Ιστορία ΣΤ΄ Δημοτικού - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
 |
Ιστορία του νεότερου και σύγχρονου κόσμου
►► ΕΝΟΤΗΤΑ E |
||||
Κεφάλαιο 2 Το κίνημα στο Γουδί και η κυβέρνηση Βενιζέλου Τον Αύγουστο του 1909 αξιωματικοί του στρατού ξεσηκώθηκαν εναντίον του βασιλιά ζητώντας αλλαγές σε διάφορους τομείς. Το κίνημα στο Γουδί, όπως αποκαλείται η παραπάνω ενέργεια, οδήγησε στο σχηματισμό κυβέρνησης από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο οποίος θα πρωταγωνιστήσει στην πολιτική ζωή της Ελλάδας το επόμενο διάστημα.
 |
|||||
| ✓ Η Ελλάδα στον 20ό αιώνα | |
Τ η νύχτα της 14ης Αυγούστου του 1909, παραμονή του Δεκαπενταύγουστου, συγκεντρώθηκαν στην περιοχή Γουδί της Αθήνας αξιωματικοί του στρατού, πολλοί οπλίτες καθώς και αρκετοί πολίτες. Απογοητευμένοι από τη χρόνια οικονομική κρίση, τον ατυχή για την Ελλάδα πόλεμο του 1897 και την πολιτική αστάθεια, κήρυξαν επανάσταση. 
Οι επαναστάτες με το κίνημά τους ζητούσαν την κατάργηση της βασιλείας ή την αντικατάσταση του βασιλιά, βελτίωση του Συντάγματος καθώς και διάφορες αλλαγές στο στράτευμα. Μετά το κίνημα στο Γουδί, η κυβέρνηση αναγκάστηκε τελικά να παραιτηθεί. Οι αξιωματικοί που συμμετείχαν στο επαναστατικό κίνημα, κάλεσαν στην Αθήνα ως εκπρόσωπο τους έναν Κρητικό πολιτικό που αργότερα θα γινόταν πρωθυπουργός της Ελλάδας, τον Ελευθέριο Βενιζέλο. 
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, 45 χρονών τότε, είχε σπουδάσει νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ήταν έμπειρος στην πολιτική. Είχε διατελέσει βουλευτής και υπουργός στην Κρήτη αλλά και επικεφαλής των Κρητών επαναστατών το 1905 με αίτημα την ένωση του νησιού με την Ελλάδα. Ο Βενιζέλος έφτασε στην Αθήνα αποφασισμένος να εκσυγχρονίσει τη χώρα αλλά και να εργαστεί για την ένωση των αλύτρωτων περιοχών με την Ελλάδα, φροντίζοντας για την καλή οργάνωση και τον εξοπλισμό του στρατεύματος. Το Νοέμβριο του 1910 πραγματοποιήθηκαν εκλογές. Το κόμμα που ίδρυσε ο Βενιζέλος, οι «Φιλελεύθεροι», κέρδισε με μεγάλη πλειοψηφία. Ξεκίνησε έτσι ένα πολύπλευρο μεταρρυθμιστικό έργο. Τον επόμενο χρόνο αναθεωρήθηκε το Σύνταγμα, με στόχο τη δημιουργία ενός κράτους πιο δίκαιου για τον πολίτη. Μία από τις νέες διατάξεις, μάλιστα, προέβλεπε την υποχρεωτική και δωρεάν φοίτηση στο Δημοτικό Σχολείο. Για την αναδιοργάνωση του στρατού και του στόλου της χώρας προσκλήθηκαν Γάλλοι και Άγγλοι αξιωματικοί. Παράλληλα ρυθμίστηκαν εργατικά ζητήματα, όπως η ίδρυση συνεταιρισμών, η καθιέρωση αργιών και το ωράριο εργασίας. Έγινε επίσης προσπάθεια να αντιμετωπιστούν τα σοβαρά προβλήματα που απασχολούσαν τους αγρότες, όπως η εκμετάλλευση των κολίγων από τους γαιοκτήμονες.
