Μαθηματικά ΣΤ Δημοτικού - Βιβλίο Μαθητή (Eμπλουτισμένο)
Εικόνα

Μελετώ την έννοια του ποσού.

Διακρίνω τα ποσά από τις αντίστοιχες τιμές τους.

Συγκρίνω και αναγνωρίζω τα σταθερά και τα μεταβλητά ποσά.

Δραστηριότητα 1η  

Στο Καρλόβασι, τα παιδιά της Στ΄ τάξης ανέβασαν ένα θεατρικό έργο. Στις πρόβες τα παιδιά σημείωσαν κάποιες φράσεις:

«Δώσε ένα κομμάτι από τη δόξα των προγόνων για να γίνει διπλή η περηφάνια μου»

«Με πόσο πάθος και αρετή πολέμησαν για λίγη ελευθερία!»

«Οι πολιορκητές απείχαν από το Μεσολόγγι 200 μέτρα»

«Οι πολιορκούμενοι είχαν τεράστια αποθέματα ανδρείας και θάρρους»

«Σαράντα πέντε άλογα και χίλιοι πεζοπόροι»

Εικόνα

«Ταλαιπωρημένα άλογα και κουρασμένοι πεζοπόροι»

  • Ποιες από τις φράσεις των παιδιών εκφράζουν ποσά (μπορούν να μετρηθούν);

  • Τι παρατηρείς για τα άλογα και τους πεζοπόρους στις δύο τελευταίες φράσεις;

  • Σκεφτείτε στην ομάδα σας και παρουσιάστε τρεις φράσεις που εκφράζουν ποσά και τρεις που δεν εκφράζουν ποσά.

Δραστηριότητα 2η  

Όπως οι άνθρωποι, έτσι και τα ποσά έχουν όνομα κι επίθετο!
Κάποιοι άνθρωποι είναι τόσο γνωστοί που δεν χρειάζεται να πούμε το όνομα και το επίθετό τους για να καταλάβουμε σε ποιον αναφερόμαστε. Λέμε για παράδειγμα, ο Μπετόβεν, ο Ευκλείδης, ο Αρχιμήδης. Με τον ίδιο τρόπο κάποια ποσά, όπως το βάρος, το μήκος, το πλάτος, το πλήθος, η θερμοκρασία κ.ά. είναι τόσο γνωστά ώστε δεν αναφέρονται αλλά εννοούνται. Έτσι, όταν λέμε «χίλιοι πεζοπόροι» εννοούμε «το πλήθος των πεζοπόρων ήταν χίλιοι».
Αντιστοίχισε τη φράση με το πoσό στα δεξιά και συμπλήρωσε την τιμή του.

ΦΡΑΣΗ   ΠΟΣΟ ΤΙΜΗ
Σαράντα πέντε άλογα Το ύψος του Γιάννη  
Το θερμόμετρο δείχνει 9 βαθμούς Το ύψος των κυμάτων  
Ο Γιάννης είναι 1,55 μ. Η θερμοκρασία  
Τα κύματα ήταν ένα μέτρο Το πλήθος των αλόγων  
Ένα κιλό ψωμί Η ένταση του ανέμου  
Άνεμος 7 μποφόρ Το βάρος του ψωμιού  
Τρία μήλα Το βάρος των μήλων  
Τρία κιλά μήλα Το πλήθος των μήλων  

Διαβάστε τη φράση «Πάχυνα! Η ζυγαριά δείχνει πενήντα κιλά!» και βρείτε ποιο είναι το ποσό και ποια η τιμή του.

Ποσό............................................................Τιμή..............................................................

Μικροπείραμα μικροπείραμα

Στην καθημερινή μας ζωή συναντάμε έννοιες που δεν είναι δυνατό να μετρηθούν και τις αντιλαμβανόμαστε υποκειμενικά – διαισθητικά (π.χ. καλό / κακό, γλυκό / πικρό, θαρραλέος / φοβητσιάρης κ.ά.). Συναντάμε όμως και έννοιες που μπορούν να μετρηθούν.

