Νεοελληνική Γλώσσα (Γ΄ Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής [πηγή: Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα]

Γ ΛEΞIΛOΓIO

Γ1   Pήματα και εκφράσεις για τον πλάγιο λόγο

Διαβάζω και γράφω

  1. Συγκεντρώστε και καταγράψτε όσα ρήματα χρησιμοποιήσατε μέχρι τώρα, για να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο. Ποια από αυτά θα μπορούσαν να αντικατασταθούν με κάποια από τα παρακάτω ρήματα ή εκφράσεις, χωρίς να αλλάξει το νόημα των κειμένων;
    • εξετάζω, παρουσιάζω, αναζητώ τους λόγους / αιτίες κ.λπ., αναφέρομαι, κάνω αναφορά (γίνεται αναφορά), σκιαγραφώ, παρουσιάζω, εκθέτω, αναπτύσσω, αναλύω, προσεγγίζω, θίγω

    • πιστεύω, διατυπώνω την άποψη / γνώμη, εκφράζω την άποψη / γνώμη, υποστηρίζω, θεωρώ

    • σχολιάζω, κρίνω, αποφαίνομαι

    • επιχειρώ να…, προσπαθώ να…

    • υπερασπίζομαι, υπερασπίζω, προασπίζομαι, συνηγορώ υπέρ

    • αποκρούω την άποψη /ιδέα / επιχείρημα, απορρίπτω, αντιτάσσομαι, διατυπώνω ενδοιασμούς / επιφυλάξεις, αντιρρήσεις

    • καταγγέλλω, κατακρίνω, επικρίνω, επιρρίπτω ευθύνες, θεωρώ υπεύθυνο, καταλογίζω ευθύνες

    • καταλήγω στην απόφαση / θέση / άποψη / στο συμπέρασμα, αποφαίνομαι, συμπεραίνω, τονίζω, επισημαίνω, υπογραμμίζω

    • ορίζω, καθορίζω, προσδιορίζω, σκιαγραφώ, διαγράφω, διευκρινίζω

  2. Xρησιμοποιήστε μερικά από τα παραπάνω ρήματα ή εκφράσεις σε δικές σας περιόδους που να περιέχουν πλάγιο λόγο.

Γ2   Λέξεις για την ισότητα και τη διαφορά

Διαβάζω και γράφω

Αφού διαβάσετε τον παρακάτω πίνακα, προσπαθήστε να τον συμπληρώσετε με άλλες λέξεις σχετικές με την ισότητα και τη διαφορά που έχετε βρει στα κείμενά σας. Ανατρέξτε στο λεξικό σας, για να συμπληρώσετε τους ορισμούς στις καινούριες αυτές λέξεις.

στερεότυπο = συμβολικός χαρακτηρισμός που αποδίδεται στα μέλη μιας ομάδας ανθρώπων και βασίζεται σε γενικεύσεις
προκατάληψη = εκδήλωση εύνοιας ή δυσμένειας, όχι με βάση αντικειμενικά κριτήρια και δεδομένα αλλά προσωπικές συμπάθειες και ατομικά συμφέροντα
μεροληψία = δυσμενής στάση και συμπεριφορά απέναντι σε άτομο ή ομάδα που δε βασίζεται σε εμπειρία την οποία έχουμε ελέγξει κριτικά
σεξισμός = οι διακρίσεις σε βάρος των γυναικών
φυλετισμός = πολιτική φυλετικών διακρίσεων
ξενοφοβία = έντονη αντιπάθεια για ανθρώπους από ξένες χώρες
κοινωνικός ρατσισμός = η αντίληψη του χωρισμού των ανθρώπων σε ανώτερους και κατώτερους, «καθαρούς» και «μιάσματα», ανάλογα με την κοινωνική ομάδα στην οποία ανήκουν
μειονότητα = ομάδα ανθρώπων που συνδέονται μεταξύ τους ως προς την καταγωγή, τα πιστεύω ή τη συμπεριφορά, αλλά με βάση αυτά τα χαρακτηριστικά διαφοροποιούνται από το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο στο οποίο ανήκουν
αποδιοπομπαίος τράγος = ο άνθρωπος στον οποίο επιρρίπτονται οι ευθύνες άλλων