Γλωσσάρι Εκσυγχρονισμός: Η εφαρμογή σύγχρονων αντιλήψεων στην πολιτική και κοινωνική ζωή. Συνεταιρισμοί: Ενώσεις αγροτών για την καλύτερη διαχείριση της γεωργικής παραγωγής. Κολίγοι: Οι καλλιεργητές ξένων κτημάτων. Οι κολίγοι εργάζονταν σκληρά και ζούσαν φτωχικά, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής το έπαιρνε ο ιδιοκτήτης. Γαιοκτήμονες: Οι ιδιοκτήτες μεγάλων εκτάσεων γης. |
|
|
Ιστορία του νεότερου και σύγχρονου κόσμου
►► ΕΝΟΤΗΤΑ E |
Οι πηγές αφηγούνται... 1. Σχόλια για το κίνημα στο Γουδί (απόδοση στα νέα Ελληνικά) «Είναι αξιοσημείωτο ότι ένα κίνημα ένοπλο επιβλήθηκε από την πρώτη στιγμή, διατήρησε τη νομιμότητά του συγκριτικά με τη φύση του, σεβάστηκε τους θεμελιώδεις θεσμούς, αναδείχτηκε μάλιστα ειλικρινής υπερασπιστής τους και έληξε με την εκπλήρωση του σκοπού, στον οποίο απέβλεπε». Εφημερίδα Εμπρός, 18 Αυγούστου 1909. 2. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος περιγράφει τα καθήκοντα των πολιτικών «Είπον προς υμάς, ότι πρώτιστον καθήκον του πολιτικού ανδρός είναι να θυσιάζη το ατομικόν συμφέρον και συμφέρον του κόμματος του υπέρ του κοινού συμφέροντος. Είπον προσέτι* ότι δεύτερον καθήκον του πολιτικού ανδρός είναι να λέγη την αλήθειαν πάντοτε και προς τα άνω και προς τα κάτω, αδιαφορών εάν επρόκειτο εκ τούτου να γίνη δυσάρεστος. Είπον συγχρόνως ότι των αρχόντων πρώτιστον καθήκον είναι να δίδωσι το παράδειγμα της πλήρους υποταγής και ευλαβείας εις τα κελεύσματα* των νόμων, διά να έχουν το δικαίωμα να επιβάλωσι την τήρησιν αυτών εις τους αρχομένους». Εφημερίδα Πατρίς, 27 Νοεμβρίου 1910. Τα κείμενα τον Ελευθερίου Βενιζέλου. Η ζωντανή ιστορία της δραματικής περιόδου τον έθνους 1909-1935, επιμέλεια και ιστορικά υπομνήματα Στεφ. I. Στεφάνου, τόμ. 1 (1909-1914), Αθήνα 1981, σ. 227. * προσέτι = ακόμη, επιπλέον * κελεύσματα = προστάγματα  Ματιά στο παρελθόν Κιλελέρ Το ζήτημα της διανομής των μεγάλων γαιοκτησιών σε ακτήμονες και μικροκαλλιεργητές υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετώπισε το νεοελληνικό κράτος. Ιδιαίτερα στη Θεσσαλία, όπου υπήρχαν μεγάλα τσιφλίκια, οι προστριβές ανάμεσα στους γαιοκτήμονες και τους κολίγους ήταν έντονες. Το 1907 ο νεαρός ιδεολόγος Μαρίνος Αντύπας, που διεκδικούσε δικαιώματα για τους κολίγους, δολοφονήθηκε. Τρία χρόνια αργότερα, τον Φεβρουάριο και το Μάρτιο του 1910, Θεσσαλοί αγρότες διοργάνωσαν συλλαλητήρια σε διάφορες πόλεις και χωριά. Στο χωριό Κιλελέρ ξέσπασαν επεισόδια στις 6 Μαρτίου 1910, που είχαν ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους δύο διαδηλωτές και να τραυματιστούν πολλοί άλλοι. Τα αιτήματα του εξαθλιωμένου αγροτικού κόσμου συγκίνησαν την ελληνική κοινή γνώμη και άνοιξε ο δρόμος για τη δικαίωσή τους.  |
|
| ✓ Η Ελλάδα στον 20ό αιώνα | ||||||
Ερωτήματα • Ποιο είναι το περιεχόμενο του μεταρρυθμιστικού έργου του Ελ. Βενιζέλου ως πρωθυπουργού; • Με βάση την Πηγή 2, ποια είναι για τον Ελευθέριο Βενιζέλο τα βασικά καθήκοντα του πολιτικού; |
||||||
