Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων (Ε΄ & ΣΤ΄ Δημοτικού) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)

Ζαχαρίας Παπαντωνίου

Το άρρωστο άλογο

image473

Στην αγορά του Σαββάτου τ' άλογα που ήταν για πούλημα μιλούσαν κάτου απ τη λεύκα για τη ζωή τους. Κι ένα κόκκινο άλογο, κουρασμένο, με το κεφάλι χαμηλά, τους διηγιόταν τα θαυμάσια των ταξιδιών του.

Κάμπους απέραντους στο λιοπύρι εδιάβηκε, δασωμένες ρεματιές με κελαηδιστό νερό το ξεκούρασαν. Σε παρθένα χιόνια βυθίστηκαν τα πέταλά του —από θύελλες μαστιγώθηκε, σε λαμπρές φωτιές εστέγνωσε— στη ζέστη παχνιών* αρχοντικών κοιμήθηκεν ύπνο βαθύ. Για τον καβαλάρη του μιλούσεν ώρα πολλή και για τις πολιτείες που τον χαιρετούσαν από μακριά με τους θόλους των* και τα καμπαναριά των...

— Παράξενο! του είπαν. Έτσι άρρωστο και κοκαλιάρικο δοκίμασες τέτοιες δόξες;

—  Είν' αλήθεια, είπε τ' άλογο, πως σ' όλη μου τη ζωή με δεμένα τα μάτια γύριζα μαγκανοπήγαδο*. Μα ο Θεός ήξερε να τιμωρήσει τον άνθρωπο που με σκλάβωσε —χαρίζοντάς μου τη φαντασία.


* παχνιών: το παχνί είναι η φάτνη, το μέρος που τρώνε τα ζώα * θόλους των: θόλους τους * (το) μαγκανοπήγαδο: μηχάνημαγια την άντληση νερού από πηγάδι

Γ. Βιζυηνός, «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον»(απόσπασμα)

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής


image45Ερωτήσεις - Δραστηριότητες: 

  1. Τι είδε στα ταξίδια της φαντασίας του το άλογο;
  2. Το άρρωστο άλογο αντιστέκεται στη σκλαβιά του με τη φαντασία. Να συζητήσετε για τις δυνατότητες που προσφέρει στον άνθρωπο η φαντασία, και για τη γενικότερη σημασία της για την ανθρώπινη ζωή.

image475

Ζαχαρίας Παπαντωνίου Βιογραφικό σημείωμα [πηγή: Εθνικό Κέντρο Βιβλίου]

(Καρπενήσι 1877 - Αθήνα 1940)

Από τους σημαντικότερους Νεοέλληνες συγγραφείς και κριτικούς. Το όνομά του έχει συνδεθεί με τη δημοτική γλώσσα και με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του Βενιζέλου. Το βιβλίο του Τα ψηλά βουνά (1918) θεωρείται αξεπέραστο σχολικό ανάγνωσμα-σταθμός στην ιστορία της ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας. Ανανέωσε, ακόμη, την ποίηση για παιδιά. Τα θέματα των έργων του είναι δοσμένα με ρεαλισμό, λιτότητα, και φαντασία. Ασχολείται με την καθημερινότητα της ζωής των παιδιών, τη φύση και τα ζώα. Άλλα έργα του: Τα χελιδόνια, Τα θεία δώρα (για παιδιά), Πεζοί ρυθμοί, Βυζαντινός όρθρος, Διηγήματα, Ο όρκος του πεθαμένου, Η θυσία (για μεγάλους).

image476

Αγήνορα Αστεριάδη, Τεγέα. Τοπίο με άλογα (Αγήνωρ Αστεριάδης. Ζωγραφική - Χαρακτική, Δήμος Αθηναίων - Δήμος Λάρισας)