Μουσική Ε' Δημοτικού - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
KEΦAΛAIO 24Mελωδικά μαστορέματαΘα σκεφτόσουν ποτέ ότι τα αντικείμενα που μας περιτριγυρίζουν, μπορούν με λίγη φαντασία και την απαραίτητη γνώση να μεταμορφωθούν σε μουσικά όργανα; Ξέρεις ότι μπορείς να βρεις υλικά για την κατασκευή τους ακόμη και μέσα στη σχολική σου τσάντα; Άνοιξέ τη, λοιπόν, και βγάλε από μέσα δύο μολύβια κι ένα λαστιχάκι... Τέντωσε το λαστιχάκι ανάμεσα στα μολύβια, ακούμπησέ τα πάνω στο θρανίο και τσίμπησέ το με τους αντίχειρες. Τι παρατηρείς; Τράβηξε, τώρα, τη μια πλευρά από το λαστιχάκι με τα δόντια σου, ώστε να σχηματιστεί ένα τρίγωνο. Τσίμπησέ το ξανά. Σε ξάφνιασε αυτό που ακούς; Πού νομίζεις ότι οφείλεται η αλλαγή; ΦΤΙΑΞΕ ΕΝΑ ΧΟΡΔΟΦΩΝΟ OPΓANO Τα χορδόφωνα παράγουν ήχο από τεντωμένες χορδές. Το πιο γνωστό χορδόφωνο είναι η κιθάρα. Χορδές έχει και το πιάνο. Κάθε φορά που πατάμε τα πλήκτρα, οι χορδές του πιάνου χτυπιούνται από ειδικά σφυράκια.
Τα χορδόφωνα παίζονται με τσίμπημα, χτύπημα ή τρίψιμο των χορδών.
YΛΙΚΑ
Αφαίρεσε τα κλιπς από τη βάση, εκτός από ένα. Στερέωσέ το από την ανάποδη στην εγκοπή της στενής πλευράς της βάσης. Κόλλησε το κουτί στη βάση με την ανοιχτή πλευρά του προς τα έξω. Αυτό θα είναι το ηχείο.
Το ηχείο αυξάνει την ένταση του ήχου και βελτιώνει την ποιότητά του.
Στερέωσε τα άγκιστρα στο πάνω μέρος της βάσης αφήνοντας ανάμεσά τους απόσταση περίπου 1, 5 εκ. Πέρασε τα λαστιχάκια στα άγκιστρα, τέντωσέ τα καλά πάνω από το κουτί και τύλιξέ τα στο κλιπ της βάσης. Αυτές θα είναι οι χορδές του οργάνου.
Το ύψος του ήχου που παράγει μια χορδή εξαρτάται από το πάχος της, το μήκος της και από το πόσο τεντωμένη είναι.
Η χτένα θα γίνει ο καβαλάρης. Πέρασέ τη με προσοχή κάτω από τα λάστιχα και στερέωσέ τη πάνω στο κουτί. Πέρασε τα λάστιχα ανάμεσα στα «δόντια» της, έτσι ώστε η απόσταση μεταξύ τους να μένει σταθερή. Μπορείς να «κουρδίσεις» το όργανό που έφτιαξες, τυλίγοντας ή ξετυλίγοντας τα λαστιχάκια στο κλιπ της βάσης. 
|
Mελωδικά μαστορέματα
Ο «καβαλάρης» (ή «γέφυρα») σηκώνει τις χορδές και μεταφέρει τη δόνησή τους στο ηχείο. Η δόνηση είναι απαραίτητη για την παραγωγή και τη μετάδοση του ήχου.
ΦΤΙΑΞΕ ΕΝΑ ΚYΛΙΝΔΡΙΚΟ ΤYΜΠΑΝΟ Τύμπανα βρίσκουμε σε όλους τους λαούς του κόσμου. Ανήκουν στη μεγάλη οικογένεια των μεμβρανόφωνων κι έχουν φυσικά ή συνθετικά δέρματα (μεμβράνες) τεντωμένα πάνω σε βάσεις από ξύλο, μέταλλο ή πηλό.
Στα μεμβρανόφωνα όργανα, όταν η μεμβράνη χτυπιέται ή τρίβεται με το χέρι ή με ειδικές ράβδους - τις μπαγκέτες - δονείται και ηχεί.
YΛΙΚΑ
Κόψε έναν κύκλο από την ελαστική μεμβράνη, με διάμετρο 3 εκ. μεγαλύτερη από τη διάμετρο του δοχείου. Με το διατρητικό εργαλείο άνοιξε τρύπες ανά 2 εκ. σε βάθος 1,5 εκ. από την περιφέρεια της μεμβράνης. Τύλιξε λίγο σελοτέιπ στην άκρη του κορδονιού κι άρχισε να το περνάς εναλλάξ μέσα από τις τρύπες της μεμβράνης και τα γαντζάκια. Άφηνε το κορδόνι να φτάνει ως την κάτω άκρη του δοχείου και στερέωνε εκεί τα γαντζάκια. Όταν ολοκληρώσεις την περιτύλιξη του δοχείου, τέντωσε όσο μπορείς το κορδόνι, τύλιξέ το γύρω από τη μέση του δοχείου μερικές φορές και δέσε το σφιχτά, ώστε να τεντωθεί πολύ καλά η ελαστική μεμβράνη. Το τύμπανο είναι έτοιμο! Χρησιμοποίησε το μολύβι για μπαγκέτα. Θα χτυπάς τη μεμβράνη με την άκρη που έχει τη γόμα. Για να δώσεις ακόμη μεγαλύτερη τάση στη μεμβράνη, πέρασε μικρά κομμάτια φελλού ανάμεσα στο δοχείο και τα κορδόνια.
Όσο αυξάνεται η τάση της μεμβράνης, ο ήχος γίνεται πιο ψηλός.
ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ
Στο σημερινό μάθημα μάθαμε να κατασκευάζουμε μουσικά όργανα με υλικά καθημερινής χρήσης.
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: κατασκευή, ήχος, ηχόχρωμα, όργανο |
ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ |