάφης «Ιωνικόν» (ανάγνωση) [πηγή: Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού]   Αγγ. Σικελιανός ,«Στ' ΄Οσιου Λουκά το μοναστήρι» [Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄Λυκείου] Πολιτισμός 1897-1922 [πηγή: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού]


*αερικά: ξωτικά *πασίχαρος: ολόχαρος *Άδωνις: νέος με εξαιρετική ομορφιά *Παν: μυθικός τραγόμορφος θεός

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής



ΕΡΓΑΣΙΕΣ
  1. 1 Εξετάστε τη μετρική των δύο ποιημάτων και να τη συνδυάσετε με τον τίτλο της ποιητικής συλλογής.
  2. 2 Ποια σημασία αποδίδει ο ποιητής στην επιστήμη και στο είδωλο (αρ. 28);
  3. 3 Με ποιον τρόπο σχετίζονται τα στοιχεία της αρχαίας και της χριστιανικής παράδοσης (αρ. 37);
  4. 4 Στην τελευταία στροφή υπάρχει μια ιδιαίτερη εκφραστική ένταση. Πού πιστεύετε ότι αποσκοπεί (αρ. 37);
  5. 5 Τι συμβολίζουν ο Απόλλωνας, ο Άδωνις, ο Μέγας Παν και ποιος είναι ο ρόλος τους στο ποίημα (αρ. 37);


ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
  • Αναζητήστε αναπαραστάσεις των θεών που αναφέρονται στο ποίημα σε φωτογραφίες αγγείων και αγαλμάτων και, αν είναι δυνατόν, επισκεφθείτε ένα αρχαιολογικό μουσείο.


Κωνσταντίνος Παρθένης, «Χορός»

Κωνσταντίνος Παρθένης, Χορός