Ιστορία (Δ Δημοτικού) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙO 6 Η επιθυµία για καλύτερη ζωή και οι αγώνες των ανθρώπων έφεραν πολλές αλλαγές στο πολίτευµα: βασιλεία, αριστοκρατία, τυραννίδα, δηµοκρατία.
 το πολίτευµα: ο τρόπος µε τον οποίο κυβερνιέται µια χώρα (λέµε: ολιγαρχικό, δηµοκρατικό πολίτευµα).
Η επιθυµία για καλύτερη ζωή και οι αγώνες των ανθρώπων έφεραν πολλές αλλαγές στο πολίτευµα: βασιλεία, αριστοκρατία, τυραννίδα, δηµοκρατία. Τον παλιό καιρό, αρχηγός του κράτους ήταν ο βασιλιάς. Είχε µεγάλη δύναµη και τον σέβονταν όλοι. Καµιά φορά στο έργο του τον βοηθούσαν µερικοί ηλικιωµένοι άνθρωποι, που ξεχώριζαν για τη σοβαρότητά τους και την πείρα τους. Όταν ο βασιλιάς είχε να ανακοινώσει κάτι σπουδαίο, καλούσε το λαό σε συγκέντρωση. Το µέρος όπου γίνονταν αυτές οι συγκεντρώσεις ήταν ευρύχωρο και το ονόµασαν αγορά. Η ζωή όµως άλλαξε και ο κόσµος συγκεντρωνόταν στις πόλεις. Κάποιοι που είχαν πολλά κτήµατα, οι άριστοι, όπως τους έλεγαν, παραµέρισαν το βασιλιά και πήραν την εξουσία στα χέρια τους. Το πολίτευµα τότε έγινε αριστοκρατικό. Η ανάπτυξη του εµπορίου έδωσε την ευκαιρία σε κάποιους ανθρώπους να πλουτίσουν. Oι πλούσιοι, νιώθοντας πιο ισχυροί, πέτυχαν να πάρουν την εξουσία από τους ευγενείς. Το πολίτευµα ονοµάστηκε ολιγαρχικό, γιατί αυτοί που κυβερνούσαν ήταν λίγοι. Πολλές φορές δε συµφωνούσαν µεταξύ τους. Από την άλλη πλευρά ο λαός είχε πολλά παράπονα και συχνά γίνονταν ταραχές.
|
ο ευγενής: αυτός που λόγω της καταγωγής του ή της περιουσίας του είχε περισσότερα δικαιώµατα. ........................... ο τύραννος: αυτός που παίρνει την εξουσία µε τη βία και κυβερνάει χωρίς να δίνει λόγο σε κανέναν (σήµερα λέγεται δικτάτορας). ...........................
Την άσχηµη αυτή κατάσταση σε διάφορες πόλεις εκµεταλλεύτηκαν άνθρωποι που είχαν µεγάλες φιλοδοξίες. Κατάφεραν να κερδίσουν την εµπιστοσύνη του λαού και µε τη βοήθειά του έγιναν τύραννοι. Στο τυραννικό πολίτευµα αυτός που κυβερνούσε δεν έδινε λόγο σε κανέναν για ό,τι έκανε. Τα προβλήµατα όµως παρέµεναν. Oι περισσότεροι δεν είχαν χωράφια για να καλλιεργήσουν και είχαν πολλά χρέη. Σε πολλές πόλεις έγιναν επαναστάσεις και έδιωξαν τους τυράννους. Oι αλλαγές συνεχίζονταν και οι άνθρωποι αγωνίζονταν να ζήσουν καλύτερα. Στην Αθήνα σιγά σιγά έπαιρνε την εξουσία ο λαός. Το πολίτευµα γινόταν δηµοκρατικό.
3. Η εξέλιξη των πολιτευµάτων στα Αρχαϊκά χρόνια
παράθεμα 1 Το καλύτερο πολίτευµα Όταν ο λαός έχει την εξουσία στα χέρια του, τότε το πολίτευµα έχει το πιο ωραίο όνοµα, λέγεται δηµοκρατία. Oι άρχοντες ορίζονται µε κλήρο και αυτοί πρέπει να δίνουν λόγο για ό,τι κάνουν και κάθε απόφασή τους πρέπει να την εγκρίνει ο λαός.
Ηρόδοτος, Ιστορία, Γ, 80 (διασκευή) |
παράθεμα 2 Με όποιο δάσκαλο καθίσεις …  4. Ερείπια από το ∆ίολκο στην αρχαία Κόρινθο. ∆ίολκος ήταν ο δρόµος πάνω στον οποίο µετέφεραν τα καράβια που έφταναν στα λιµάνια του Κορινθιακού και του Σαρωνικού κόλπου. Η διώρυγα έγινε αργότερα. O Περίανδρος, ο τύραννος της Κορίνθου, έστειλε έναν απεσταλµένο του στο Θρασύβουλο, τύραννο της Μιλήτου, για να τον ρωτήσει πώς να ελέγχει καλύτερα τους Κορινθίους για να είναι σίγουρος για την εξουσία του. O Θρασύβουλος οδήγησε τον άνθρωπο του Περίανδρου έξω από την πόλη, στους αγρούς. Μπήκαν σε ένα χωράφι µε ώριµα στάχυα, έτοιµα για θερισµό. Καθώς προχωρούσαν ανάµεσα στα σπαρτά, ο τύραννος της Μιλήτου ρωτούσε και ξαναρωτούσε τον ξένο για ποιο λόγο είχε έρθει. Συγχρόνως όµως τσάκιζε όποιο στάχυ ξεχώριζε από τα άλλα. Έτσι κατέστρεψε τα πιο γερά και ψηλά στάχυα και ρήµαξε το χωράφι από τη µία άκρη του ως την άλλη χωρίς να βγάλει κουβέντα από το στόµα του. O απεσταλµένος τον θεώρησε τρελό και, όταν γύρισε στην Κόρινθο, τα διηγήθηκε όλα στον Περίανδρο. Εκείνος αµέσως κατάλαβε το νόηµα που είχε αυτή η κίνηση του Θρασύβουλου. Γι' αυτό από τότε άρχισε να φέρεται µε σκληρότητα απέναντι στους συµπολίτες του και σκότωνε όλους εκείνους, που ξεχώριζαν και ήταν καλύτεροι από τους άλλους.
Ηρόδοτος, Ιστορίες, Ε, 92 ε-ζ (διασκευή) 
|
