Ιστορία (Δ΄ Δημοτικού) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Η τέχνη και η γραφή

Την εποχή αυτή δε χτίζονταν µεγάλα κτίρια και τα αγάλµατα ήταν µικρά και άτεχνα. Στα αγγεία ζωγράφιζαν διάφορα γεωµετρικά σχήµατα, γι' αυτό η εποχή ονοµάστηκε γεωµετρική. Μεγάλο γεγονός υπήρξε η χρησιµοποίηση του αλφάβητου.
 
Εικόνα

η µυκηναϊκή τέχνη: η τέχνη που είχε αναπτυχθεί στις Μυκήνες, αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας πριν από την κάθοδο των ∆ωριέων.
............................

Μετά την κάθοδο των ∆ωριέων σταµάτησε να αναπτύσσεται η µυκηναϊκή τέχνη. Η παλιά γραφή, δύσκολη όπως ήταν, µετά τόσες αλλαγές που έγιναν στον ελληνικό χώρο, ξεχάστηκε. Oι άνθρωποι όµως δεν έπαψαν να κτίζουν σπίτια ή να κατασκευάζουν διάφορα αντικείµενα που τους ήταν απαραίτητα στην καθηµερινή ζωή.

Από τις ανασκαφές που έχουν γίνει βγάζουµε το συµπέρασµα ότι τα κτίρια ήταν µικρά και απλά. Τα θεµέλια τα έκτιζαν µε πέτρες, ενώ για το υπόλοιπο µέρος χρησιµοποιούσαν άλλα υλικά. Από ένα πήλινο κατασκεύασµα του 8ου π.Χ. αιώνα που βρέθηκε στην περιοχή του Άργους µπορούµε να πάρουµε µια ιδέα για τα κτίρια της εποχής.

Τα πρώτα αγάλµατα ήταν ξύλινα και παρίσταναν θεούς. Απ' αυτά δε σώθηκε κανένα. Και είναι φυσικό αυτό, αφού το ξύλο καταστρέφεται εύκολα. Αργότερα άρχισαν να φτιάχνουν µικρά αγάλµατα από µέταλλο.

1. Προ­ετοιµασία για θυσία (Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο)

1. Προ­ετοιµασία για θυσία (Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο) διερεύνηση διερεύνηση

 

 

Εικόνα

οι Φοίνικες: λαός που κατοικούσε στη Φοινίκη, χώρα που βρισκόταν περίπου εκεί που σήµερα βρίσκεται ο Λίβανος.

............................

το φοινικικό αλφάβητο: έτσι ονο­µαζόταν το αλφάβητο που χρησιµοποιού-µε σήµερα. Oι ειδικοί επιστήµονες έχουν τη γνώµη ότι τα περισσότερα γράµµατα τα πήραµε παλιά από τους Φοίνικες. χρησιµοποιού-µε σήµερα. Oι ειδικοί επιστήµονες έχουν τη γνώµη ότι τα περισσότερα γράµµατα τα πήραµε παλιά από τους Φοίνικες.

............................

 

 

2. Χάλκινο άλογο (Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο)

2. Χάλκινο άλογο
(Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο)

3. Πήλινο οµοίωµα µικρού κτιρίου που βρέθηκε στο ιερό της Ήρας κοντά στο Άργος (Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο).

3. Πήλινο οµοίωµα µικρού κτιρίου που
βρέθηκε στο ιερό της Ήρας κοντά στο
Άργος (Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό
Μουσείο).

Όλες τότε οι οικογένειες χρησιµοποιούσαν διάφορα αγγεία για τις καθηµερινές τους ανάγκες. Σ' αυτά αποθήκευαν λάδι, κρασί και άλλα προϊόντα. Oι τεχνίτες συνήθιζαν να ζωγραφίζουν πάνω σ' αυτά κύκλους, τρίγωνα, τετράγωνα και άλλα γεωµετρικά σχήµατα. Γι' αυτό και η τέχνη ονοµάστηκε γεωµετρική. Εξωτερικός Σύνδεσμος

Αυτή την εποχή οι Έλληνες άρχισαν τα θαλασσινά ταξίδια πουλώντας και αγοράζοντας προϊόντα. Κατάφεραν µάλιστα να πάρουν και πάλι το εµπόριο της Μεσογείου στα χέρια τους που το είχαν χάσει µετά την παρακµή του µυκηναϊκού πολιτισµού.

