KEΦAΛAIO 11

Nότες... «στοιχηθείτε»!

Όπως η γραμμή αποτελεί την πρώτη ύλη για τη δημιουργία ενός σχεδίου, έτσι και το διάστημα, δηλαδή η «ηχητική απόσταση» ανάμεσα σε δύο νότες, αποτελεί την πρώτη ύλη μιας μουσικής δημιουργίας.

Προσπάθησε να «αποδώσεις» τα σχήματα που ακολουθούν παίζοντας στο μεταλλόφωνο ή στο ξυλόφωνο:

• Nότες που βρίσκονται δίπλα - δίπλα:
• Nότες που απέχουν:

Δοκίμασε τώρα, να σύρεις γρήγορα την μπαγκέτα σου πάνω στις ράβδους. Aυτή η τεχνική εκτέλεσης ονομάζεται γκλισάντο (glissando), που σημαίνει «γλιστρώντας». Για να καταλάβεις καλύτερα το γκλισάντο, δοκίμασε να μιμηθείς, με τη φωνή σου ή σφυρίζοντας, τον ήχο που κάνει ένα αντικείμενο που πέφτει από ψηλά, όπως στα κινούμενα σχέδια.

Hμιτόνιο – Tόνος – Tριημιτόνιο

Στο δυτικοευρωπαϊκό μουσικό σύστημα η μικρότερη «ηχητική απόσταση» ανάμεσα σε δύο μουσικούς φθόγγους ονομάζεται ημιτόνιο. H αμέσως μεγαλύτερη απόσταση (ίση με δύο ημιτόνια) ονομάζεται τόνος. Yπάρχει επίσης και το τριημιτόνιο (απόσταση ίση με τρία ημιτόνια) που είναι ακόμη μεγαλύτερο. Σε άλλα μουσικά συστήματα (π.χ. στην ελληνική, την αραβική και την ινδική μουσική) οι ηχητικές αποστάσεις μπορεί να είναι πιο μικρές κι από το ημιτόνιο.

Mείζων Σκάλα – Eλάσσων Σκάλα

Κάθε μουσικός πολιτισμός επιλέγει ορισμένους ήχους, τους τοποθετεί κατά σειρά ύψους, και δημιουργεί με αυτούς «ηχητικές σκάλες».

Παρατήρησε την ακόλουθη διαδοχή από νότες και πρόσεξε τις ηχητικές αποστάσεις ανάμεσά τους:

Η διαδοχή αυτή, που ακολουθεί τον τύπο ( Τ – T – η –Τ – T – T – η ), ονομάζεται μείζων σκάλα (στα ιταλικά ματζόρε).

Nότες... «στοιχηθείτε»!

Αν σχηματίσουμε μια σειρά αρχίζοντας από τη νότα ΛΑ, θα έχουμε τη διαδοχή:

Η διαδοχή αυτή, που ακολουθεί τον τύπο ( Τ - η – Τ - Τ – η – Τ – Τ ), ονομάζεται φυσική ελάσσων σκάλα (στα ιταλικά μινόρε).

Αν, αντί για ΣΟΛ , παίξουμε ΣΟΛ δίεση (ΣΟΛ #), θα έχουμε τη διαδοχή:

Η διαδοχή αυτή, που ακολουθεί τον τύπο (Τ – η – Τ – Τ – η – Τρ –η), ονομάζεται αρμονική ελάσσων σκάλα.

Δοκίμασε κι εσύ να παίξεις στο μεταλλόφωνο:

• τη μείζονα σκάλα
• τη φυσική ελάσσονα σκάλα
• την αρμονική ελάσσονα σκάλα

Δοκίμασε τώρα να αυτοσχεδιάσεις αρχίζοντας και καταλήγοντας άλλοτε στο ΝΤΟ – μείζονα σκάλα – κι άλλοτε στο ΛΑ – ελάσσονα σκάλα. Φρόντισε να εναλλάσσονται μέρη όπου θα παίζεις:

• νότες που βρίσκονται δίπλα - δίπλα
• νότες που απέχουν
• νότες που βρίσκονται δίπλα δίπλα και παίζονται με γκλισάντο

  

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: διάστημα, ημιτόνιο, τόνος, τριημιτόνιο, μείζων σκάλα, ελάσσων σκάλα