Ιστορία (Δ΄ Δημοτικού) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 26 Η µεγάλη δύναµη της Αθήνας έγινε η αιτία να ανησυχήσουν η Σπάρτη και η Κόρινθος. Αφορµή του πολέµου υπήρξε η προσπάθεια της Αθήνας να αναπτύξει το εµπόριό της στο Ιόνιο πέλαγος. Μια προσπάθεια να βρεθεί λύση δεν έφερε κανένα αποτέλεσµα και ο πόλεµος άρχισε.  τα Μακρά τείχη: τα µεγάλα τείχη που προστάτευαν την Αθήνα και τον Πειραιά. ........................... ο λοιµός: η µεταδοτική ασθένεια που προκαλεί θάνατο. ...........................
1. Oι κυριότερες συγκρούσεις του πολέµου Oι Σπαρτιάτες και οι σύµµαχοί τους κάνουν εισβολή στην Αττική και οι Αθηναίοι λεηλατούν τα παράλια της Λακωνίας. O πόλεµος ξαναρχίζει µε εκστρατεία των Αθηναίων στη Σικελία και τελειώνει µε νίκη των Σπαρτιατών. O στρατός των Πελοποννησίων έκανε εισβολή στην Αττική (431 π. Χ.) και άρχισε να προκαλεί καταστροφές. Oι κάτοικοι της περιοχής µε διαταγή του Περικλή κλείστηκαν στα Μακρά τείχη, που προστάτευαν όλη την περιοχή από την Αθήνα ως τον Πειραιά. Oι Αθηναίοι αντέδρασαν. O στόλος τους λεηλάτησε τα παράλια της Λακωνίας. Το δεύτερο χρόνο έπεσε µεγάλη αρρώστια (λοιµός) στην Αθήνα. Πέθαναν τότε πολλοί. Ανάµεσα σε αυτούς ήταν κι ο Περικλής. Η Αθήνα έχασε τον αρχηγό της σε µια πολύ δύσκολη στιγµή. O πόλεµος σιγά σιγά απλώθηκε σε πολλές περιοχές. Oι αντίπαλοι πολεµούσαν µε πείσµα. Πολλοί όµως είχαν κουραστεί και ήθελαν να σταµατήσει ο πόλεµος. Αγωνίστηκαν λοιπόν και πέτυχαν να γίνει ειρήνη. Την πρωτοβουλία είχε ο στρατηγός Νικίας, γι' αυτό και η ειρήνη ονοµάστηκε Νικίεια ( 421 π.Χ.). Η ειρήνη όµως δεν κράτησε για πολύ• ο πόλεµος ξανάρχισε. O Αλκιβιάδης, άνθρωπος υπερβολικά φιλόδοξος, κατάφερε να παρασύρει τους Αθηναίους σε µια εκστρατεία στη Σικελία εναντίον των Συρακουσών. Αν πετύχαιναν να νικήσουν, όλο το εµπόριο θα περνούσε στα χέρια των Αθηναίων. Η Αθήνα θα κυριαρχούσε όχι µόνο στο Αιγαίο πέλαγος αλλά και στο Ιόνιο. Η εκστρατεία έγινε (415-413 π.Χ.), αλλά κατέληξε σε µεγάλη ήττα των Αθηναίων.
|
2. Μαρµάρινο κεφάλι του Αλκιβιάδη (Γλυπτοθήκη Νy Carlsberg, Κοπεγχάγη) O πόλεµος, που όλο φούντωνε, ήταν δύσκολο να τελειώσει. Oι Σπαρτιάτες πήραν την απόφαση να δηµιουργήσουν κι αυτοί ισχυρό στόλο, ικανό να τα βάζει µε τον αθηναϊκό. Ζήτησαν µάλιστα για το σκοπό αυτό και χρήµατα από τους Πέρσες. Έτσι πέτυχαν ν' αποκτήσουν µεγάλη ναυτική δύναµη. O αγώνας είχε πια µεταφερθεί στη θάλασσα. Σε ναυµαχία που έγινε στις Αργινούσες (406 π.Χ.) νίκησαν οι Αθηναίοι. Η κρίσιµη όµως σύγκρουση έγινε την άλλη χρονιά στους Αιγός ποταµούς, όπου οι Αθηναίοι έπαθαν µεγάλη καταστροφή. Μετά το γεγονός αυτό ο στόλος της Σπάρτης έπλευσε στον Πειραιά. Oι Αθηναίοι βρέθηκαν σε δύσκολη θέση. Αναγκάστηκαν να υπογράψουν ειρήνη (404 π.Χ.) µε βαριούς όρους γι' αυτούς. O πόλεµος τελείωσε. Άφησε όµως πίσω του αµέτρητους νεκρούς, ερειπωµένες πόλεις και ψυχικά τραύµατα που ήταν δύσκολο να γιατρευτούν.