Ήρθαν σε επαφή µε έναν άλλο λαό, τους Φοίνικες, από τους οποίους πήραν το αλφάβητο. Σ' αυτό πρόσθεσαν φωνήεντα κι έφτιαξαν έτσι δικό τους αλφάβητο. Στην αρχή µάλιστα οι Έλληνες έγραφαν από τα δεξιά προς τα αριστερά, χωρίς να χωρίζουν τις λέξεις.

 
παράθεμα 1
Τα φοινικικά γράµµατα
4. Αγγείο, όπου είναι χαραγµένη η αρχαιότερη ελληνική επιγραφή που έχει σωθεί µέχρι σήµερα (Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο).

4. Αγγείο, όπου είναι χαραγµένη η αρχαιότερη
ελληνική επιγραφή που έχει σωθεί µέχρι σήµερα
(Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο).

Στην αρχή οι Έλληνες είχαν τα γράµµατα που χρησιµοποιούν οι Φοίνικες, αλλά µε το πέρασµα του χρόνου άλλαξε µαζί µε την προφορά και η µορφή τους. Γείτονες των Φοινίκων στις περισσότερες περιοχές ήταν Έλληνες από την Ιωνία. Αυτοί διδάχτηκαν από τους Φοίνικες τα γράµµατα και, αφού τα άλλαξαν λίγο, τα χρησιµοποίησαν οι ίδιοι. Σωστά µάλιστα τα ονόµασαν φοινικικά γράµµατα, αφού τα είχαν πάρει από τους Φοίνικες.

 

Ηρόδοτος, Ιστορία, Ε',58(διασκευή)

 
παράθεμα 2
Τα σχήµατα και η χρησιµότητα των αγγείων
5. Αµφορέας των γεωµετρικών χρόνων (Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο)

Στην αρχαιότητα υπήρχαν πολλά είδη αγγείων που εξυπηρετούσαν τις καθηµερινές ανάγκες του νοικοκυριού αλλά και τις θρησκευτικές ανάγκες των ανθρώπων. Τα πιο συνηθισµένα είδη αγγείων είναι τα εξής:

Αµφορέας: µεγάλο κλειστό αγγείο µε δύο κάθετα

χερούλια· το χρησιµοποιούσαν για να

µεταφέρουν ή να αποθηκεύουν υγρά και

στερεά.

Κρατήρας: µεγάλο ανοικτό αγγείο για το ανακάτεµα του

κρασιού µε το νερό. Oι αρχαίοι έπιναν

νερωµένο κρασί.

Λεκάνη: µεγάλο χαµηλό και ανοικτό αγγείο µε

οριζόντιες λαβές, χωρίς σκέπασµα. Στο

εσωτερικό της ίσως προετοίµαζαν το φαγητό.

Λήκυθος: ελαιοδοχείο µε στενό στόµιο και κάθετη

λαβή. Λευκά τέτοια αγγεία αφιέρωναν στους

νεκρούς.

Πινάκιο: ανοικτό ρηχό αγγείο σαν το σηµερινό πιάτο.

 

Μ. Τιβέριος, Ελλ. Τέχνη, Αρχαία Αγγεία, (διασκευή)

 

5. Αµφορέας των γεωµετρικών χρόνων

(Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο)

 
Εξωτερικός Σύνδεσμοςασκήσεις πρακτικής και εξάσκησης

 

Εικόνα Γιατί, κατά τη γνώµη σου, ζωγράφιζαν πάνω στα αγγεία;

 

Ας δούµε τι µάθαµε
ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ

Oι ∆ωριείς, κατεβαίνοντας προς τη νότια Ελλάδα, προκάλεσαν µεγάλη αναστάτωση. Έτσι, διάφορα ελληνικά φύλα αναγκάστηκαν να µεταναστεύσουν προς τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και τη Μικρά Ασία. Στα χρόνια αυτά οι Έλληνες πίστευαν στους δώδεκα θεούς του Oλύµπου. Τον 8ο αιώνα π.Χ. ο Όµηρος έγραψε δύο πολύ σπουδαία ποιήµατα, την Ιλιάδα και την Oδύσσεια. Την εποχή αυτή οι τεχνίτες ζωγράφιζαν πάνω στα αγγεία γεωµετρικά σχήµατα (κύκλους, τρίγωνα, τετράγωνα κ.ά.). Γι' αυτό η τέχνη αυτή ονοµάστηκε γεωµετρική.