Ποσά

Οι έννοιες που μπορούν να μετρηθούν και επομένως να εκφραστούν με συγκεκριμένο αριθμό λέγονται ποσά.

Παραδείγματα

Η αίθουσά μας είναι 55 τετραγωνικά μέτρα. (το ποσό είναι το εμβαδό της αίθουσας).
Δουλεύω 8 ώρες την ημέρα. (χρονική διάρκεια)

Yπάρχουν ποσά σταθερά, δηλαδή έχουν πάντοτε την ίδια τιμή και ποσά μεταβλητά, τα οποία μπορούν να πάρουν διάφορες τιμές.

Η απόσταση Αθήνας - Θεσσαλονίκης είναι
σταθερό ποσό. Η απόσταση που διανύει
ένα αυτοκίνητο σε 1 ώρα είναι μεταβλητό
ποσό (εξαρτάται από την ταχύτητά του).

 

Εφαρμογή Διακρίνω τα σταθερά από τα μεταβλητά ποσά

Εικόνα

  • Σκεφτείτε στην ομάδα και παρουσιάστε ποσά μεταβλητά και ποσά που παραμένουν σταθερά.

  • Συζητήστε πώς μεταβάλλεται ένα ποσό (τι το επηρεάζει;).

Παράδειγμα απάντησης:

Στον πίνακα που ακολουθεί, σημειώνω στη στήλη ΣΤΑΘΕΡΗ ΤΙΜΗ την τιμή για τα ποσά που παραμένουν σταθερά και για τα ποσά που μεταβάλλονται σημειώνω τον παράγοντα που τα επηρεάζει στη στήλη ΜΕΤΑΒΑΛΛΕΤΑΙ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ...

ΠΟΣΑ ΣΤΑΘΕΡΟ/
ΜΕΤΑΒΛΗΤΟ
ΣΤΑΘΕΡΗ
ΤΙΜΗ
ΜΕΤΑΒΑΛΛΕΤΑΙ
ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ...
Η θερμοκρασία που παγώνει το καθαρό νερό. Σταθερό ..... βαθμοί -
Το ύψος των κυμάτων της θάλασσας. Μεταβλητό - την ένταση του ανέμου
Το ύψος του Ολύμπου. Σταθερό 2.917 μ. -
Το άθροισμα των γωνιών τετραγώνου. Σταθερό ........o -
Η κατανάλωση ενός αυτοκινήτου. Μεταβλητό - την ταχύτητά του
Τα έσοδα του κυλικείου του σχολείου. Μεταβλητό - τις πωλήσεις του
Ο λογαριασμός του τηλεφώνου. Μεταβλητό - τις μονάδες που έγιναν
Το κόστος της τηλεφωνικής μονάδας. Μεταβλητό - την τιμή της μονάδας
Η θερμοκρασία σήμερα. Μεταβλητό - την ώρα, τον άνεμο κ.ά.

Eρωτήσεις για αυτοέλεγχο και συζήτηση

Εικόνα

Στο κεφάλαιο αυτό μελετήσαμε τις έννοιες ποσό και τιμή. Μπορείς να τις εξηγήσεις με δικά σου παραδείγματα; Δώσε παραδείγματα σταθερών και μεταβλητών ποσών.

Σημειώστε αν είναι σωστές ή λάθος και συζητήστε τις παρακάτω εκφράσεις: Σωστό Λάθος
  • Η Στ΄ τάξη έχει 18 μαθητές. Οι μαθητές είναι το ποσό.
Εικόνα Εικόνα
  • Ο Λευτέρης είναι άριστος μαθητής (εκφράζει ποσό).
Εικόνα Εικόνα
  • Ο Λευτέρης είναι 12 ετών (εκφράζει ποσό).
Εικόνα Εικόνα
  • Σταθερά είναι τα ποσά που εκφράζονται με διάφορες τιμές.
Εικόνα Εικόνα