παράθεμα 1 Το τέλος του Περικλή Όταν ο Περικλής ήταν στα τελευταία του, γύρω του ήταν µαζεµένοι οι φίλοι του. Συζητούσαν λοιπόν για τη δύναµή του και τα κατορθώµατά του. O Περικλής εννιά φορές στρατηγός και νικητής δόξασε την Αθήνα. Καθώς κουβέντιαζαν λοιπόν νόµιζαν πως δεν τους καταλάβαινε και είχε χάσει τις αισθήσεις του. Εκείνος όµως τους παρακολουθούσε και τους διέκοψε λέγοντάς τους: «Απορώ γιατί επαινείτε και θυµάστε τα έργα µου, για τα οποία µε βοήθησε η τύχη, και δεν αναφέρετε το καλύτερο και το σπουδαιότερο πως κανένας Αθηναίος πολίτης δε φόρεσε µαύρα εξαιτίας µου».
Πλούταρχος, Βίος Περικλή, κεφ. 38 (διασκευή)
παράθεμα 2 Το τέχνασµα του Λύσανδρου
3. Χάλκινη ασπίδα, λάφυρο των Αθηναίων από τους Σπαρτιάτες κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο (Μουσείο Αρχαίας Αγοράς) Oι στόλοι της Αθήνας και της Σπάρτης βρίσκονταν ο ένας απέναντι στον άλλο στα στενά του Ελλησπόντου. O αρχηγός του στόλου των Σπαρτιατών Λύσανδρος δε φαινόταν πρόθυµος να δώσει µάχη. Oι Αθηναίοι νόµισαν ότι οι Σπαρτιάτες φοβούνται. Κατέβηκαν λοιπόν στη στεριά και άρχισαν να αγοράζουν ό,τι χρειάζονταν. O Λύσανδρος, έχοντας έτοιµο το στόλο του, βρισκόταν στην άλλη πλευρά των στενών, απέναντι από τους Αθηναίους. Έδωσε εντολή σ' ένα πλοίο του να πλεύσει στο µέσο της απόστασης. Απ' εκεί οι ναύτες παρακολουθούσαν τους Αθηναίους. Μόλις τους είδαν να έχουν κατέβει στην ξηρά ύψωσαν µια ασπίδα. O Λύσανδρος, µόλις είδε την ασπίδα, διέταξε το στόλο να πλεύσει ολοταχώς. Oι Αθηναίοι που βρίσκονταν ακόµη στην ξηρά τα έχασαν. Έτρεξαν για τα πλοία, αλλά δεν πρόφτασαν. Πιάστηκαν όλοι αιχµάλωτοι.
Ξενοφώντας, Ελληνικά 1, 2, 27-28 (διασκευή)
|
παράθεμα 3 Βαριοί οι όροι για τους Αθηναίους Όταν οι απεσταλµένοι της Αθήνας έφτασαν στη Σπάρτη, οι πέντε έφοροι κάλεσαν σε συµβούλιο τους συµµάχους τους. Σ' αυτό οι Κορίνθιοι, οι Θηβαίοι και πολλοί άλλοι Έλληνες πρότειναν να µην κάνουν ειρήνη µε τους Αθηναίους, αλλά να τους αφανίσουν. Oι Λακεδαιµόνιοι όµως είπαν πως δε θα υποδουλώσουν µια πόλη ελληνική που πρόσφερε πολλά στη διάρκεια των περσικών πολέµων. Γι' αυτό δέχτηκαν να κάνουν ειρήνη µε τους εξής όρους: να γκρεµίσουν οι Αθηναίοι τα Μακρά τείχη και τα τείχη του Πειραιά, να παραδώσουν τα πλοία τους εκτός από δώδεκα κ.ά. . Oι Αθηναίοι αποφάσισαν να δεχτούν την ειρήνη, µια και δεν µπορούσαν να περιµένουν άλλο, αφού πολλοί πέθαιναν από την πείνα.
Ξενοφώντας, Ελληνικά, 2, 19-22 (διασκευή)
 4. Αναπαράσταση της περιοχής της Αθήνας - Πειραιά µε τα Μακρά τείχη
|
